Προπαγάνδα, όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα του ΣΥΡΙΖΑ…

 

 

Προπαγάνδα: η με κάθε μέσον προσπάθεια μονόπλευρου επηρεασμού της κοινής γνώμης προς ορισμένη κατεύθυνση. Αυτός είναι ο λιτός ορισμός που περιέχεται στο Λεξικό Μπαμπινιώτη. Στο σχετικό λήμμα προστίθεται ότι η λέξη εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1559 στην ονομασία Επιτροπής που συστάθηκε από τον Πάπα για να διαδώσει την πολιτική του ενωτισμού (Ουνία).

Του Κώστα Ιωάννου

Δεν είναι βέβαιο ότι οι ένοικοι των υπογείων του μεγάρου Μαξίμου γνωρίζουν τον ορισμό ή τη θρησκευτική προέλευσή της. Την προπαγάνδα όμως την τιμούν. Ιδιαίτερα σεβάστηκαν τις λέξεις «με κάθε μέσον». Οι επικοινωνιολόγοι (ευφημισμός του προπαγανδιστικού μηχανισμού) του κυβερνώντος κόμματος έχουν «σπουδάσει» τις μεθόδους που εφάρμοσαν τα απολυταρχικά καθεστώτα του 20ού αιώνα κι αναδείχθηκαν οι καλύτεροι μαθητές με αποτέλεσμα ο τομέας αυτός να είναι ο μόνος στον οποίο δρέπουν δάφνες.

Μάλιστα, στις μέρες μας με τη γιγάντωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter κ.λπ.), που διευκολύνουν τη διάδοση της λιβελλογραφίας και των θεωριών συνωμοσίας, η αποτελεσματικότητα των κηρυγμάτων λάσπης και μίσους έχει πολλαπλασιαστεί προκαλώντας αμηχανία στους πολιτικούς αντιπάλους. Ο ρόλος τους είναι τόσο σημαντικός που αρμόδιος υπουργός παραδέχτηκε ότι παρακολουθούνται συστηματικά οι «δεξιοί λογαριασμοί» ώστε να υπάρχουν έγκαιρες απαντήσεις από τους «αριστερούς».

ΤΑ «ΟΠΛΑ» ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Όσοι κολακεύονται να πιστεύουν πως κατέχουν την απόλυτη αλήθεια, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχουν ηθικούς ενδοιασμούς ούτε οποιονδήποτε δισταγμό στη χρήση των μέσων που θα επηρεάσουν μονόπλευρα την κοινή γνώμη προς ορισμένη κατεύθυνση (κατά τον ορισμό της προπαγάνδας). Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα – όλα τα μέσα όπως, μεταξύ άλλων, είναι το ψέμα, η συκοφαντία, η διαστρέβλωση, η στρεψοδικία, η μισαλλοδοξία και η πόλωση.

Στην επιλογή των πιο πρόσφορων απ’ αυτά τα μέσα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αριστεύσει. Ειδικά το ψέμα έχει γίνει διακριτικό στοιχείο του DNA του. Ανέβηκε στην εξουσία ψευδόμενος ασύστολα και συνέχισε να κυβερνά ψευδόμενος ξετσίπωτα. Η βία στα Πανεπιστήμια δεν υπάρχει, στη χώρα επικρατεί ησυχία, τάξη και ασφάλεια, ο νόμος που αποφυλακίζει κακούργους για να σιδερώνουν γριούλες είναι ευεργετικός, ο Σαρωνικός δεν έχει ρύπανση, οι συντάξεις δεν μειώθηκαν, οι επενδυτές κάνουν ουρά, οι πολίτες είτε χαμογελούν πανευτυχείς είτε παροτρύνουν την κυβέρνηση να βάλει κι άλλους φόρους. Το μέγεθος του ψέματος δεν τους τρομάζει γιατί ξέρουν ότι το μεγαλύτερο ψέμα έχει πάντα ένα στοιχείο πειστικότητας.

ΠΡΩΤΟΣ Ο ΚΑΜΜΕΝΟΣ

Για τον ίδιο λόγο συκοφαντούν αδιάκριτα. Η αρχή είχε γίνει από τον ελάσσονα εταίρο που κατηγόρησε τον Ανδρέα Παπανδρέου ως αρχηγό της 17 Ν. Ακολούθησαν διάφορες λίστες υποτιθέμενων φοροφυγάδων που, φυσικά, έμειναν ανεκμετάλλευτες και στη συνέχεια μπήκε η λάσπη στον ανεμιστήρα εναντίον όσων ενοχλούν με την κριτική τους. Η νέα ευκαιρία δίνεται με τα paradise papers που προσφέρουν νέο πεδίο δόξης σε μία ακόμη προπαγανδιστική εκστρατεία κατά της φοροδιαφυγής. Δεν έχει σημασία αν δεν προκύψουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Το κέρδος από τις ανυπόστατες φήμες και τις αβάσιμες κατηγορίες είναι ότι στο τέλος πάντα κάτι μένει εις βάρος όσων στοχοποιηθούν. Γιατί η πρώτη φορά Αριστερά μπορεί να έχει δυσανεξία στην κριτική αλλά παροτρύνει τους οπαδούς της να καταδικάζουν με λύσσα. Κανείς δεν έχασε ποντάροντας στο μίσος και στην πόλωση.

Η ελεύθερη επιλογή των μέσων αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο της κυβέρνησης. Όταν οι άλλοι χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα είναι κατακριτέοι και καταγγέλλονται με βαρύτατους χαρακτηρισμούς. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας δικαιούται να συνομιλεί επανειλημμένα στο τηλέφωνο με έναν ισοβίτη, όπως θα έκανε και ένας πολίτης. Όχι όμως και κάθε πολίτης. Εξαιρείται βουλευτής της αντιπολίτευσης που διαπράττει έγκλημα αν συνομιλήσει έστω και με υπόδικο. Το ΠΑΣΟΚ «βρομάει» γιατί συνεργάστηκε με τον ΛΑΟΣ. Ο ΣΥΡΙΖΑ μοσχοβολάει παρ’ ότι συναγελάζεται με τους «ψεκασμένους» και ανέχεται βουλευτές του να περιοδεύουν στα ακριτικά νησιά παρέα με χρυσαυγίτες. Και το αποκορύφωμα: οι εμπνευστές και διακινητές των τερατουργημάτων για τις «χιλιάδες αυτοκτονίες» και «τα παιδάκια που λιποθυμούσαν λόγω ασιτίας», κατηγορούν την αντιπολίτευση για fake news κάθε φορά που ασκεί έλεγχο στα πεπραγμένα τους.

Η ΣΤΡΕΨΟΔΙΚΙΑ…

Στη στρεψοδικία υπάρχει μακρά αριστερή παράδοση από την εποχή του «και οι Αμερικάνοι καταπιέζουν τους μαύρους». Την παράδοση αυτή τιμά κυρίως ο πρωθυπουργός. Η Βουλή συζητά την έξαρση της βίας κουκουλοφόρων, αλληλέγγυων και φασιστών αλλά ο Αλέξης Τσίπρας ανασύρει από τη βαθιά κατάψυξη το «σκάνδαλο της Siemens». Πρόκειται για επανάληψη του «δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε» και όλοι ξέρουμε πώς κατέληξε ο εμπνευστής του. Ο πρωθυπουργός δεν πρωτοτυπεί ούτε στην καταγγελία των διαπλεκόμενων ΜΜΕ (αν και, προς το παρόν, δεν τα αποκαλεί «βοθροκάναλα»). Παίζοντας τον ρόλο του θύματος παραπονείται πως τον αδικούν. Κι ενώ χτίζει μεθοδικά τη δική του διαπλοκή συμβουλεύει τους οπαδούς του να μη διαβάζουν αντιπολιτευόμενες εφημερίδες «για να έχουν την υγεία τους». Προφανώς, η αμερόληπτη ενημέρωση που προσφέρει η ΕΡΤ είναι υπεραρκετή.

Στο ποδόσφαιρο το δόγμα λέει ότι η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση. Στην πολιτική οι επιτιθέμενοι χρειάζεται να φυλάνε και τα νώτα τους. Η αμυντική διαδικασία ονομάζεται αυτοκριτική και στην ουσία είναι προσπάθεια να ενοχοποιηθούν όλοι οι άλλοι εκτός του «αυτοκρινόμενου».

ΣΧΟΛΗ ΜΑΞΙΜΟΥ

Ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε σχολή. Για τη χρεοκοπία φταίνε οι προηγούμενοι εκτός από τη σεμνή και ταπεινή κυβέρνηση του άφωνου Βούδα της Ραφήνας. Για το τρίτο μνημόνιο φταίει το πρώην asset, ο Βαρουφάκης. Για τα capital controls φταίει ο Ντράγκι. Για την παρατεταμένη λιτότητα φταίει ο Σόιμπλε. Για τη φορολογική αφαίμαξη της μεσαίας τάξης φταίει το ΔΝΤ. Για το φιάσκο με τις τηλεοπτικές άδειες φταίει το ΣτΕ. Για το αλαλούμ με το ηλεκτρονικό εισιτήριο φταίει η αρχή προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Για το ναυάγιο στον Σαρωνικό φταίει η κοινωνία. Για το προσφυγικό φταίει η Ευρώπη. Για τους πυροβολισμούς στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ φταίει το παρακράτος(!). Για την τηλεθέαση της ΕΡΤ, που θυμίζει θερμοκρασία χειμωνιάτικης νύχτας, φταίνε οι μετρήσεις (γι’ αυτό και ζήτησε να εξαιρεθεί). Γενικά, η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν φταίει ποτέ και για τίποτα. Αντίθετα, υπουργοί και στελέχη «προσπαθούν» – σε αντίθεση προφανώς με τους προηγούμενους που είχαν πέσει «στα τέσσερα» (Καμμένος).

 

Κοντά σ’ όλα τα στοιχειώδη, η προπαγάνδα απαιτεί και γλυκερό συναίσθημα που προσφέρεται δίκην επιδορπίου. Ο Αλέξης Τσίπρας φρόντισε να αποζημιώσει τους ρομαντικούς οπαδούς του, υποδεχόμενος στο μέγαρο Μαξίμου τον 11χρονο Αμίρ, στον οποίο δώρισε μια ελληνική σημαία. Ήταν μια ανέξοδη και υποκριτική επίδειξη ευαισθησίας που όμως υπογράμμισε με τον πιο εύγλωττο τρόπο την αδιαφορία ή την ανικανότητα της κυβέρνησής του για τις χιλιάδες των προσφύγων και μεταναστών που έχουν «αποθηκευτεί» στα νησιά. Λίγες μέρες πριν από το συγκινητικό σόου οι τρόφιμοι των «προοδευτικών στρατοπέδων συγκέντρωσης» χρειάστηκε να ανέβουν στα δέντρα για να μην πνιγούν από τους χείμαρρους που προκάλεσαν τα νερά της βροχής. Πάντως, σ’ αυτή την περίπτωση το επικοινωνιακό επιτελείο έκανε «κόπι πάστε» (που θα έλεγε κι ο Πολάκης). Σε παρόμοια στιγμιότυπα έχουν πρωταγωνιστήσει στο παρελθόν ο Χίτλερ (στοργικά χάδια σε κοριτσάκια που τον υποδέχτηκαν με λουλούδια) και ο Στάλιν (ένα φιλί στη μικρούλα Ταμάρα από το Τατζικιστάν – φωτογραφία που έγινε αφίσα).

ΚΟΥΤΟΧΟΡΤΟ…

Όσοι παρακολουθούν την πολιτική επικαιρότητα έχουν μια εύλογη απορία: πώς είναι δυνατόν αυτή η χονδροειδής προπαγάνδα να αποδεικνύεται τόσο αποτελεσματική από τη στιγμή που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την καθημερινότητα; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ πεισμώνει τόσο περισσότερο όσο η αντιπολίτευση σφυροκοπάει την κυβέρνηση. Κανείς δεν δέχεται ευχάριστα τον ρόλο του εξαπατημένου. Άλλωστε, το καινούργιο «αφήγημα» της κυβερνητικής προπαγάνδας είναι εσχατολογικό: μπορεί να υποφέρετε σήμερα αλλά όλα αυτά γίνονται για το καλό σας. Οι θυσίες τού σήμερα θα εξασφαλίσουν κάποτε ένα φωτεινό μέλλον. Το μόνο ελάττωμα αυτής της τακτικής είναι ότι η λαμπρή αυτή μέρα δεν είναι πολύ μακριά. Θα έρθει τον Αύγουστο του 2018 όταν θα βγούμε από τα μνημόνια και θα ανοίξουν οι κάνουλες για να τρέξει ζεστό χρήμα. Το επικοινωνιακό επιτελείο δεν ανησυχεί από τη σύντομη διάψευση των προσδοκιών που καλλιεργεί. Η τωρινή υπόσχεση τότε θα είναι «περσινά ξινά σταφύλια» και όλο και κάποιος θα βρεθεί να φταίει. Ο «λαός» απέδειξε ότι δεν πτοείται ούτε όταν τα ψέματα αποκαλύπτονται μέσα σε λίγες μέρες ή ώρες. Ελπίζεται πως δεν θα αντιδράσει αν ξαναπέσει θύμα εξαπάτησης – το συνήθισε και σχεδόν του αρέσει.

Με βάση την έως τώρα εμπειρία τους, οι προπαγανδιστές θα συνεχίσουν το ίδιο τροπάριο. Θα εντείνουν, ανάλογα και με τις εξελίξεις στην Κεντροαριστερά, την πολεμική τους στην αντιπολίτευση, ανακαλύπτοντας ή κατασκευάζοντας εχθρούς και διοχετεύοντας μεγαλύτερες δόσεις μίσους για να συντηρηθεί το κλίμα της πόλωσης. Στη χειρότερη γι’ αυτούς περίπτωση θα συσπειρώσουν την εκλογική τους βάση που δείχνει σκόρπια στους ανέμους της απογοήτευσης. Παράλληλα, θα χρησιμοποιήσουν όλα τα τετριμμένα κόλπα του παλαιού πελατειακού συστήματος που θα κατεδάφιζαν: ρουσφέτια, προσλήψεις και φιλοδωρήματα, με περιτύλιγμα την «κοινωνική αλληλεγγύη». Για το δεύτερο, τα κόμματα που καταγγέλλουν τον λαϊκισμό δεν μπορούν να κάνουν σχεδόν τίποτα. Για το πρώτο, δεν έχουν αποφασίσει πώς θα το αντιμετωπίσουν. Θα γίνουν ίδιοι μ’ αυτούς που κατηγορούν (ένα πεδίο που δεν τους είναι οικείο) ή θα διατηρήσουν τους ήπιους τόνους και θα απαντήσουν στις ύβρεις με επιχειρήματα (επιβεβαιώνοντας ότι «τα καλά παιδιά πάντα χάνουν»); Το μέλλον θα δείξει.