Αμφίπολη: Τύμβος Καστά και στο βάθος… η πρώτη φορά Αριστερά

Γράφει η Μαρία Σπαντιδάκη

Στο αποκορύφωμα  των προσδοκιών μας από την ανασκαφή στην Αμφίπολη το 2014, είχα γράψει στο «Καρφί» άρθρο, με τίτλο:  «Από την Αμφίπολη  στη Θήβα και την Πελλάνα». Εκτός  από την Αμφίπολη, αναφερόμουν σε μια ανακάλυψη και μία ανασκαφή, από το αρχαιολογικό  έργο του Δρ. Θεόδωρου Σπυρόπουλου.

Η ανακάλυψη, αφορούσε στον τύμβο του Αμφίονα και Ζήθου στη Θήβα, που κατά τον Όμηρο, πρώτοι εκείνοι, έκτισαν την έδρα και τα τείχη της πόλης, όμως η Πολιτεία, απαγόρευσε στον κ. Σπυρόπουλο να ασχοληθεί. Kαι η ανασκαφή, στον λαξευμένο βασιλικό τάφο της Πελλάνας στη Λακωνία, με ασύλητες κατά τον ανασκαφέα, αίθουσες, που πάλι η Πολιτεία, μετά από 25 χρόνια δουλειάς του αρχαιολόγου, τον… κατάχωσε με 200 τόνους… χαλίκι, χαράματα… Μεγάλης Πέμπτης, το Μάϊο του 2002.  Με πρόσχημα ανύπαρκτες ρηγματώσεις, επιτέλεσε «ένα πολιτιστικό έγκλημα για την μεγαλύτερη ίσως ανακάλυψη του αιώνα». Ο κ. Σπυρόπουλος ήταν πεπεισμένος ότι το εύρημα αυτό στην Πελλάνα, αφορούσε στην Ομηρική πόλη των Μινύων, την «Λακεδαίμονα». Όμως δεν θα το μάθουμε ποτέ, όσο ο τάφος παραμένει κλειστός.

Το άρθρο εκείνο, έκλεινε με την ευχή, να μην δούμε τα αντίστοιχα στην Αμφίπολη, όμως η ευχή, δεν μοιάζει… νάπιασε. Μπορεί τα φορτηγά με το νταμαρίσιο… χαλίκι να μην φτάσαν στην Αμφίπολη, φτάσαν όμως άλλα… Διαφωνίες, αντιπαραθέσεις, ψέματα και απαξίωση. Δυσάρεστα, μικρά, εξοργιστικά αλλά και φαιδρά… Από τότε που συγκλονισμένοι ζούσαμε στο ρυθμό της ανασκαφής, μεσολάβησαν πολλά. Κατ΄αρχήν, ήρθε στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ… Δεν θα επεκταθώ… Σημασία έχει να δούμε, με τι τρόπο προσπαθούν από τότε, να ενδύσουν την  Αμφίπολη με τον κομματικό τους μανδύα…

ΑΠΑΞΙΩΣΗ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Λόγω κρίσης ή πολιτικής τακτικής-όπως και νάχει- δε φρόντισαν όπως επιβαλλόταν, για το έργο συντήρησης και ανάδειξης του μνημείου. Ίσως χρειάζονταν χρόνο για να μεθοδεύσουν την απέκδυσή του από… επιρροές της προηγούμενης κυβέρνησης, με την οποία ήταν πολιτικά συνδεδεμένο. Ύστερα, η… απομακρυνθείσα  από τις 27/10/2014 για τις αντιρρήσεις της, (κατά δήλωσή της), ως προς τον πολιτικό τότε, χειρισμό της ανασκαφής της Αμφίπολης και επαναπροσληφθείσα Μάρτιο του 2015, Γενική Γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, κ. Βλαζάκη, μαζί με τις κυρίες Αγγελική Κοτταρίδη και Πολυξένη Βελένη διευθύντριες Εφορειών, στο πλαίσιο φιλικής επίσκεψης τους στις 30.5.2015, στο μνημείο, για μισή ώρα, συμπέραναν ότι το μνημείο είναι … ρωμαϊκό! Με δεδομένο το ταχύτατο αυτό… ΣΥΡΙΖΑϊκό πόρισμα χρονολόγησης, που κάνει ασφαλώς… ευτυχισμένους και τους βόρειους γείτονές μας και όχι μόνον, επιτέθηκαν μέσω «Αυγής»,  στην υπεύθυνη της ανασκαφής, κα Περιστέρη, για τις θέσεις της περί του μνημείου. Πραγματικά εξοργιστικός ο τρόπος που προσπάθησαν να την απαξιώσουν.

Στις 08.08.2015, άρθρο της εφημ. «Αυγή» με τίτλο:« Φιάσκο Σαμαρά η Αμφίπολη», αναφερόταν σε έκθεση αυτοψίας στον Τύμβο Καστά, που δήθεν πραγματοποίησε στις… 30.05.2015, (ημέρα επίσκεψης των τριών κυριών) κλιμάκιο  έγκριτων αρχαιολόγων με πολυετή ανασκαφική εμπειρία στη Μακεδονία και κατεδείκνυε πως η χρονολόγηση του μνημείου αφορούσε στους ύστερους ελληνιστικούς χρόνους, δηλ.στο Β΄ μισό του 2ου – 1ου αιώνα π.Χ.  Και συνεχίζοντας, σχολίαζε: «Ή έκθεση – κόλαφος για την τότε κυβέρνηση είναι άλλη μία τρανή απόδειξη πως η όλη ιστορία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά επικοινωνιακές πομφόλυγες, άλλο ένα τέχνασμα της κυβέρνησης Σαμαρά να αποπροσανατολίσει την ελληνική κοινή γνώμη από την ανεπαρκειά της στο χειρισμό της οικονομικής κρίσης. Αυτό, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτό που οραματιζόταν η προηγούμενη κυβέρνηση πως τάχα ο τάφος της Αμφίπολης έκρυβε τον διάσημο νεκρό μακεδονικής βασιλικής οικογένειας».

Απίστευτο! Σε ένα προφανέστατα υπαγορευμένο άρθρο και μια αυτοψία που ποτέ δεν έγινε, 33 μόλις μέρες μετά το… πραγματικό φιάσκο του δημοψηφίσματος,  όπου το περήφανο «όχι» των Ελλήνων τόκαναν «ναι» μέσα σε λίγες ώρες και που κεραυνοβολημένοι, παρακολουθούσαμε τα όσα πρωτόγνωρα γίνονταν, με τον πρωθυπουργό να λέει για τα… ανύπαρκτα  θαλάσσια σύνορα μας, τις χιλιάδες των ξενόφερτων ( που δεν ήταν όλοι εμπόλεμοι Σύριοι) να μπαίνουν στη Χώρα ανεξέλεγκτα και την κ. Τασία να μας διαβεβαιώνει ότι …εξαφανίζονται, τις μέρες εκείνες που η χώρα ταλαντευόταν στο χείλος του γκρεμού, υπό τις απειλές του Σόϊμπλε, εκείνοι «την είδαν» να επιτεθούν μέσω… Αμφίπολης, στον πρώην πρωθυπουργό Σαμαρά, και στην αρχαιολόγο της ανασκαφής, Κατερίνα Περιστέρη, σε μια προσπάθεια απαξίωσης δυο ανθρώπων που από συγκυρία και μόνο, συνδέθηκαν με την μοναδική αυτή ανακάλυψη …

Όμως η κ. Περιστέρη, 09/08/2015 απάντησε: «Η επίθεση εναντίον μου είναι αήθης. Ουδέποτε έγινε αυτοψία από το υπουργείο στην Αμφίπολη. Θα σας παρακαλούσα να μου υποδείξετε το υπηρεσιακό έγγραφο με το οποίο το Υπουργείο Πολιτισμού με ενημερώνει για τη διενέργεια αυτοψίας στο Μνημείο, διότι κάτι τέτοιο δεν έφτασε ποτέ στα χέρια μου. …»

Και ενώ κάποιοι εξακολουθούν να «μαγειρεύουν» την απαξίωσή της και την αποσύνδεσή της από το έργο της,  στις 03.11.2015, η κ. Περιστέρη, διακρίνεται για το ανασκαφικό της έργο και την ανακάλυψη που έφερε στο φως, στον Τύμβο Καστά, με το βραβείο «Khaled Al – Asaad», στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης «Borsa mediterranea del turismo archeologico», η οποία πραγματοποιείται από το 1998 στο Capaccio-Paestum, την αρχαία ελληνική αποικία της Ποσειδωνίας.

Λίγο νωρίτερα, Σεπτέμβριο του 2015, η κ. Βλαζάκη, εκλέγεται ομόφωνα στη θέση της Προέδρου της Διακυβερνητικής Επικουρικής Επιτροπής της Σύμβασης της UNESCO, ενώ οι φωνές αγωνίας, για την συνέχιση των έργων στην Αμφίπολη που κινδυνεύει από τις καθυστερήσεις και τον χειμώνα, πληθαίνουν…

Με την Ελλάδα πάντα στο ρυθμό των δανειστών και του… ΣΥΡΙΖΑ, φτάνουμε  στον Ιούλιο του 2016, όπου ο τότε υπουργός του ΥΠΠΟΑ, κ. Αριστείδης  Μπαλτάς , πάει… Αμφίπολη!

ΜΕ ΜΑΝΔΥΑ ΣΥΡΙΖΑ

Στις 09.07.2016, ο κ. Μπαλτάς, αφού πρώτα υπέστη το Βατερλό του με τον πολύ κύριο Φαμπρ που θα έφερνε την Ελλάδα «στο επίκεντρο του παγκόσμιου καλλιτεχνικού γίγνεσθαι», παρακάμπτοντας τον πολιτισμό μας αλλά και τους ίδιους τους Έλληνες καλλιτέχνες, επισκέφθηκε την Αμφίπολη για να μας πει από εκεί, ότι «Πρέπει να βγάλουμε τους κομματικούς μανδύες από το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης». Όμως η ανάγνωση της φράσης αυτής, είναι διαφορετική. Στην πραγματικότητα, έλεγε, ότι πρέπει να απεκδύσουμε  την Αμφίπολη από τον προηγούμενο μανδύα της και να την ενδύσουμε τον δικό μας… Λες και τα αρχαιολογικά ευρήματα επιδέχονται κομματικοποίηση και πολιτικά παιχνίδια… Στην επίσκεψη εκείνη, με.. ικανοποίηση αναφέρθηκε στα έργα που είχαν γίνει, όταν αυτά, κάλυπταν μόλις το 30% των προβλεπομένων και αφορούσαν μόνο τις αποχωματώσεις…

Και επειδή για την ανασκαφή στον λόφο Καστά είχε ενδιαφερθεί προσωπικά ο πρώην πρωθυπουργός κ. Σαμαράς, ο κ. Μπαλτάς, είπε –έστω και μεταχρονολογημένα- να τον αποδοκιμάσει, γιατί έκανε την ανασκαφή «μείζον θέμα» (λες και δεν ήταν από μόνο του) ενώ… υπάρχουν και άλλα μνημεία! Μίλησε για υπερπροβολή, που έντυσε την ανασκαφή με ένα «κακό νέφος» και βεβαίως–βεβαίως, μίλησε για το ΕΣΠΑ, δηλώνοντας ως δεδομένο, ότι μέρος του έργου, είχε ενταχθεί σ΄αυτό, πράγμα που μόλις πριν λίγο, απεδείχθη… ψέμα! Δεν γνώριζε ο πρώην υπουργός ότι στο ΕΣΠΑ εντάσσονται μελέτες και μελέτη τέτοια, έτοιμη, δεν υπήρχε; Έπρεπε να περάσει ένας ακόμα χρόνος, για να αποδειχθεί… Και η ημερίδα εκείνη, έκλεισε με την δήλωση του δημάρχου Αμφίπολης. «Δεν μας ικανοποιεί το τι δηλώνει ο καθένας, αλλά το τι πράξεις γίνονται. Δεν βλέπω να οριστικοποιείται κανένα χρονοδιάγραμμα. Μόνο λόγια». Και φτάσαμε  στο 2017!

Στις 11.05.2017, η υπουργός Πολιτισμού, κ. Λυδία Κονιόρδου, επισκέπτεται την Αμφίπολη και επισήμως ανακοινώνει ότι ξεκινά νέα φάση εργασιών τον Τύμβο Καστά και τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, χάρη στη συνεργασία του ΥΠΠΟΑ με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την ένταξη των έργων στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2014-2020 με προϋπολογισμό 1,5 εκατ. Ευρώ, και στο διασυνοριακό πρόγραμμα Ελλάδας- Βουλγαρίας INTERREG με προϋπολογισμό 1 εκατ. Ευρώ. Προφανώς αγνοεί ότι η μελέτη που εκπονήθηκε από τις υπηρεσίες του υπουργείου της, με υπεύθυνη την Γενική Γραμματέα κ. Βλαζάκη είναι ελλιπής και την επόμενη στιγμή θα απορρίπτετο.

Η ευθύνη- όπως διαβάζουμε- βαραίνει πρωτίστως την κ. Βλαζάκη και προκαλεί απορία. Η κ. Βλαζάκη δεν είναι τυχαία, έχει πλούσιο αρχαιολογικό έργο και μεγάλη εμπειρία και αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατόν να της διέφυγε θέμα τέτοιας σπουδαιότητας. Πως είναι δυνατόν να έχει κάνει ένα τέτοιο λάθος, όταν διατελεί σε τόσες θέσεις ευθύνης. Μέλος των Κεντρικών Συμβουλίων του Υπουργείου Πολιτισμού, Πρόεδρος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για τη Σύμβαση της Χάγης σχετικά με την προστασία πολιτιστικών αγαθών, μέλος  της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της ΟΥΝΕΣΚΟ, της Εθνικής Επιτροπής για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος και του Μουσείου Κανελλοπούλου, του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων, της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων… Πως είναι δυνατόν να έχει καταθέσει μελέτη, που ήταν βέβαιο πως θα επιστρέφετο ως «ανώριμη»; Πριν από λίγους μήνες δήλωνε, ότι όλες οι υπηρεσίες της, εργάζονταν πυρετωδώς για τα ΕΣΠΑ. Τι μεσολάβησε;

ΕΠΕΣΑΝ ΟΙ ΜΑΣΚΕΣ

Τα μέχρι τώρα δημοσιεύματα, τη φέρουν να το έχει πράξει συνειδητά, προκειμένου να προκαλέσει αναδιανομή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, που θα συμπεριελάμβαναν και τα… οθωμανικά λουτρά της Βέροιας, προς ικανοποίηση της φίλης της, προϊσταμένης αρχαιολόγου, της Εφορείας Βέροιας  κ. Αγγελικής  Κοτταρίδη. Μένει να αποδειχτεί… Εν τω μεταξύ, η Αμφίπολη σε κίνδυνο, «χάνει» για την περίοδο αυτή το πρόγραμμα χρηματοδότησης, ο κόσμος είναι έξαλλος  και ο δήμαρχος κ. Κώστας Μελίτου, ξεσπά: «Μόνο η παραίτηση σας σώζει. Οι μάσκες πέσανε, κρίμα γι αυτό το διαμάντι που θα μένει αναξιοποίητο, όσο το διαχειρίζονται ανεπαρκείς επιστήμονες και ανίκανα πολιτικά πρόσωπα. Εκτός κι αν έχουν τέτοιες εντολές !»

Την υπουργό κ. Κονιόρδου, ξενάγησε κατά την επίσκεψή της στην Αμφίπολη η κ. Περιστέρη που σημειωτέον, δεν είχε προσκληθεί…  Τόση μικρότητα, πραγματικά, δύσκολα την αντέχεις… Όμως η επίσκεψη της υπουργού, ανέδειξε και άλλα. Για μια ακόμη φορά, μετά τον «ΟΛΠ» και το «ΕΛΛΗΝΙΚΟ» και την ανασκευή σε σχετικές δηλώσεις της, γίναμε πάλι θεατές στο ίδιο παρεμβατικό έργο… Ως φάνηκε,  υποχρέωσαν την υπουργό, που… τόλμησε- έστω και ως αίσθηση- να χαρακτηρίσει τον Τύμβο, μνημείο «μακεδονικό»,  ν΄ανασκευάσει  πάραυτα.. Ποιοι είναι αυτοί που το κάνουν αυτό; Μα ο…βαθύς ΣΥΡΙΖΑ, ποιος άλλος; Μικροπολιτικά παιχνίδια του… βαθέος ΣΥΡΙΖΑ, είναι αυτά που θέλουν το μνημείο …ρωμαϊκό!

Τα πράγματα πλέον μιλούν από μόνα τους και φωτογραφίζουν μια άλλη, παράλληλη διοίκηση μέσα στη διοίκηση του ΥΠΠΟΑ, που φέρνει σε δύσκολη θέση την υπουργό, αλλά εκθέτει και τους ίδιους. Ντροπή πια. Στη θέση αυτή, την κάλεσαν για την αξία της, ας την σεβαστούν λοιπόν και ας την αφήσουν επιτέλους να διοικήσει. Και αν δεν μπορούν να την σεβαστούν για τις γνώσεις και τη συμβολή της στον πολιτισμό, μέσα από την 40χρονη αφοσίωσή της στο θέατρο και το αρχαίο δράμα, ας σεβαστούν τουλάχιστον το γεγονός ότι την επέλεξαν και ας σταματήσουν να την εκθέτουν με ανασκευαστικές υπαγορεύσεις…

Ωστόσο, έχουμε και άλλο κρούσμα μικρότητας. 13ημέρες  μετά την υπουργό, στις 24.05.2017, την Αμφίπολη επισκέφτηκε και ο κ. Μητσοτάκης, που κάλεσε την κ. Περιστέρη να τον ξεναγήσει. Κάποιοι όμως, για μια ακόμη φορά, προσπάθησαν να την εμποδίσουν…

ΜΙΚΡΟΨΥΧΙΑ

Πικραμένη και απογοητευμένη από τη συμπεριφορά αυτή, η αρχαιολόγος που έγινε διεθνώς γνωστή και εν τέλει, τιμήθηκε από… ξένους, για την Αμφίπολη, είπε:  «Σε τέτοιο σημείο έφτασε η μικροψυχία τους, που έβαλαν τον φύλακα να μου απαγορεύσει την είσοδο, σε ποιον, σε μένα, και πού, στον χώρο αυτό, που μετρώ εκατοντάδες ξενύχτια. Αλλά φυσικά βρήκα τρόπο και μπήκα! Και θα μπαίνω όποτε είναι αναγκαίο! Όχι επειδή αισθάνομαι ότι αυτός ο χώρος μου ανήκει! Δεν ανήκει ούτε σε εμένα ούτε σε οποιονδήποτε άλλον περαστικό, ανήκει στον ελληνισμό! Νομίζω ότι η εικόνα αυτή αποτελεί μία ακόμη ακριβή περιγραφή της κατάντιας στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, στο έδαφος της οποίας κατοικούν άνθρωποι που δεν είναι άξιοι να αναγνωρίσουν προσπάθειες, αγώνες, αγωνίες και επιστημονικές διαδρομές…»

Απογοητευμένοι και μείς,  μετά απ΄ όλ΄αυτά, δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε…περαστικά μας!