Διασώσαν τα Θρησκευτικά, για το μέλλον βλέπουμε…

 

Μπροστά στην ανυποχώρητη καθολική στάση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος επί των αλλαγών τις οποίες ήθελε να επιβάλει μονομερώς διά του υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων η κυβέρνηση στο μάθημα των Θρησκευτικών, ενεργώντας αντισυνταγματικά με την υποβάθμιση της Ορθοδόξου διδασκαλίας, ανέκρουσε πρύμνα τελικώς και αποδέχθηκε την συνολική από κοινού συζήτηση και συναπόφαση αναμορφώσεως των σχετικών βιβλίων, ξεκινώντας από μηδενική βάση. Την αδιάλλακτη στάση των κυρίων Τσίπρα και Φίλη, οι οποίοι δήλωναν πως οι μεταρρυθμίσεις θα γίνουν όπως ακριβώς τις επιθυμεί ο δογματικά αριστεροκεντρικός ΣΥΡΙΖΑ, διαδέχθηκε η διαλλακτικότητα, με την αποδοχή του τελεσιγράφου της Εκκλησίας, ή πάμε σε σύγκρουση ή αναστέλλει ο υπουργός Παιδείας τα δύο Διατάγματά του και αρχίζει διάλογος Εκκλησίας – Πολιτείας από την αρχή.

Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ

Στην εξέλιξη αυτή φθάσαμε μετά την νομικώς άριστα τεκμηριωμένη επιστολή του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ και την σκληρή δεκαεπτασέλιδη παρέμβαση του Αχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου προς τον Πρόεδρο της Βουλής και τους Αρχηγούς των κομμάτων, που έθεταν ενώπιον των ιστορικών και συνταγματικών ευθυνών το «Σχήμα ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ». Η διαπίστωση εκ μέρους των κυβερνητικών στελεχών ότι η Εκκλησία δεν υπάρχει περίπτωση να υποχωρήσει, οδήγησε το σύνολό τους σε υποχώρηση τακτικής, η οποία είναι άγνωστο εάν θα έχει μόνιμο χαρακτήρα ομαλής συμβιώσεως και συνεργασίας των δύο πλευρών, ή φέρει ημερομηνία λήξεως, με επάνοδο στις κομματικές ιδεοληψίες των ακραίων της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Αυτή η αλλαγή στάσεως Τσίπρα – Φίλη προβληματίζει πολλούς Ιεράρχες, γι΄ αυτό και είναι ιδιαίτερα συγκρατημένοι και δεν εκφράζουν λέξεις, όπως, υποχώρηση και επιτυχία, αλλά αρκούνται στη φράση: «Ας διασώσουμε τώρα το μάθημα των Θρησκευτικών και όσο για το μέλλον, βλέποντας και κάνοντας».

 

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

 

Μετά τις προαναφερθείσες επιστολές προς την κυβέρνηση και το διατυπωθέν από τον Αρχιεπίσκοπο αίτημα για απομάκρυνση του κ. Φίλη, ο Πρωθυπουργός και τα στελέχη του, θορυβημένοι όλοι, γιατί γνωρίζουν τις πιθανές συνέπειες από μια σύγκρουση με την Εκκλησία και μάλιστα σε καιρούς που ταλανίζονται με δεκάδες ανοικτά προβλήματα που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ή να ξεπεράσουν, επέλεξαν να ρίξουν τους τόνους και να υποχωρήσουν στο θέμα των Θρησκευτικών. Η φράση που είχε αρχίσει να μεταφέρεται από στόμα σε στόμα, ακόμη και μέσα στου Μαξίμου, ήταν: «Αν είναι δυνατόν να πέσουμε από το μάθημα των Θρησκευτικών!». Έτσι και αποφασίστηκε η προσέγγιση. Και η ευκαιρία για την «ειρηνική επανεπικοινωνία» των δύο πλευρών, υπήρξε η απόφαση του συνόλου των Μητροπολιτών κατά την πρώτη ημέρα της Συνόδου της Ιεραρχίας, να συναντηθεί μία επιτροπή της Εκκλησίας υπό τον κ. Ιερώνυμο με τον Πρωθυπουργό. Ο τελευταίος επικοινώνησε αμέσως με τον κ. Τσίπρα και έκλεισαν το ραντεβού για τις 7:30 το απόγευμα της ιδίας ημέρας, ενώ για τις 9:30 θα ακολουθούσε και συνάντηση της επιτροπής με τον «συγκυβερνήτη» Πάνο Καμμένο. Σε λίγη ώρα, επανήλθε ο Πρωθυπουργός τηλεφωνικώς και ζήτησε από τον Αρχιεπίσκοπο, όπως κατά την μεταξύ τους συνάντηση παρευρίσκονται και οι κύριοι Καμμένος και Φίλης. Ο κ. Ιερώνυμος δέχθηκε την παρουσία Καμμένου, αρνήθηκε όμως αυτήν του υπουργού Παιδείας. Τότε ο κ. Τσίπρας παρακάλεσε τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ελλάδος, να δεχθεί και τον κ. Φίλη, υποσχόμενος πως με την παρουσία του υπουργού, θα φρόντιζε ο ίδιος να διευθετηθεί το θέμα με βάση τις προτάσεις της Ιεραρχίας. Υπό αυτήν την πρωθυπουργική δέσμευση, ο Αρχιεπίσκοπος δέχθηκε, με αποτέλεσμα, στις 7:30 να πραγματοποιηθεί η κοινή συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου.

 

Η ΣΥΓΝΩΜΗ ΦΙΛΗ

 

Από την υποδοχή της εκκλησιαστικής επιτροπής και τις φιλοφρονήσεις, δημιουργήθηκε θετικό κλίμα για συζήτηση και επομένως άρση όλων των παρεξηγήσεων που είχαν πολώσει τις σχέσεις Εκκλησίας – Κυβερνήσεως τον τελευταίο, ειδικά, καιρό. Ο κ. Ιερώνυμος έθεσε χωρίς να δέχεται διαπραγμάτευση την άμεση αναστολή των Διαταγμάτων Φίλη για τις αλλαγές στο μάθημα των Θρησκευτικών και την έναρξη διαλόγου από μηδενική βάση για την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσεως, κάτι που έγινε δεκτό από το κυβερνητικό στρατόπεδο. Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος μπήκε στο πρακτικό μέρος της εφαρμογής αυτής της συμφωνίας. Τόνισε πως η Εκκλησία θα ορίσει επιτροπή αποτελουμένη από τρεις Μητροπολίτες και επιλεγμένους εμπειρογνώμονες, κυρίως καθηγητές θεολογίας και κοινωνιολογίας. Αυτή η επιτροπή θα μελετήσει το πρόγραμμα Φίλη, θα κάνει επ΄ αυτού διορθωτικές προτάσεις και παράλληλα θα το εμπλουτίσει με τις εκκλησιαστικές δικές της προτάσεις. Το αποτέλεσμα που θα προκύψει, θα συζητηθεί στη συνέχεια με την επιτροπή την οποία θα έχει ορίσει η Κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο, με στόχο τη δημιουργία των νέων και συγχρόνων βιβλίων Θρησκευτικών, στα οποία όμως, ο κυρίαρχος άξονας θα είναι η Ορθόδοξη διδασκαλία. Κι επ’ αυτού, συμφώνησαν όλοι. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του κ. Φίλη: «Πράγματι ήταν πολύ καλό το κλίμα της συζήτησης. Συνεχίζεται ο διάλογος, γιατί Εκκλησία και Πολιτεία πρέπει να συζητάμε τα πάντα… Έγινε σεβαστή η υποχρεωτικότητα του μαθήματος, να μη μειωθούν οι ώρες και να υπάρχει μια κατεύθυνση για την Ορθόδοξη πίστη εντός του προγράμματος». Η διάθεση του υπουργού υπήρξε θετική καθ΄ όλη τη διάρκεια της συζητήσεως, φθάνοντας στο σημείο να απαντήσει σε σχετική ερώτηση, εάν έκανε λάθη: «Θα τα επανορθώσω», είπε και συμπλήρωσε, «τι να γίνει, κάνουμε και λάθη».

 

Όμως η …υπόθεση Φίλη δεν σταμάτησε στην αποδοχή των θέσεων της Εκκλησίας. Οι παρευρισκόμενοι Μητροπολίτες Φθιώτιδος και Μεσογαίας απαίτησαν ευθέως από τον υπουργό να ζητήσει συγνώμη από το σύνολο της Εκκλησίας και των Ελλήνων για την υβριστική του φράση: «Η Εκκλησία ευθύνεται για την ηθική έκπτωση του Λαού μας». Ο υπουργός, ενώπιον όλων των παρευρισκομένων, ζήτησε συγνώμη, κάτι όμως που δεν ικανοποίησε τους δύο Αρχιερείς, οι οποίοι απαίτησαν να προβεί σε δημόσια ανακοίνωση, καταθέτοντας αυτή του τη συγνώμη. Και ο κ. Φίλης απάντησε: «Αυτό είναι το πιο απλό. Θα γίνει». Πρέπει να τονιστεί πως ο πλέον ικανοποιημένος από την κυβέρνηση ήταν ο κ. Τσίπρας, που κατέβαλε ιδιαίτερες προσπάθειες να μεταπείσει τον υπουργό Παιδείας. Σ΄ αυτήν την προσπάθεια του πρωθυπουργού συνέβαλε ξεχωριστά και ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Βούτσης, στου οποίου την εσωκομματική ομάδα ανήκει ο κ. Φίλης. Προς την ίδια κατεύθυνση όμως είχε ταχθεί και πίεζε και η μεγάλη πλειοψηφία υπουργών και βουλευτών, καθώς και τα στελέχη των ΑΝΕΛ, με πρώτον φυσικά τον κ. Καμμένο. Η πιο χαριτωμένη όμως ατάκα, ήταν αυτή του Πρωθυπουργού, ο οποίος, μόλις άκουσε τη συγνώμη που ζήτησε ο κ. Φίλης από την Εκκλησία, του είπε χαμογελώντας και προξενώντας ευθυμία σε όλους: «…σημαίνει πως ζητάς μετάνοια και ξέρεις τι θα πει αυτό…».

 

Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ

 

Την επομένη ημέρα ο κ. Ιερώνυμος και οι τρεις Μητροπολίτες, Φθιώτιδος Νικόλαος, Μεσογαίας Νικόλαος και Σπάρτης Ευστάθιος, ενημέρωσαν το Σώμα της Ιεραρχίας, η οποία ομοφώνως συμφώνησε με όλο το πλαίσιο της συναποφάσεως του Μαξίμου και τη δημιουργία επιτροπής, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, πιθανόν να αποτελείται από τους Μητροπολίτες Μεσσηνίας, Μεσογαίας και Σιατίστης, ενώ θα επιλεγούν σχεδόν ταυτοχρόνως και οι πλέον ενδεδειγμένοι πραγματογνώμονες – καθηγητές, ώστε να αρχίσουν την εργασία τους, η οποία θα παρουσιαστεί στη συνέχεια σε έκτακτη Σύγκληση της Συνόδου της Ιεραρχίας, όπου θα συζητηθεί και το τελικό κείμενο θα εγκριθεί. Αμέσως μετά θα αρχίσουν οι κοινές συσκέψεις με την αντίστοιχη επιτροπή της Πολιτείας, με σκοπό να έχει βρεθεί έως το τέλος της ανοίξεως η χρυσή αποδεκτή τομή, ώστε να υπάρξει χρόνος συγγραφής, εκτυπώσεως και διανομής των νέων βιβλίων για την έναρξη των μαθημάτων της σχολικής περιόδου 2017 – 2018. Η μόνη παρέμβαση που άφησε ερωτηματικά, αλλά δεν είχε συνέχεια, ήταν αυτή του Μητροπολίτη Πειραιώς, που διατύπωσε την απορία, «τι θα επακολουθήσει εάν προσφύγουν γονείς στο Σ.τ.Ε.;».

 

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΣΤΗΝ ΒΟΥΛΗ

 

Στην προσέγγιση όμως με την κυβέρνηση δεν συνέβαλαν μόνον οι επιστολές Ιερωνύμου και Σεραφείμ, καθώς και το άνοιγμα της Εκκλησίας προς ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, αλλά και το γεγονός της επισκέψεως στο κοινοβούλιο, με αφορμή τον καθιερωμένο Αγιασμό με την έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου. Καταρχήν, στην προτροπή που απηύθυνε ο Αρχιεπίσκοπος προς όλες τις πτέρυγες και η οποία είχε βεβαίως ως κύριο αποδέκτη τον κυβερνητικό συνασπισμό, συμπεριέλαβε πολύ κομψά και τον εκκλησιαστικό χώρο για να μην είναι μονόπλευρα σκληρά τα λόγια του:

«Ευχόμαστε και σε σας και σε μας καλή δύναμη, πολλή φρόνηση και καλή σύνεση, σε ό,τι λέμε και κάνουμε». Η συνέχεια όμως, υπήρξε επίσης ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και προμήνυε τη θετική έκβαση και τη γεφύρωση σε κάθε διαφορά μεταξύ Εκκλησίας και Κυβερνήσεως. Κατά την επακολουθήσασα επίσκεψη του κ. Ιερωνύμου στο γραφείο του Προέδρου της Βουλής που τον εκάλεσε, αντηλλάγησαν και από τους δύο φράσεις που ξεκάθαρα φωτοδοτούσαν την οδό της συγκλήσεως. Και αυτό, γιατί ο Αρχιεπίσκοπος αποτελεί την Κεφαλή της Εκκλησίας, ενώ είναι γνωστός ο ρόλος και το κύρος του κ. Βούτση στον χώρο της Κυβερνήσεως. Επομένως τα λόγια και των δύο είχαν την ανάλογη βαρύτητα. Είπε λοιπόν ο κ. Ιερώνυμος απευθυνόμενος στον κ. Βούτση:

«Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν», δηλαδή, «τα σπίτια μας καίγονται και εμείς τραγουδάμε», συμπληρώνοντας: «το καράβι βουλιάζει και βουλιάζει για όλους». Απαντώντας ο Πρόεδρος της Βουλής, στάθηκε ακριβώς στο ίδιο μήκος κύματος: «Είμαστε όλοι στο ίδιο κλαρί. Συναποτελούμε ένα δένδρο με μεγάλες και βαθιές ρίζες. Είμαστε έκθετοι στη διεθνή συγκυρία. Τα παιδιά μας δεν πρέπει να ζήσουν με λιγότερες προσδοκίες». Ο Αρχιεπίσκοπος, τέλος, συνέστησε «λιγότερες πικρίες, σύνεση, φρόνηση και όχι βιαστικά βήματα». Με την ανταλλαγή αυτών των φράσεων είχε ουσιαστικά ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για να τα βρούνε οι δύο μέχρι χθες, «αντίπαλοι». Εάν θα υπάρξει ουσία, συνέπεια, άρα και προοπτική χρόνου κάτω από τα όσα ελέχθησαν και στη συνέχεια συμφωνήθηκαν, θα φανεί με τον καιρό και τις εξελίξεις.

Κλείνοντας, αναφέρουμε, πως αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε νωρίς το πρωί της Τετάρτης ο υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Συνόδου κ. Γιώργος Βασιλείου με την υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητική Εκπρόσωπο κ. Όλγα Γεροβασίλη, η οποία ήταν παρούσα στη συνάντηση του Μαξίμου, δόθηκε η διαβεβαίωση ότι για το μάθημα των Θρησκευτικών ισχύουν τα όσα ειπώθηκαν στη χθεσινή σύσκεψη με τον Πρωθυπουργό και γι’ αυτό κάθε άλλη διαφορετική πληροφόρηση αποτελεί προσωπική ερμηνεία του καθενός.