Το νέο εργασιακό δόγμα: Ένας μισθός για τρεις εργαζόμενους

Ρεπορτάζ: Δημήτρης Κωστάκος

Την εφαρμογή του δόγματος «ένας μισθός για τρεις εργαζόμενους» ζητούν οι δανειστές μας, μετατρέποντας την Ελλάδα σε εργαστήριο εργασιακού πειράματος. Η ευέλικτη εργασία αντιμετωπίζεται από θεσμούς και κυβέρνηση ως… φάρμακο διά πάσαν νόσον.
Οι δανειστές, θεωρούν ότι με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστεί η ανεργία. Σχεδιασμός, ο οποίος έχει ήδη αποδειχθεί αλυσιτελής, δεδομένου ότι παρά τη δραστική αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, τον Οκτώβριο οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ άγγιξαν το ένα εκατομμύριο, με τουλάχιστον έναν στους δύο ανέργους να βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας για περισσότερους από 12 μήνες.

Η κυβέρνηση καταφεύγει στη φόρμουλα της «ελαστικής» εργασίας προκειμένου να αποφύγει τον σκόπελο της απελευθέρωσης των ομαδικών απολύσεων σε ποσοτικό και διοικητικό επίπεδο.

Κάτι που τελικά δεν φαίνεται να επιτυγχάνει.

Η ευρεία εφαρμογή ευέλικτης απασχόλησης, μέσω και της μετατροπής συμβάσεων πλήρους εργασίας, σε συνδυασμό με την εισαγωγή νέων μορφών «ελαστικής» εργασίας, θα οδηγήσει σε ντόμινο επιπτώσεων.

 

«ΑΝΩΤΑΤΟΣ»  ΜΙΣΘΟΣ 586 ΕΥΡΩ

Τα 586 ευρώ του κατώτατου μισθού δεν θα είναι αφετηρία, αλλά ταβάνι για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, με δραματικές συνέπειες τόσο ως προς τους μισθούς όσο και ως προς τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων (μειωμένες εισφορές).

Ήδη, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, πάνω από το 61% των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν τον Οκτώβριο είναι μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης αντί για πλήρους εργασίας.

Παράλληλα, περίπου 350.000 εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίους μισθούς από 100 έως και 400 ευρώ, μεικτά.

Πρόκειται για εργαζόμενους με συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασία δύο, τριών ημερών ή ακόμη και μερικών ωρών την εβδομάδα.

Σύμφωνα με τους επιστημονικούς συνεργάτες των συνδικάτων (ΙΝΕ/ ΓΣΕΕ), μεταξύ των απασχολουμένων πιο σημαντική ήταν η επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, για τους οποίους το ποσοστό απόλυτης φτώχειας από 30,1% το 2009 έχει ξεπεράσει πλέον το 51,7%.

ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ… ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ

Οι τουλάχιστον 17 μορφές «ελαστικής» απασχόλησης που εφαρμόζονται στη χώρα μας, με ορισμένες από αυτές να είναι εξαιρετικά διαδεδομένες σε σχέση με άλλες, είναι οι εξής:

–Μερική απασχόληση:

Η απασχόληση με μισθωτή εξαρτημένη εργασία, με ωράριο μειωμένο σε σχέση με το ωράριο που ισχύει για τους πλήρως απασχολούμενους, οι οποίοι εργάζονται επίσης ως μισθωτοί στο ίδιο ή παρεμφερές αντικείμενο ή επάγγελμα. Ως βάση σύγκρισης μπορεί να τεθεί ο χρόνος απασχόλησης σε ημερήσια, εβδομαδιαία, μηνιαία ή και ετήσια βάση. Συνηθέστερα ο χρονικός υπολογισμός για τον προσδιορισμό μιας σχέσης εργασίας ως μερικής απασχόλησης γίνεται σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση.

-Προσωρινή απασχόληση:

Απασχόληση προσωπικού για προσωρινό διάστημα, λόγω πρόσκαιρης αύξησης του φόρτου εργασίας ή ανεπάρκειας του μόνιμου προσωπικού τους. Στην πράξη η προσωρινή απασχόληση εκφράζεται μέσω των συμβάσεων ορισμένου χρόνου οι οποίες προβλέπουν λήξη της σχέσης εργασίας μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Η προσωρινή απασχόληση με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου παίρνει συχνά τη μορφή εποχιακής ή περιοδικής απασχόλησης σε τουριστικές χώρες όπως η Ελλάδα.

-Σύμβαση ορισμένου χρόνου:

Εργασία για συγκεκριμένη περίοδο, η οποία ορίζεται εξ αρχής. Όταν η ημερομηνία παρέλθει η συνεργασία λύεται χωρίς να υπάρχει υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή αποζημίωσης. Η σχέση εργασίας λύεται αυτοδίκαια μόλις παρέλθει το χρονικό διάστημα που είχε προβλεφθεί κατά τη σύναψή της, χωρίς να γίνει καταγγελία από τον εργοδότη ή τον εργαζόμενο. Αν μετά τη λήξη της συμφωνηθεί ρητά ή σιωπηρά η συνέχισή της, μετατρέπεται σε σύμβαση αορίστου χρόνου. Εάν κάποιο από τα μέρη θελήσει να λύσει τη σύμβαση πριν από τη λήξη της, πρέπει να αποδείξει ότι έχει σοβαρό λόγο διαφορετικά οφείλει αποζημίωση στο αντισυμβαλλόμενο μέρος.

-Εποχική απασχόληση:

Επιμέρους έκφραση της προσωρινής απασχόλησης, που εκδηλώνεται συνήθως με τον τύπο συμβάσεως ορισμένου χρόνου. Η ιδιομορφία της έγκειται στο γεγονός ότι η μορφή αυτή απασχόλησης συνδέεται με την εποχικότητα της δραστηριότητας των επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια του έτους.
Οι εποχιακά απασχολούμενοι εργάζονται για μικρότερα χρονικά διαστήματα σε ετήσια βάση. Δεν είναι μερικώς απασχολούμενοι με τη συνήθη έννοια του όρου, εκτός αν εργάζονται λιγότερες ώρες την ημέρα κατά τη διάρκεια απασχόλησής τους.
Στην εποχιακή απασχόληση υπάρχει δεδομένη εναλλαγή περιόδων εργασίας και μη εργασίας, αλλά αυτή δε γίνεται σε ημερήσια, εβδομαδιαία ή ετήσια βάση, αλλά ούτε στα πλαίσια μιας ενιαίας σύμβασης.

-Δανεισμός εργαζομένων:

Συνήθως γίνεται μεταξύ εταιρειών που ανήκουν στον ίδιο όμιλο επιχειρήσεων. Στις περιπτώσεις αυτές ένας εργαζόμενος που έχει προσληφθεί για να παρέχει τις υπηρεσίες του σε συγκεκριμένο εργοδότη, υπάγεται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στο δικαίωμα ενός τρίτου εργοδότη να καθορίσει τον τόπο, το χρόνο και τον τρόπο παροχής της εργασίας του, χωρίς κατ’ ανάγκη ο αρχικός εργοδότης να εισπράττει κάποια αμοιβή.

-Δανεισμός προσωπικού μέσω πρακτορείων απασχόλησης:

Ιδιαίτερη μορφή του δανεισμού αποτελεί ο κατά επιχείρηση δανεισμός προσωπικού μέσω πρακτορείων απασχόλησης. Τα πρακτορεία προσλαμβάνουν για λογαριασμό τους προσωπικό και το παραχωρούν -έναντι αμοιβής- για ορισμένο χρονικό διάστημα σε άλλες επιχειρήσεις προκειμένου να καλύψουν προσωρινές ανάγκες τους.

-Απασχόληση προσωπικού εργολαβικής επιχείρησης:

Στην απασχόληση προσωπικού εργολαβικής επιχείρησης, ο οργανισμός αναθέτει -υπό μορφή εργολαβίας- μέρος της λειτουργίας του σε εργολαβική εταιρεία, η οποία παρέχει τις σχετικές υπηρεσίες σε προσωρινή ή μόνιμη βάση στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης που αναθέτει το έργο, αλλά με δικό της προσωπικό.

-Απασχόληση προσωπικού δικτύων επιχειρήσεων:

Στην απασχόληση προσωπικού στο πλαίσιο λειτουργίας δικτύων επιχειρήσεων, το προσωπικό προσλαμβάνεται από τον κεντρικό οργανισμό ενός δικτύου επιχειρήσεων και παρέχει τις υπηρεσίες του και σε αυτόν και στις επιμέρους επιχειρήσεις – μέλη του δικτύου, ανάλογα με τις ανάγκες καθενός από αυτά. Η ευελιξία έγκειται στο ότι ο εργαζόμενος δεν απασχολείται σε μια και μόνη επιχείρηση, αλλά σε ένα ευρύτερο αριθμό επιχειρήσεων που συναπαρτίζουν το δίκτυο.
Ο απασχολούμενος ενδέχεται να μη συμβάλλεται με το δίκτυο με σύμβαση εργασίας, αλλά με σύμβαση δραστηριότητας, στης οποίας το πλαίσιο περιλαμβάνονται η απασχόληση σε επιχειρήσεις του δικτύου, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτισή του.

-Διευθέτηση του χρόνου εργασίας:

Γενικά εμφανίζεται ως αυξομείωση εργάσιμων ωρών για μια χρονική περίοδο ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης με πολλές μορφές, οι κυριότερες από τις οποίες είναι:

α) Εργασία σε βάρδιες,

όπου οι ώρες λειτουργίας της επιχείρησης υπερβαίνουν το ωράριο των εργαζομένων οι οποίοι μπορεί να εργάζονται είτε σε συνεχόμενες βάρδιες (αφορά 24ωρη λειτουργία επιχειρήσεων), είτε σε ημι-συνεχόμενες (24ωρη λειτουργία, μόνο τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας), είτε σε διακεκομμένες (αφορά τη λειτουργία επιχειρήσεων για λιγότερες από 24 ώρες ημερησίως και με μια τουλάχιστον ημέρα αργίας την εβδομάδα).

β) Ατομικοί λογαριασμοί χρόνου εργασίας:

• Ο χρόνος εργασίας του κάθε εργαζόμενου τηρείται συνολικά σε ετήσια βάση και υπάρχει δυνατότητα κατανομής ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης ή / και τις επιθυμίες του εργαζόμενου, έτσι ώστε περίοδοι εντατικής απασχόλησης να εναλλάσσονται

• με περιόδους αδείας ή / και μειωμένου ωραρίου, για τις οποίες δεν προβλέπεται αυξομείωση των αποδοχών
• Επέκταση των ωρών λειτουργίας των επιχειρήσεων με αύξηση του χρόνου υπερωριών ή υπερεργασίας του προσωπικού
• Επέκταση των ωρών λειτουργίας της επιχείρησης με ταυτόχρονη υπερωριακή απασχόληση του προσωπικού, ή / και απασχόλησή του τα Σαββατοκύριακα, νυχτερινές ώρες, ή πέραν του νομίμου χρόνου εργασίας.
• Διακεκομμένη απασχόληση: με κατανομή του χρόνου εργασίας σε μη τακτικά διαστήματα ή σε μη καθοριζόμενες εξ αρχής περιόδους, ανάλογα με τη διαμόρφωση της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες της επιχείρησης
• Κλιμακωτό ωράριο απασχόλησης: κατά το οποίο μεμονωμένοι εργαζόμενοι ή ομάδες εργαζομένων συμφωνούν να αρχίζουν και να σταματούν την εργασία τους σε διαφορετική ώρα, αλλά με το ίδιο καθορισμένο ωράριο εργασίας, ώστε η επιχείρηση να λειτουργεί περισσότερες ώρες.
• Ευέλικτο ωράριο απασχόλησης: κατά το οποίο οι εργαζόμενοι αποφασίζουν την ώρα προσέλευσης και αποχώρησης, καλύπτοντας όμως έναν βασικό πυρήνα ωρών εργασίας.
• Συμπιεσμένες ώρες εργασίας: όπου το νόμιμο εβδομαδιαίο ωράριο συμπιέζεται σε λιγότερες από τις προβλεπόμενες ημέρες εργασίας.
• Ομάδες εργασίας με αυτόνομο ωράριο: όπου οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης κατανέμονται σε ομάδες εργασίας στις οποίες ανατίθενται συγκεκριμένα καθήκοντα με διαφοροποιήσεις μεταξύ τους στις εβδομαδιαίες ώρες εργασίας, οι οποίες ορίζονται ως αναγκαίες για την εκπλήρωση του καθήκοντος – στόχου αυτού.
• «Διάδρομοι χρόνου» (time corridors) όπου σε νομοθετικό επίπεδο ή συνηθέστερα σε επίπεδο συλλογικής σύμβασης εργασίας ορίζεται μόνο ο ανώτατος και ο ελάχιστος χρόνος εργασίας. Οι επιχειρήσεις και τα μεμονωμένα επιχειρησιακά εργασιακά συμβούλια συναποφασίζουν στη συνέχεια τον ακριβή χρόνο εργασίας, στο πλαίσιο του «διαδρόμου» αυτού.

γ) Διαμοιρασμός θέσης εργασίας:

Συνίσταται στο μοίρασμα μιας θέσης εργασίας πλήρους απασχόλησης σε δύο εργαζόμενους μερικής απασχόλησης. Συνήθως,το μοίρασμα αυτό περιλαμβάνει όλο το πλέγμα των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων της θέσης εργασίας.

δ) Διαμοιρασμός χρόνου εργασίας:

Η διευθέτηση αυτή υιοθετείται συχνά στο πλαίσιο αναδιαρθρώσεων επιχειρήσεων και προκειμένου να αποφευχθούν απολύσεις. Ο συνολικός χρόνος εργασίας που είναι απαραίτητος για τη λειτουργία μιας επιχείρησης «μοιράζεται» – κατανέμεται στους εργαζόμενους που απασχολεί, στους οποίους μειώνονται αντίστοιχα οι αποδοχές, με παράλληλη διατήρηση των θέσεων εργασίας τους.

-Εργασία με το κομμάτι – φασόν – ή υπεργολαβία:

Η εφαρμογή αυτής της μορφής απασχόλησης ξεκίνησε από την κλωστοϋφαντουργία και αναφέρεται σε ποιοτική ευελιξία σε σχέση με το χώρο εργασίας. Οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε δικούς τους χώρους, παράγοντας με μέσα του εργοδότη ή και δικά τους, τα προϊόντα που διακινεί η εργοδότρια επιχείρηση.

-Τηλεργασία:

Η πλέον άμεση μορφή ευέλικτης απασχόλησης που στηρίζεται στις τεχνολογίες αυτές είναι η τηλεργασία, η οποία επιτρέπει στον εργαζόμενο να παράγει όλο το έργο που του ζητήθηκε, αποκλειστικά από το σπίτι του, ή από το φυσικό χώρο που επιλέγει ο ίδιος, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι σύγχρονες τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών.

-Διαθεσιμότητα Εργασίας:

Σύμφωνα με αυτή τη μορφή απασχόλησης, η εργασία παρέχεται ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Ο βαθμός ευελιξίας στη συγκεκριμένη περίπτωση διαφέρει και μπορεί να αφορά από περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια μιας βάρδιας ή μιας περιόδου εργασίας, δεν χρειάζεται να εμφανιστούν στο χώρο εργασίας, αλλά είναι διαθέσιμοι μόλις κληθούν, μέχρι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται κανονικά μόνο σε περιόδους αυξημένων αναγκών και σταματούν να εργάζονται και να πληρώνονται σε άλλες περιόδους μειωμένων αναγκών.

-Κυκλική Εργασία:

Η κυκλική εργασία, εφαρμόζεται κυρίως για να δώσει λύσεις στο χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και των απαιτήσεων των νέων τεχνολογικών και παραγωγικών συνθηκών. Η κυκλική εργασία καλύπτει την απουσία ενός εργαζόμενου για συμμετοχή σε πρόγραμμα κατάρτισης μέσω της απασχόλησης ενός ανέργου που εκπαιδεύεται για τις ανάγκες της προσωρινής θέσης εργασίας και στη συνέχεια αναλαμβάνει
καθήκοντα αντικαταστάτη. Η χρονική περίοδος της πρόσληψης του ανέργου αντιστοιχεί στη διάρκεια της κατάρτισης του εργαζομένου.

 

 

 

 

 

 

 

ΕΥΕΛΙΚΤΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Προβλέπονται και εφαρμόζονται, κατά περίπτωση:   Μερική απασχόληση Προσωρινή απασχόληση Σύμβαση Ορισμένου Χρόνου Εποχική απασχόληση Δανεισμός εργαζομένων Κατά επιχείρηση δανεισμός προσωπικού μέσω πρακτορείων απασχόλησης Απασχόληση προσωπικού εργολαβικής επιχείρησης Απασχόληση προσωπικού στο πλαίσιο λειτουργίας δικτύων επιχειρήσεων Διευθέτηση του χρόνου εργασίας Εργασία σε βάρδιες Ατομικοί λογαριασμοί χρόνου εργασίας: Διαμοιρασμός θέσης εργασίας (job sharing) Διαμοιρασμός χρόνου εργασίας (work sharing) Εργασία με το κομμάτι – φασόν – ή υπεργολαβία Τηλεργασία Διαθεσιμότητα Εργασίας (on call work) Κυκλική Εργασία   ΟΙ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ  ΖΗΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ:   1. Mini jobs, midi jobs, mini geld, labor franchising, teleworking. 2. Συμβάσεων μηδενικών ωρών ή έκτακτης ανάγκης (zero hour contracts). 3. Συμβάσεων λίγων ωρών (low hour contracts). 4. Συμβάσεων με το τηλέφωνο (on–call contracts). 5. Λευκών συμβάσεων (white contracts)