Περιμένοντας το νέο Παναγούλη

Της Μαρίας Καστρινάκη

Ένας απλός άνθρωπος μεταβάλλεται σε ήρωα όταν εκτελέσει μια υπερβατική πράξη. Μια πράξη που μπορεί να του στοιχίσει ακόμα και την ίδια του τη ζωή. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και ο Γιώργος Μωράκης. Ο φρουρός του Αλέκου Παναγούλη στο Μπογιάτι, που τον βοήθησε να αποδράσει από τη φυλακή τα χρόνια της χούντας, τον Ιούνιο του 1969.
Τρίτη 13 Αυγούστου 1968. Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος επιβιβάζεται, στις 7.30 το πρωί, στο τεθωρακισμένο αυτοκίνητό του και αναχωρεί από την εξοχική του κατοικία στο Λαγονήσι για την Αθήνα. Μεγάλη πομπή με περιπολικά τον ακολουθεί, όπως πάντα. Δέκα λεπτά μετά η τρομακτική έκρηξη στο 31ο χιλιόμετρο της παραλιακής οδού, όμως από λάθος υπολογισμό ο δικτάτορας δεν παθαίνει τίποτα. Μάλιστα, συνεχίζει κανονικά τη διαδρομή του, ενώ δεν λέει κουβέντα ούτε στο υπουργικό συμβούλιο στο οποίο προήδρευσε εκείνο το πρωί. Ο Αλέκος Παναγούλης συλλαμβάνεται μερικά λεπτά μετά την έκρηξη, ενώ οι ανακριτές του στην αρχή νόμιζαν ότι ήταν ο αδελφός του, ο υπολοχαγός Γιώργος Παναγούλης. Βασανίζεται άγρια στην Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία, καταδικάζεται εις θάνατον στις 17 Νοεμβρίου 1968, αλλά η εκτέλεση ακυρώνεται μετά την πανευρωπαϊκή κινητοποίηση της οποίας ηγείται ο μικρότερος αδελφός του, Στάθης, που κατέφυγε στην Ιταλία διωκόμενος από τη χούντα. Ο Αλέκος Παναγούλης κλείστηκε στις Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου βασανιζόμενος φριχτά: Του περνούσαν από την ουρήθρα πυρωμένη βελόνα, αλλά δεν λύγισε. Αντιθέτως, έβριζε τους βασανιστές του!

Δεν φοβηθήκατε τις συνέπειες της πράξης σας; Η χούντα δεν αστειευόταν…
Συνάντησα έναν άνθρωπο σε άθλια κατάσταση. Μόλις είχε γυρίσει από τις φυλακές της Αίγινας, όπου τον είχαν πάει για να τον εκτελέσουν, φοβερά ταλαιπωρημένο από τα βασανιστήρια, σε άθλια σωματική αλλά όχι και ψυχική κατάσταση. Ήταν δυνατός, ακμαίος και έτοιμος να ξανακάνει αυτό που έκανε τον Αύγουστο του 1968. Έζησα έξι μήνες με τον Αλέκο, σε καθημερινή βάση, από τις 7 Ιανουαρίου μέχρι και τις 5 Ιουνίου του 1969, όταν αποδράσαμε μαζί. Το μόνο έγκλημα αυτού του ανθρώπου ήταν ότι ήθελε να απαλλάξει τον τόπο από έναν τύραννο. Εγώ, από την άλλη, ήμουν μόλις 19 ετών, χωρίς υποχρεώσεις. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν ότι έπρεπε να τον βοηθήσω! Τη νύχτα της 5ης Ιουνίου συνεννοηθήκαμε, ντυθήκαμε με τη στολή εξόδου, περάσαμε πίσω από το διοικητήριο και πηδήξαμε τη μάντρα, η οποία εσωτερικά ήταν γύρω στα δύο μέτρα, αλλά εξωτερικά ήταν πάνω από πέντε μέτρα. Βρήκαμε καταφύγιο στο σπίτι ενός ξαδέλφου του Αλέκου, ο οποίος στις 9 Ιουνίου μας πρόδωσε για 500.000 δραχμές που εισέπραξε από την Αστυνομία και ένα διορισμό στην Ολυμπιακή.

Μετανιώσατε ποτέ; Θα το ξανακάνατε;
Δεν μετάνιωσα ποτέ! Δεν διέπραξα έγκλημα, παρόλο που ταλαιπωρήθηκα και βασανίστηκα για μια πενταετία. Και σήμερα, στα 65 μου χρόνια, αν χρειαζόταν να βοηθήσω έναν άνθρωπο σαν τον Αλέκο Παναγούλη, θα το έκανα χωρίς δεύτερη σκέψη!

Θα υπάρξει ξανά Παναγούλης;
Μακάρι να ζούσε σήμερα ο Αλέκος. Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Ήταν ο τελευταίος ήρωας της νεότερης ιστορίας του τόπου μας και δύσκολα θα υπάρξει επόμενος. Σήκωσε στους ώμους του την αξιοπρέπεια όλων των Ελλήνων! Τότε που πολλοί κώφευαν…

Μπορούμε να συγκρίνουμε την περίοδο της χούντας με τη σημερινή εποχή;
Βλέπουμε κάθε μέρα να περνάνε αντισυνταγματικά μέτρα, να φιμώνεται ο λαός, να ταλαιπωρείται, να ζει μέσα στη φτώχεια, και η πολιτεία να μη νοιάζεται. Αυτό δεν είναι ένα είδος χούντας; Ο ελληνικός λαός μπορεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, αλλά δεν τολμά. Φοβάται.

Η Πολιτεία σάς αντάμειψε για τον αγώνα σας υπέρ της δημοκρατίας;
Εγώ και πολλοί άλλοι δεν εξαργυρώσαμε το παραμικρό, πέρα από ένα μετάλλιο και ένα δίπλωμα που λάβαμε για τον αντιδικτατορικό μας αγώνα. Δεν είδαμε καμία ανταμοιβή από την Πολιτεία, αλλά ούτε και το επιδιώξαμε. Απεναντίας, όταν ζήτησα βοήθεια για τα παιδιά μου και μόνο, τα οποία είναι σπουδαγμένα και άνεργα μέχρι σήμερα, όλοι κώφευαν και συνεχίζουν να το κάνουν μέχρι σήμερα.

Θα καταφέρει η Ελλάδα να ανακάμψει;
Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.

Ποια είναι η συμβουλή σας στους νέους;
Θα πρέπει η νεολαία να ασχοληθεί επιτέλους με τα κοινά. Όπως ακριβώς εμείς ανατρέψαμε τη χούντα σε νεαρή ηλικία, έτσι ακριβώς και τώρα οι νέοι θα πρέπει να σηκωθούν από τον καναπέ, ανατρέποντας την κατάσταση αναίμακτα, με δημοκρατικές διαδικασίες. Σήμερα έχουμε ανάγκη από ένα νέο Αλέξανδρο Παναγούλη, που θα βάλει «βόμβα» στις εφησυχασμένες συνειδήσεις ανατινάζοντας το φόβο!

Διατηρείτε σχέσεις με την οικογένεια του Αλέκου Παναγούλη;
Ναι, δημιουργήθηκε πολύ στενή σχέση μεταξύ μας. Δεσμοί που ο ένας πέφτει στη φωτιά για τον άλλο. Συναισθήματα που δεν γεννιούνται πλέον μεταξύ των ανθρώπων. Είμαι κουμπάρος με το συναγωνιστή μας Στάθη Παναγούλη.

Ποια είναι η οικογενειακή σας κατάσταση;
Μετά την αποφυλάκισή μου παντρεύτηκα την Αθηνά και κάναμε δύο παιδιά, τον Βαγγέλη και τη Σοφία. Η Αθηνά έφυγε από τη ζωή πριν από 15 χρόνια. Σήμερα ζω με τη δεύτερη σύζυγό μου Κατερίνα. Εργάστηκα σκληρά από 13 ετών, μόνο στον ιδιωτικό τομέα, από όπου πήρα και σύνταξη. Βέβαια, δεν φτάνει σε καμία περίπτωση και εξακολουθώ να εργάζομαι. Δούλεψα πολύ και εξελίχθηκα, πάντα με την αξία μου. Δεν είχα ποτέ ανάγκη κανέναν!