Το πανεπιστήμιο, η βία και οι «μοδάτοι» της παρακμής

Του Αντώνη Βγόντζα

Τα τελευταία κρούσματα βίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πρέπει να μας οδηγήσουν σε έναν πιο πλατύ προβληματισμό.
Δεν είναι μεμονωμένα. Δεν είναι τυχαία. Δεν είναι ακαθοδήγητα. Αντανακλούν ή εκφράζουν μία πιο γενική αντίληψη ότι το πανεπιστήμιο στη χώρα μας δεν είναι μόνο αυτοδιοίκητο. Εξαιρείται και από τη νομιμότητα. Και αυτό αποτελεί τον φάρο μιας συμπεριφοράς και νοοτροπίας που διαχέεται στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας. Το τελευταίο αυτό φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στα πολλαπλασιαστικά επεισόδια ενδοσχολικής βίας. Εξαπλώνεται και μεταξύ των μαθητών των τελευταίων τάξεων των δημοτικών σχολείων. Φτάσαμε στο σημείο να θεωρείται αυτονόητο δικαίωμα η κατάληψη του σχολείου από τους μαθητές του με απίθανα έως γραφικά αιτήματα. Δυστυχώς και με τη συνεργασία ή ανοχή μιας ελάχιστης μειοψηφίας διδασκόντων.

Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στους εαυτούς μας και έντιμοι ως προς την κοινωνία. Η Μεταπολίτευση πέτυχε σημαντικούς στόχους ως προς την οργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αναγνώρισε την προσφορά της νεολαίας της εποχής εκείνης στην αντίσταση κατά της επταετούς δικτατορίας. Ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο. Τρανό παράδειγμα υπήρξε η ψήφος στα 18 και η ευρεία συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα του πανεπιστημίου και στην ανάδειξή τους.

Η δύναμη του νέου εκλογέα έδωσε ζωντάνια στο εκλογικό σώμα, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των νέων γενεών στα πολιτικά πράγματα. Αντίστοιχα, δυστυχώς, η συμμετοχή στις πανεπιστημιακές αρχές κατέληξε σε μια διαβρωτική κομματικοποίηση του πανεπιστημίου και εξάρτησή του από πολιτικόκομματικούς σχηματισμούς χωρίς αναγωγή στα επιτελικά όργανα των κομμάτων. Οι πλατείες ήταν γεμάτες, μα τα αμφιθέατρα άδεια.

Αυτά γέννησαν την κουλτούρα της βίας. Της ανομίας. Και τελικά της συναλλαγής. Ο ιδεολογικός διάλογος στα πανεπιστήμια καταργήθηκε. Οχι ο τεχνικός. Οχι ο αυστηρά επιστημονικός. Δοκιμάστηκε εκείνος ο διάλογος που συνδέει τα τεχνικά και επιστημονικά ζητήματα με την κοινωνία, τον λαό και το έθνος. Αυτός, σχεδόν, καταργήθηκε.

Κάποτε αρχίσαμε να ωριμάζουμε. Οχι όλοι μας. Αρκετοί όμως. Κατανοήσαμε βαθιά ότι το «άσυλο» για το οποίο είχαμε αγωνιστεί, το «άσυλο» που ’χαμε λατρέψει κατάντησε εργαλείο εσωτερικής διάβρωσης της ψυχής του πανεπιστημίου. Οταν καταργήθηκε, με την υποστήριξη της μεγαλύτερης δυνατής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, δεν έπεσαν παρά ελάχιστες υπερασπιστικές βολές. Μικρές ομάδες πολιτικής και εκπαιδευτικής μειοψηφίας επιχείρησαν την αναστήλωση των πιο κακών στοιχείων από το οικοδόμημα του πάλαι ποτέ «ασύλου». Και επιχειρούν.

Η πρόσφατη επιχείρηση επανόδου στην αχαλίνωτη ασυλία της διαρκούς παραβατικότητας στα πανεπιστήμιά μας διεξάγεται μέσα σε μια ατμόσφαιρα πνευματικής χαλάρωσης και ιδεολογικής σύγχυσης. Η δικτατορία δεν είναι άλλοθι για οποιαδήποτε πράξη βίας. Οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις και ηρωικές εξάρσεις εναντίον ανελεύθερων καθεστώτων δεν αντιγράφονται. Δεν πλαστογραφούνται. Δεν τις μιμούμαστε. Εμπνεόμαστε από αυτές δημιουργικά. Φυσικά και χρειαζόμαστε νέες ηγεσίες. Οχι από «μοδάτους» αντισυστημικούς. Ούτε από παλίμπαιδες μάταιων φιλοδοξιών. Φυσικά και χρειαζόμαστε νέες και καινοτόμες προτάσεις. Και νέα «συμβόλαια με τον λαό», που δεσμεύουν την πολιτική, την πνευματική και την κοινωνική εξουσία του τόπου μας στην αδιάσπαστη ιστορική μας πορεία.

Εχει αποδειχθεί ιστορικά ότι στην αφετηρία κάθε ανοδικής πορείας ενός έθνους και ενός λαού τοποθετείται μια πνευματική και πολιτισμική ανάταση και, κατά κανόνα, μια ριζοσπαστική εκπαιδευτική αναμόρφωση. Σε αυτή αποτυπώνεται ανεξίτηλα η θέληση του λαού και του έθνους για προκοπή και πρόοδο.

Με τα υλικά της προηγούμενης παρακμής και τα εκκολπώματα της παθογένειάς της δεν γράφεται κανένα καινούριο ιστορικό κεφάλαιο.

Αναδημοσίευση από protothema.gr