Τους… παντρεύει όλους, γιατί;

Ομολογώ πως αυτή η εμμονή του επί των Εξωτερικών υπουργού Κοτζιά, να μετέρχεται ιλαρές παρομοιώσεις που παραπέμπουν στο μυστήριο του γάμου, οσάκις θέλει να… εκλαϊκεύσει τη γλώσσα της διπλωματίας και της πολιτικής, με… στοιχειώνει.

Του Κούτα Μάρες

Θυμηθείτε την ατάκα του στο Ρόιτερς όταν προσερχόμενος για την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους Σκοπιανούς για το λεγόμενο ονοματολογικό είπε: «Σήμερα δεν πάμε να βαφτίσουμε αυτό το κράτος. Σήμερα αυτό που κάνουμε είναι ο γάμος. Είναι σαν μια ωραία νύφη που έρχεται στον γάμο και αναρωτιέται αν στο επίθετό της θα προσθέσει και το επίθετο του ανδρός της».
Θυμηθείτε πως και στους Ψαράδες της Μεγάλης Πρέσπας, το σκηνικό που φρόντισε να στηθεί (παρουσία και του… κουμπάρου Μάθιου Νίμιτς) κατά το Σαββατιάτικο εκείνο πρωινό της 17ης του περασμένου Ιουνίου (την ηλιόλουστη αλλά αποφράδα ημέρα της υπογραφής της Συμφωνίας), παρέπεμπε σε «σκηνικό για την τέλεση γάμου. Μια λευκή εξέδρα τοποθετημένη στις όχθες μιας γραφικής λίμνης…». Με αυτά τα λόγια το είχε περιγράψει ακόμα και ο ανταποκριτής του βρετανικού BBC στα Βαλκάνια Γκάι ντε Λόνεϊ σε απευθείας μετάδοση. Μόνο τα νυφιάτικα τραγούδια λείπανε, τα οποία κάλλιστα θα μπορούσε να τα άδει και ο ίδιος και να περιέχουν τα παρακάτω στιχάκια: «Σήμερα γάμος γίνεται/ στης Πρέσπας τους Ψαράδες/ σήμερα οι ανιστόρητοι/ φυσήξανε Βοριάδες/ Σήμερα δώρα τάξανε/ ας έχουν την ευχή μας/ οι ξένοι οι κουμπάροι μας/ κι ας πήραν την ψυχή μας». Και παρακάτω, απευθυνόμενος στον «ευτυχή γαμπρό», να του λέει: «Ζόραν, να τη χαίρεσαι/ τη Βόρεια που επήρες/ με πλούτη Μακεδονικά/ την προίκισαν οι χείρες./ Γαμπρέ, μια χάρη σου ζητώ/ θέλω να μου την κάμεις/ το όνομα που σου δώσαμε/ να μη μας το μαράνεις./ Γιατί εμείς το είχαμε/ σαν άνθος στο ποτήρι/ και τώρα σου το δίνουμε,/ χαλάλι σου ας γίνει. Σήμερα μας τον πήρατε/ τον πολυέλαιό μας/ που άναβε και στόλιζε/ όλο το σπιτικό μας».
Δίπλα στα ανωτέρω, προσθέστε και το τελευταίο που είπε σχετικά με τα θεατρινίστικα «ναζάκια» που κάνει το κυβερνητικό έτερον (τρόπος του λέγειν) ήμισυ του κυβερνητικού ζεύγους, στο… υπηρετικό προσωπικό του οποίου θεσμικά ανήκει. Ο σαματατζής γαμπρός δηλαδή, Πάνος Καμμένος, αρνούμενος να δεχθεί την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος στο γειτονικό κρατίδιο και άρα την επίσημη «αναγνώριση» της Συμφωνίας, την οποία ο ίδιος ο ΥΠΕΞ θεωρεί «τέκνο» του: «Είναι καβγάς εντός γάμου».
Ψυχαναλυτής δεν είμαι για να την ερμηνεύσω αυτή τη γαμο-εμμονή του (κατά το γαμο-πίλαφο ο όρος), εικάζω όμως πως δεν αποκλείεται να φαντασιώνεται τον εαυτό του, όχι μόνο ως άλλος Ελευθέριος Βενιζέλος της νέας ελληνικής διπλωματίας αλλά και ως άλλη Γεωργία Βασιλειάδου σε ριμέικ ταινιών όπως «Η θεία από το Σικάγο» ή «Η προξενήτρα, πράκτωρ 017», (κυρίως στη δεύτερη, η οποία ήταν και κινηματογραφικός… αχταρμάς. Μπαλαφάρα, που λένε).
Πάντως, ως προς τον τελευταίο του ισχυρισμό περί της φύσης των «δεσμών» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ (ή Αλέξη και Πάνου), άδικο δεν έχει. Το… μυστήριο, να μοιράζεται την ίδια «συζυγική (κυβερνητική) στέγη» αυτό το «αταίριαστο ζευγάρι», από την αρχή (όταν αντάλλαξαν τους πρώτους «όρκους αιώνιας αγάπης») μέχρι σήμερα και ώσπου να τους χωρίσει ο… θάνατος της κάλπης, τον… Κουτρούλη και τον γάμο του θύμιζε και θυμίζει. Και ταιριάζει σε όλες του τις… εκδοχές.
Ταιριάζει ας πούμε και στις δύο κρατούσες εκδοχές περί της προελεύσεως της παροιμιώδους φράσης «Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» ή «Έγινε του Κουτρούλη το πανηγύρι», την οποία χρησιμοποιούμε οι Νεοέλληνες όταν θέλουμε να περιγράψουμε μια χαώδη και φασαριόζικη κατάσταση, ένα «μπάχαλο» δηλαδή.
Η ΠΡΩΤΗ: Ο καβαλλάριος (ιππότης) κυρ Ιωάννης ο Κουτρούλης, ο οποίος πιθανολογείται ότι ζούσε στη Μεθώνη, συγκατοικούσε με μια γυναίκα, η οποία είχε φύγει από το συζυγικό της σπίτι. Για τα δεδομένα εκείνης της εποχής ήταν ένα τεράστιο σκάνδαλο και λέγεται μάλιστα ότι ακόμα και η Εκκλησία είχε αφορίσει τη γυναίκα, που έμενε με κάποιον άλλον ενώ ήταν παντρεμένη. Το 1394, ο πατριάρχης Αντώνιος ο Δ’ αναγνώρισε το διαζύγιο που του παρουσίασε η αφορισθείσα γυναίκα, επικύρωσε τον γάμο της ως διαλυμένο και έδωσε τη συγκατάθεσή του για να τελεστεί ο γάμος της με τον Κουτρούλη, ο οποίος από την πολλή χαρά και τη διάθεση όλων των παρευρισκομένων εξελίχθηκε σε… πανηγύρι ενώ το γεγονός διαδόθηκε παντού με τη φράση «Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος», που έβγαινε από τα στόματα των έκπληκτων γυναικών και των περιέργων. Η έμφαση δινόταν στο ρήμα «έγινε».
Η ΔΕΥΤΕΡΗ (την περιγράφει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης στο βιβλίο του «Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις» και έχει το ίδιο νόημα): Στα πολύ παλιά τα χρόνια, κατά τη διαπόμπευση κουρεύανε τον «αμαρτήσαντα», τον έκαναν δηλαδή «κουτρούλη» (από την κούτρα, που θα πει κεφάλι) και ύστερα άρχιζε η περιφορά του στους δρόμους και τις πλατείες της βασιλεύουσας των πόλεων, την Κωνσταντινούπολη. Όπου περνούσε, γινόταν πραγματικό πανδαιμόνιο. Του πετούσαν σάπια φρούτα, του κρεμούσαν στον λαιμό κουδούνια ενώ χτυπούσαν και τις καμπάνες για να τον… υποδεχθούν. Η περιφορά του αυτή λεγόταν συγύρισμα ενώ από τη λέξη αυτή βγήκε και η φράση «Θα σε συγυρίσω». Μάλιστα, υπήρχε ακόμη και η συνήθεια να χορεύουν γύρω από τον «αμαρτήσαντα» κρατώντας μαντίλια, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ανάλογη με εκείνη του πανηγυριού ή του γάμου. Εξού και η διαπραγματευόμενη εν προκειμένω φράση.

ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ «ΤΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ Ο ΓΑΜΟΣ» έχει όμως και το «κλασικό» θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή (σάτιρα είναι). Κάνοντας μία σύντομη περιγραφή της υπόθεσης θα καταλάβετε τις αντιστοιχίες και τους… συνειρμούς: Σύρος 1845. Ο ράφτης Μανώλης Κουτρούλης ερωτεύεται την Ανθούσα, κόρη μεσοαστικής οικογένειας, που με τη σειρά της είναι ερωτευμένη με τον Λεωνίδα, τον νεαρό αστυνόμο της περιοχής. Για να αποφύγει τον επίδοξο γαμπρό χωρίς να εναντιωθεί στη θέληση της μητέρας της, βάζει ως όρο για τον γάμο να γίνει ο Κουτρούλης υπουργός. Ο Κουτρούλης αρχίζει την προεκλογική εκστρατεία, έχει οπαδούς και, τελικά, φημολογείται ότι έγινε υπουργός. Έτσι, η φιλόδοξη Ανθούσα τον παντρεύεται, μέχρι που αποδεικνύεται ότι ήταν ψέμα η υπουργοποίησή του. Στα επεισόδια διαπλέκονται η σάτιρα, η φάρσα αλλά και το τραγικό στοιχείο.
ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ… ΣΥΝΕΙΡΜΟ: Ίσως ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα ότι ο μεγάλος εθνικός ποιητής Κωστής Παλαμάς εργάσθηκε ως κοινοβουλευτικός συντάκτης σε ηλικία 24 χρόνων. Και περιέγραψε με γλαφυρότητα τις συνεδριάσεις της Βουλής περί το 1883. Το περιοδικό «Μη χάνεσαι» του πατριάρχη της ελληνικής δημοσιογραφίας Βλάση Γαβριηλίδη και η στήλη «Βουλή» φιλοξένησαν τα κείμενα του 24χρονου ανερχόμενου τότε ποιητή Κωστή Παλαμά, ο οποίος υπέγραφε με το ψευδώνυμο «Κουτρούλης». Ο Παλαμάς απέφευγε στα κείμενά του τις ακαδημαϊκές διατυπώσεις και προσπαθούσε πάντα να δίνει μέσα από τις περιγραφές των συνεδριάσεων της Βουλής την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επικρατούσε… Όπως αίφνης στις 15 Φεβρουαρίου 1883 όταν δεν συγκεντρώνονταν οι βουλευτές για να αρχίσει η συνεδρίαση. Τι συνέβαινε; Ο Παλαμάς ως Κουτρούλης μάς πληροφορεί ότι έξω χιόνιζε και «οι βουλευταί εντρυφούσιν εν μακαρία νωθρότητι, εις την θέαν της αφθόνως καταπιπτούσης χιόνος, την οποίαν δεν θα ηδύναντο να παράσχωσι τα απρόσιτα παράθυρα του Βουλευτηρίου».
Όπως ενδεχομένως διαπιστώσατε κι εσείς, όλα τα ανωτέρω ταιριάζουν ώστε να συμπεράνει κανείς πως ο «κυβερνητικός γάμος», στον οποίο αναφέρθηκε ο εξωκοινοβουλευτικός υπουργός, έχει όλα τα στοιχεία ώστε να ταυτιστεί με «Του Κουτρούλη τον γάμο». Ίσως αυτό να υπονοούσε και εκείνος αφού χαρακτηρίζεται από το γνωστό (και αυτοεπιδεικνυόμενο) υπονομευτικό χιούμορ του…
Αν και δεν αποκλείεται, ο Νίκος Κοτζιάς (ως γνώστης της Ρωσικής Γραμματείας – και όχι μόνο) όταν έκανε την παρομοίωση, άλλο έργο να είχε κατά νου. «Τα παντρολογήματα» του σπουδαίου Νικολάι Γκόγκολ.
Η υπόθεση περιληπτικά: Ένας… αναποφασίστου, νωθρός και άτολμος εργένης του 19ου αιώνα, σκέφτεται επιτέλους να παντρευτεί. Σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής προσλαμβάνει μια προξενήτρα. Ένας επιστήθιος φίλος του υπερθεματίζει ως προς την καταλληλότητα της νύφης. Η συνάντηση στο σπίτι της μέλλουσας συζύγου, όπου καταφθάνουν και άλλοι απίθανοι υποψήφιοι, καταλήγει σε φιάσκο. Σε ένα όργιο ψέματος, συναλλαγής και αρχοντοχωριατισμού…
…Κι αυτό ταιριάζει.