Ο δόκτωρ Τζέκιλ-Αλέξης και ο μίστερ Χάιντ-Τσίπρας

Όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ «1984», ξέρει τι σημαίνει «διπλή σκέψη» ή αλλιώς «διπλή ηθική». Αντιγράφω το σχετικό απόσπασμα: «…Η διπλή σκέψη είναι η ικανότητα να έχεις ταυτόχρονα δύο πεποιθήσεις αντιφατικές μεταξύ τους και να παραδέχεσαι και τις δύο.

Του Κούτα Μάρες

Ένας σκεπτόμενος άνθρωπος που ανήκει στο Κόμμα ξέρει υπό ποια έννοια πρέπει να τροποποιηθούν οι αναμνήσεις του. Κατά συνέπεια, ξέρει ότι παίζει ένα παιχνίδι με την αλήθεια αλλά έχοντας ασκηθεί στη “διπλή σκέψη” πείθει τον εαυτό του ότι η αλήθεια δεν έχει παραβιαστεί. Η διαδικασία πρέπει να είναι συνειδητή, αλλιώς δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με αρκετή ακρίβεια, αλλά πρέπει να είναι επίσης και ασυνείδητη γιατί αλλιώς θα δημιουργούσε ένα αίσθημα παραποίησης και επομένως ενοχής (…). Να λες ηθελημένα ψέματα ενώ πιστεύεις ειλικρινά ότι είναι αλήθεια, να ξεχνάς όλα τα γεγονότα που έχουν γίνει ενοχλητικά και, όταν χρειάζεται να τα ανασύρεις απ’ τη λήθη, μόνο για το χρονικό διάστημα που πρέπει, να αρνιέσαι την ύπαρξη μιας αντικειμενικής πραγματικότητας ενώ την ίδια στιγμή ξέρεις πως η πραγματικότητα αυτή υπάρχει – όλα αυτά είναι αδήριτη αναγκαιότητα. Και μόνο για να χρησιμοποιήσεις την έκφραση διπλή σκέψη, πρέπει να μετέλθεις της δυαδικότητας της σκέψης γιατί με το να χρησιμοποιείς αυτή την έκφραση, παραδέχεσαι πως αλλάζεις την πραγματικότητα (…). Η επίσημη ιδεολογία είναι πλήρης αντιφάσεων, ακόμα και όταν δεν υπάρχει κανένας πρακτικός λόγος για αντιφάσεις. Έτσι το Κόμμα απορρίπτει και δυσφημίζει όλες τις αρχές που υποστήριξε αυθεντικά το σοσιαλιστικό κίνημα αλλά ισχυρίζεται ότι λειτουργεί έτσι εν ονόματι του σοσιαλισμού (…). Υπονομεύει συστηματικά την οικογενειακή αλληλεγγύη κι έχει δώσει στον αρχηγό του ένα όνομα αποτελεί άμεση έκκληση στο αίσθημα της οικογενειακής πίστης (Μεγάλος αδελφός). Ακόμα και τα ονόματα των τεσσάρων Υπουργείων που διοικούν δείχνουν θρασύτητα μέσα στην ηθελημένη διαστροφή των γεγονότων. Το Υπουργείο Ειρήνης ασχολείται με τον πόλεμο, το Υπουργείο Αλήθειας με τα ψέματα, το Υπουργείο Αγάπης με τα βασανιστήρια και το Υπουργείο της Αφθονίας με την πείνα…». Αυτά γράφει ο Όργουελ… Και για να κάνουμε μια πρώτη σύνδεση με όσα συμβαίνουν στη σημερινή Ελλάδα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, σας προτείνω να σκεφτούμε τι σημαίνει στην πράξη τo (μετονομασμένo) «Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη» (πρώην «Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως»), για παράδειγμα, ή το «Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης» (πρώην «Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας») ή το «Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής» (δεν υπήρχε πριν από το 2015). Μοιάζουν ή δεν μοιάζουν με ευφημισμό;…

Η σύνδεση γίνεται ολοκληρωτική αν αναλογιστεί κανείς την εικόνα του Τσίπρα κατά την προχθεσινή του επίσκεψη στη Λέσβο με εκείνη την προ… δεκαετίας (πάλι στη Λέσβο, αν και νόμιζε πως βρισκόταν στη… Μυτιλήνη). Αντιγράφω από σχετικό ρεπορτάζ με ημερομηνία 12 Δεκεμβρίου 2008: Να αφοπλιστεί η Αστυνομία και να καταργηθούν τα ΜΑΤ ζήτησε ο πρόεδρος του ΣΥΝ Αλέξης Τσίπρας μιλώντας την Παρασκευή στη Μυτιλήνη. Έκανε λόγο για αστυνομική αυθαιρεσία και είπε ότι τα ΜΑΤ, που έχουν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, λειτουργούν σαν παρακρατικές συμμορίες. Ζήτησε ακόμη «να σπάσει κάθε υπόγεια διασύνδεση της Αστυνομίας με ακροδεξιές ομάδες και να ληφθούν άμεσα μέτρα αναδιοργάνωσης». Ακόμη ο κ. Τσίπρας είπε: «Μού κάνει εντύπωση ότι σε κάθε κρίση η κυβέρνηση βγαίνει συνήθως και εξαγγέλλει μέτρα, έστω και για επικοινωνιακούς λόγους, για τα μάτια του κόσμου και να καταγγείλει τον ΣΥΡΙΖΑ». Ακολούθως, ζήτησε αλλαγή πολιτικής απέναντι στη νεολαία με θέσεις εργασίας, με μέτρα για καλύτερη δημόσια δωρεάν παιδεία αλλά και δικαίωμα ψήφου στα 16 χρόνια. Και κατέληξε: «Μπορεί να τα κάνει αυτά η κυβέρνηση; Αφού δεν μπορεί να τα κάνει, τότε πρέπει να φύγει».

Αμφιβάλλετε πως έχουμε να κάνουμε με την επιτομή (και μαζί την προσωποποίηση) της «διπλής ηθικής» και του Οργουελικού «Μεγάλου Αδελφού»;… Όμως το «φαινόμενο» έχει και άλλη ανάγνωση: Η θεματολογία του «διπλού» βρίσκεται σε όλους τους πολιτισμούς. Κάποιοι ανάγουν την αρχή του στη μυθολογία, στη διπλή φύση των Κενταύρων, την υβριδική μορφή της Σκύλας, την πιο σύνθετη Χίμαιρα και τον πλατωνισμό που διαίρεσε την ψυχή στα αντιμαχόμενα μέρη λογικό – θυμικό. Από κοντά και η λογοτεχνία, ιδίως του 19ου αιώνα. Γνωστότερο βέβαια είναι το «δίδυμο» Δρ Τζέκιλ και κ. Χάιντ στην ομώνυμη νουβέλα του Ρόμπερτ Λουί Στίβενσον. Μια μικρή σύνοψη της ιστορίας και μαζί ένα «διά ταύτα» ως ηθικό (και πολιτικό) δίδαγμα:

Ο «αξιοσέβαστος και σοβαρός» Δρ Τζέκιλ νιώθει ντροπή για «την επιτακτική ροπή του προς τις διασκεδάσεις». Έχει «ήδη εμπλακεί σε μια εξαιρετικά διπρόσωπη ζωή» και, μη μπορώντας να ξεριζώσει τα «κατώτερα ένστικτά του», θα επιχειρήσει να τα «ελέγξει» αλλά μάταια.

«Έτσι, παρ’ ότι διέθετα δύο χαρακτήρες, όπως και δύο πρόσωπα, ο ένας ήταν ολοκληρωτικά κακός και ο άλλος ο παλιός πάντα Χένρι Τζέκιλ, την ετερόκλητη σύνθεση του οποίου είχα χάσει κάθε ελπίδα ν’ αναμορφώσω και να βελτιώσω. Η αλλαγή ήταν αποκλειστικά προσανατολισμένη στο κακό», γράφει στο ημερολόγιό του ο Δόκτορας και παρακάτω σημειώνει: «Πετάχτηκα από το κρεβάτι κι έτρεξα στον καθρέφτη. Στο θέαμα που αντίκρισα πάγωσε το αίμα μου. Ναι, είχα ξαπλώσει ως Χένρι Τζέκιλ και είχα ξυπνήσει ως Έντουαρντ Χάιντ». Τώρα πλέον γίνεται Χάιντ χωρίς «φάρμακο», που όμως το χρειάζεται για να ξαναγίνεται, ολοένα και δυσκολότερα, Τζέκιλ. Το «αλέ – ρετούρ» μεταξύ των δύο «προσώπων» πήρε τέλος. Ο Τζέκιλ αυτοκτονεί ως Χάιντ μη μπορώντας να ξαναγίνει Τζέκιλ.

Ιδού τώρα πως ο Τζέκιλ-Αλέξης (δόκτορας του λαϊκισμού) προαναγγέλλει την (πολιτική) αυτοκτονία του ως Χάιντ-Τσίπρας: Στις 8 Ιανουαρίου του 2011, η Κουμουνδούρου πανηγυρίζει με επίσημο δελτίο Τύπου (τότε δεν είχαν «ανακαλύψει» τα «νον πέιπερ») γράφοντας μεταξύ άλλων: «Ο Πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας επισκέφθηκε σήμερα την Κερατέα και συναντήθηκε με τους κατοίκους που αγωνίζονται για τη μη δημιουργία ΧΥΤΑ στην περιοχή τους. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του τόνισε: «Αγαπητές φίλες και φίλοι… Βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να αναδείξουμε ότι ο αγώνας σας, ο αγώνας για ποιότητα ζωής δεν είναι παράνομος. Παράνομοι είναι αυτοί που με τα ΜΑΤ, τη βία και την τρομοκρατία προσπαθούν να σας καταστείλουν. Έναν μήνα τώρα ο απλός λαός της περιοχής, οι απλοί κάτοικοι, που δεν είναι ούτε ταραξίες ούτε ταραχοποιοί, διεκδικούν το δικαίωμά τους στην ποιότητα ζωής και την κοινωνική δικαιοσύνη. Και η απάντηση που δέχονται από τις δυνάμεις της καταστολής είναι η βία, τα δακρυγόνα, τα χημικά, η τρομοκρατία (…). Έχουν επιχειρήσει μια μεγάλη προσπάθεια κατασυκοφάντησης του αγώνα σας. Κυρίως όμως προσπαθούν να επιβάλουν την άποψη ότι είναι άδικος αγώνας γιατί η λύση που προτείνουν είναι λύση για το κοινωνικό σύνολο και για την αντιμετώπιση του υπαρκτού μεν προβλήματος (…). Δεν τη λένε την αλήθεια (…). Εμείς ζητάμε: Nα φύγουν τώρα οι δυνάμεις καταστολής από την Κερατέα. Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζουν μια ολόκληρη περιοχή σε ένα πιλοτικό σχέδιο για το πώς θα επιβάλουν την καταστολή και την τρομοκρατία σε αντίστοιχες περιστάσεις εξέγερσης, κοινωνικής αντίστασης των πολιτών. Γιατί αν θέλουν να εφαρμόσουν αυτή την πιλοτική εφαρμογή, θα βρουν κι ένα άλλο πιλοτικό σχέδιο γιατί αυτό που βλέπω εδώ μπροστά μου είναι πρωτοφανές. Είναι μια ολόκληρη κοινωνία, δεν έχει σχέση ούτε με ταραξίες ούτε με ταραχοποιούς, είναι απλοί άνθρωποι του μόχθου που αντιστέκονται. Κι εμείς λέμε μπράβο, συνεχίστε, δώστε τον αγώνα σας. Θα κερδίσετε. Κι εμείς θα σας στηρίξουμε. Καλή δύναμη». Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους ο Αλ. Τσίπρας τόνισε: «Εμείς ζητάμε από την κυβέρνηση και ιδίως από τον υπουργό Δημόσιας Τάξης αλλά και από τον υπουργό Εσωτερικών να αποσυρθούν τώρα τα ΜΑΤ. Δεν μπορεί μια ολόκληρη περιοχή να γίνεται πιλοτικό σχέδιο για την καταστολή των κοινωνικών αντιδράσεων. Να αποχωρήσουν τα ΜΑΤ και να υπάρξει μια ουσιαστική συζήτηση για τον επανασχεδιασμό της διαδικασίας (…). Αυτή είναι μια θέση που αποτελεί κόκκινη γραμμή. Εάν δεν υπάρξει άμεσα μια διαφοροποίηση της στάσης που κρατάει η κυβέρνηση, φοβόμαστε ότι οι εξελίξεις θα είναι αρνητικές . Η κυβέρνηση οφείλει να παραιτηθεί. Δεν έχει πια τη λαϊκή νομιμοποίηση».