Του Κώστα Στούπα: Καλή χρονιά και ευτυχισμένο το 2018…

 

Το 2019 ξεκινά με τους πλέον ανησυχητικούς οιωνούς για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο. Δεν θυμάμαι άλλη χρονιά εδώ και πολλές δεκαετίες να ξεκινά με ανοιχτά τόσα μέτωπα και τόσο υψηλό ρίσκο ανάφλεξης στα περισσότερα από αυτά.

Η Ελλάδα…

Παρά όλες τις ενδείξεις  πως το 2019 η καταστρεπτική διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα λάβει τέλος, τα παλαιά και νέα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί δεν αφήνουν ελπίδες για θετικές προσδοκίες.

Η εικόνα του Γ.Δ. στις 600  μονάδες, των τραπεζικών μετοχών στα πολυετή χαμηλά και τα επιτόκια των 10ετών ομολόγων πάνω από 4% επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες για το μέλλον της οικονομίας.

Οι εκλογές στην Ελλάδα εκτιμάται πως θα γίνουν το 2019 από τον Μάρτη μέχρι τον Ιούνη. Η εικόνα που παρουσιάζει ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων, δημόσιων και ιδιωτικών,  θέλει τη Ν.Δ. μεταξύ 35-37% και τον ΣΥΡΙΖΑ 25-27%.

Βέβαια στην τελική ευθεία των τελευταίων εβδομάδων η ηγεσία της Ν.Δ. ελπίζει να διευρύνει τη διαφορά ενώ η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να τη μειώσει. Το πρώτο μοιάζει πιο πιθανό με βάση τις μετακινήσεις που έχουν παρατηρηθεί κατά το παρελθόν.

Το πιθανότερο είναι πως θα προκύψει πλειοψηφία για σχηματισμό κυβέρνησης ακόμη και αυτοδύναμης. Ερωτηματικό αποτελεί αν θα υπάρξει πλειοψηφία 180 βουλευτών για εκλογή προέδρου έτσι ώστε να αποφευχθούν οι πρόωρες εκλογές με απλή αναλογική.

Επιπλέον συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός εντός και εκτός Ελλάδας όσων θεωρούν πως η Ελλάδα θα αναγκαστεί να ζητήσει νέο μνημόνιο. Πριν λίγες μέρες ο πρώην πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης σε συνέντευξή του στο Βήμα ανέφερε πως: «Στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται βέβαιο ότι η Ελλάδα, μετά το 2018, θα προσφύγει γρήγορα σε δανεισμό από τον ESM.

Αναπόφευκτη συνέπεια, όπως προβλέπει ο κ. Σημίτης, θα είναι η επιβολή νέων όρων στην οικονομική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης.

Ο ίδιος επισημαίνει παράλληλα πως το πλεόνασμα το οποίο επετεύχθη κατά την κυβέρνηση το 2018, είναι αμφιβόλου ύπαρξης, και αυτό γιατί η κυβέρνηση δεν κατέβαλε στο εσωτερικό οφειλές και υποχρεώσεις που είχε…».

Το ερώτημα που έχει επαναλάβει πολλές φορές η στήλη είναι εάν η Ε.Ε. μετά το 2018 θα είναι διατεθειμένη να δώσει νέο δάνειο ή θα χρησιμοποιηθεί η εξέλιξη αυτή σαν αφορμή επανασχεδιασμού της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. με βάση τα νέα δεδομένα που αναδεικνύει η ενίσχυση του Ευρωσκεπτικισμού.

Ευρώπη…

Εκτός απροόπτου τον Μάη του 2019 στις Ευρωεκλογές θα δούμε σημαντική ενίσχυση του Ευρωσκεπτικιστικών και λαϊκίστικων κομμάτων και πολιτικών ρευμάτων.

Αυτό θα αυξήσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις και θα προκαλέσει αρνητικές συνέπειες στην οικονομία.

Το 2019 θα πραγματοποιηθεί το Brexit, κάτι που επίσης αναμένεται να προκαλέσει κραδασμούς τόσο στο Η.Β. όσο και την Ε.Ε.

Το 2019 φαίνεται πως θα ξεκινήσει μια περίοδος όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές της Ε.Ε. Είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος αν το σοκ που θα προκαλέσουν οι κραδασμοί στις κοινωνίες θα οδηγήσει σε περαιτέρω ενοποίηση ή διάλυση καθώς το μοντέλο ένα νόμισμα χωρίς κοινή άμυνα και μια ενιαία  φορολογική πολιτική φαίνεται να έχει εξαντλήσει τα όρια του βίου του.

Δυνάμεις όπως ΗΠΑ και Ρωσία πλέον δηλώνουν ανοιχτά πως επιδιώκουν τη διάλυση της Ε.Ε. γιατί αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους.

Για τη Ρωσία αυτή η επιδίωξη ήταν φανερή αλλά η μεταπήδηση και των ΗΠΑ σε αυτό το στρατόπεδο στα πλαίσια επαναπροσδιορισμού των γεωπολιτικών στρατηγικών αλλάζει τα δεδομένα για την Ευρώπη, η οποία αν δεν αφυπνισθεί θα βρεθεί σύντομα προ δυσάρεστων εκπλήξεων.

Ο καθένας μπορεί να φανταστεί τον τρόπο που θα αντιμετωπιστεί η Ελλάδα αν σε αυτόν τον κυκεώνα καταιγιστικών εξελίξεων στην Ευρώπη, εμφανιστεί και ζητήσει ένα νέο δάνειο με νέο μνημόνιο.

ΗΠΑ

Τα δυο πρώτα έτη της προεδρίας Τραμπ επιβεβαίωσαν τις ανησυχίες που υπήρχαν για το πρόσωπό του.

Έχουν παραιτηθεί ήδη πάνω από  20 κορυφαία στελέχη της Προεδρίας Τραμπ μεταξύ των οποίων οι Υπουργοί Άμυνας, Εξωτερικών, Δικαιοσύνης κλπ.  διαφωνώντας με τις επιλογές αλλά και τον παρορμητικό τρόπο που προεδρεύει.

Ο πρόεδρος Τραμπ συμπεριφέρεται σαν «μαουνιέρης» σε πιλοτήριο αεροπλάνου. Και άλλοι έχουν βρεθεί σε αυτήν την θέση αλλά ακολουθούσαν τις οδηγίες. Ο Τραμπ νομίζει πως είναι γεννημένος πιλότος χωρίς να είχε πιάσει ποτέ τιμόνι αεροπλάνου.

Αρκετοί εξέλαβαν τον δυναμισμό που εμφάνισε η αμερικάνικη οικονομία τα δυο τελευταία χρόνια σαν αποτέλεσμα της μείωσης των φόρων και των μέτρων απορρύθμισης της Προεδρίας Τραμπ. Τούτο είναι λάθος και σε ένα πολύ μικρό ποσοστό μπορεί να αποδοθεί σε αυτά. Η δυναμική που εμφάνισε η αμερικάνικη οικονομία είναι συνέχεια των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόστηκαν μετά το 2008 στις ΗΠΑ και όλες τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη.

Οι πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης όπως και των μηδενικών επιτοκίων έχουν δημιουργήσει μακροπρόθεσμα περισσότερα προβλήματα απ’ όσα έλυσαν βραχυπρόθεσμα και αυτό θα αρχίσει να φαίνεται όταν αρχίσουν να σκάνε οι «φούσκες» που έχουν δημιουργηθεί σε μια σειρά από assets με πρώτες τις μετοχές και τα χρηματιστήρια.

Η προεδρία Τραμπ είναι πολύ πιθανό την επόμενη διετία να κληθεί να διαχειριστεί μια οικονομική και τραπεζική κρίση πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του 2008.

Το 2019 υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ο πρόεδρος Τραμπ να αντιμετωπίσει την απειλή της καθαίρεσης. Τούτο μπορεί να αποδειχτεί θετικό μακροπρόθεσμα για τις ΗΠΑ αλλά ο διχασμός που υπάρχει στη χώρα τα τελευταία χρόνια θα ενταθεί.

Φυσικά οι κραδασμοί που θα δημιουργηθούν  στην Ευρώπη και τον κόσμο θα είναι ισχυροί.

Η απομάκρυνση Τραμπ στις ΗΠΑ όμως είναι πιθανό να ανακόψει την άνοδο των λαϊκιστών στην Ευρώπη.

Το «πάρτι» ξεκίνησε…

Το 2018 έκλεισε για τα αμερικάνικα χρηματιστήρια χαμηλότερα από τα επίπεδα που ξεκίνησαν παρά το ξέφρενο πάρτι που έλαβε χώρα ενδιάμεσα.

Τους τελευταίους δύο μήνες ο S&P 500 που είναι ο αντιπροσωπευτικότερος δείκτης έχασε περί το 20%.  Τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες ενδέχεται να υπάρξει κάποια ανοδική αντίδραση. Η περίοδος αυτή σε συνδυασμό με πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα και ισχυρή πέραν των προβλέψεων επικράτηση Μητσοτάκη, μπορεί να δώσει την ευκαιρία στον Γενικό Δείκτη να κινηθεί πάνω από τις 1.000 μονάδες.

Αυτό που είδαμε τους τελευταίους μήνες του 2018 στις διεθνείς αγορές όμως δεν είναι παρά η αρχή ενός διορθωτικού κύκλου.

Το 2019 κατά πάσα πιθανότητα θα δούμε χαμηλότερα επίπεδα τιμών από εκείνα του 2018.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το εύρος και τη διάρκεια ενός ανοδικού κύκλου. Το 2017 και το 2018 οι αγορές ξεπέρασαν κάθε προσδοκία.

Το ίδιο συμβαίνει όμως και με τους καθοδικούς κύκλους.

Η πρόσφατη πτώση τους δυο τελευταίους μήνες του 2018 ήταν από τις 2.930 μονάδες μέχρι τις 2.351 μονάδες ή 19,7%.

Στις δύο προηγούμενες μακροπρόθεσμες διορθώσεις το 2000 και το 2008 ο S&P 500 έπεσε από τις 1.527 μονάδες μέχρι τις 776,76 γράφοντας απώλειες 49,13% και από τις 1.565,15 μονάδες μέχρι τις 676,53 μονάδες, γράφοντας απώλειες 56,7%.

Οι μακροπρόθεσμοι κύκλοι λοιπόν πραγματοποιούν διορθώσεις περί και πάνω από 50% και κάθε επόμενη διόρθωση είναι μεγαλύτερη από την προηγούμενη. Τούτο οφείλεται ενδεχομένως στο γεγονός πως κάθε επόμενη «φούσκα» είναι μεγαλύτερη από την προηγούμενη.

Ο S&P 500 το 2018 έγραψε ιστορικά υψηλά στις 2.930 μονάδες. Με βάση τις δυο προηγούμενες διορθώσεις τα όρια τέλους της πτώσης και έναρξης νέου ανοδικού κύκλου είναι κάπου μεταξύ 1.500 και 1.000 μονάδων.

Αρκετοί ισχυρίζονται πως τα θεμελιώδη των αμερικάνικων επιχειρήσεων παραμένουν ισχυρά και ως εκ τούτου οι πρόσφατες διορθώσεις συνιστούν ευκαιρίες. Η εμπειρία έχει δείξει στο παρελθόν πως συχνά οι τιμές των μετοχών διαμορφώνουν την τάση στα θεμελιώδη όσο και αν η οικονομική επιστήμη διδάσκει το αντίθετο.

ΠΗΓΗ: capital.gr