Μια λαϊκή παροιμία λέει ότι «της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελάει». Δυστυχώς, τα νυχτερινά καμώματα του Αλέξη Τσίπρα τα βλέπει η μέρα και θρηνεί. Νομίζαμε πως είχε πάρει το μάθημά του από το 17ωρο ξενύχτι μετά το οποίο υπέγραψε το τρίτο και χειρότερο μνημόνιο και θα απέφευγε τις ολονύχτιες διαπραγματεύσεις για σοβαρά εθνικά ζητήματα. Αλλά φαίνεται πως έχει τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στις αντοχές του στο ξενύχτι που πίστεψε ότι θα έβγαζε νοκ άουτ τον Ζόραν Ζάεφ αν διαπραγματευόταν μαζί του μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες το ακανθώδες θέμα της συμφωνίας με την ακατονόμαστη χώρα.

Του Κώστα Ιωάννου

Για μία ακόμη φορά διαψεύστηκε. Για μία ακόμη φορά αποδείχθηκε ότι η διαπραγμάτευση σε ανώτατο επίπεδο δεν είναι τόσο εύκολη όσο η θρασύτατη επιβολή του καταληψία στον άβουλο καθηγητή του ούτε όσο η «παράσταση» μπροστά στο κομπιούτερ για τις ανάγκες ενός διαφημιστικού σποτ. Σε μια διαπραγμάτευση ο καθένας οφείλει να προσέλθει ενημερωμένος και προετοιμασμένος για να αντιμετωπίσει κάποιον που είναι επίσης ενημερωμένος και προετοιμασμένος. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει πάρει τόσο ψηλά τον αμανέ από τις χειραψίες με πολιτικούς ηγέτες μεγάλου διαμετρήματος που πιστεύει πως έγινε σαν κι αυτούς μόνο επειδή απαθανατίστηκε από τις κάμερες για φωτογραφίες που θα βλέπει μετά από χρόνια στο άλμπουμ με τις αναμνήσεις του. Κι έτσι πάει ξυπόλητος στ’ αγκάθια, απόλυτα πεπεισμένος για την επάρκεια και την καπατσοσύνη του χωρίς να ζητάει ενημέρωση από τους κατά τεκμήριο ειδικότερους παρά το γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί «τέρας» μαθήσεως ούτε καν στο αντικείμενο των σπουδών του.
ΜΕΤΑΜΕΣΟΝΥΧΤΙΑ…
Δεν είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κάποιος τη μεταμεσονύχτια διαπραγμάτευση των δύο ανδρών. Αν κρίνουμε από την άνεση (που συνορεύει με την αγένεια) του Αλέξη Τσίπρα όταν συναντά ξένους ηγέτες, τον «βλέπουμε» να πλησιάζει γελαστός τον «Ζόραν» (σ.σ.: όταν αποκαλεί Αχμέτ τον Τσαβούσογλου, Φρανσουά τον Ολάντ, Τζον τον Μπάιντεν και Κριστίν τη Λαγκάρντ δεν θα δίσταζε να δείξει την ίδια οικειότητα στον Ζάεφ), να ανταλλάσσει χειραψία και με το άλλο χέρι να τον ακουμπά στο μπράτσο ή στον ώμο (σ.σ.: πατερναλιστική χειρονομία που θέλει να δείξει μαγκιά και υπεροχή) και να αποσύρεται μαζί του για τις συνομιλίες. Αν και σύμφωνα με όψιμους λωτοφάγους ο ΣΥΡΙΖΑ οδηγείται αργά και βασανιστικά στη Σοσιαλδημοκρατία, ο Τσίπρας ποντάρει τα ρέστα του σε καλές προσωπικές σχέσεις και «φιλίες» επειδή ίσως δεν ξέρει τι έλεγε ο Μιτεράν: «Τα κράτη δεν έχουν φίλους, έχουν συμφέροντα».
Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι Τσίπρας και Ζάεφ είχαν δύο συναντήσεις. Η πρώτη προφανώς δημιούργησε στον Έλληνα πρωθυπουργό ένα αίσθημα ασφάλειας λόγω φιλικού κλίματος και γι’ αυτό στη δεύτερη συνέχισε να συζητάει σοβαρά την πρόταση για το όνομα «Ιλιντένσκα Μακεντόνια». Αν αυτές οι πληροφορίες αληθεύουν, οι ευθύνες Τσίπρα γίνονται μεγαλύτερες. Είχε όλο τον χρόνο στη διάθεσή του να συμβουλευτεί τον Νίκο Κοτζιά ή στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών και αναλόγως να προσέλθει στην επανάληψη της διαπραγμάτευσης. Αν δεν το έκανε, έπεσε για μία ακόμη φορά θύμα της αλαζονείας του που τον έχει οδηγήσει επανειλημμένα σε «αυταπάτες». Αν το έκανε, υπάρχουν δύο εκδοχές: ή του επισήμαναν τον κίνδυνο τυχόν παγίδας και τον απέτρεψαν (αλλά τους αγνόησε ακολουθώντας το ένστικτό του) ή δεν εξέφρασαν αντιρρήσεις και το προχώρησε (θέλοντας να δείξει αποφασιστικότητα και να παρουσιάσει μια επιτυχία που θα εξέθετε την αντιπολίτευση).
ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ ΤΟ… ΙΛΙΝΤΕΝ
Μοιάζει σχεδόν βέβαιο ότι ο Τσίπρας δεν στάθμισε σωστά τις επιπτώσεις της απόφασής του ούτε είχε κατά νουν κάποιο εναλλακτικό σχέδιο χειρισμών – είναι αμφίβολο αν είχε και αρχικό σχέδιο πέραν του αυτοσχεδιασμού. Το πιθανότερο είναι να μη γνώριζε τι ακριβώς ήταν το «Ίλιντεν» (οι κακόβουλοι λένε ότι πίστεψε πως είναι αθώο τοπωνύμιο όπως Σκόπια) και τι συμβολίζει (κάποιοι άλλοι κακόβουλοι λένε ότι θα μπορούσε να το αναζητήσει στο Google). Πάντως, το βέβαιο είναι ότι το είχε καταρχήν αποδεχθεί, διαφορετικά θα δίσταζε να το ανακοινώσει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στους αρχηγούς των κομμάτων. Όταν εισέπραξε ισάριθμες κατηγορηματικές αρνήσεις με τα τηλεφωνήματα, άρχισε να σχεδιάζει την νέα κωλοτούμπα. Δυστυχώς, καθυστέρησε να ενημερώσει όλη την Κοινοβουλευτική Ομάδα με αποτέλεσμα οι πιο πειθήνιοι και πάντα πρόθυμοι εκπρόσωποι του έθνους να δηλώνουν ακόμη και 24 ώρες αργότερα πως δεν έχουν «πρόβλημα» με το Ίλιντεν.
Μια αναγκαία πολύ σύντομη παρένθεση για το Ίλιντεν. Πρόκειται για την ημέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλία, την οποία διάλεξαν το 1903 οι σλαβόφωνοι του σαντζακίου της Μακεδονίας για να εξεγερθούν κατά των Οθωμανών. Η επανάσταση ξέσπασε σε μερικά χωριά (Κρούσοβο, Πισοδέρι, Νυμφαίο) όπου έγιναν περιορισμένες καταστροφές. Ειδικά το Κρούσοβο (ανήκει στη FYROM) κήρυξε την ομώνυμη Δημοκρατία κι έμεινε στα χέρια των επαναστατών επί μόλις δέκα ημέρες. Οι Οθωμανοί έπνιξαν στο αίμα την εξέγερση αλλά για τους Σλαβομακεδόνες εκεί και τότε μπήκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του «μακεδονικού» έθνους, που έγινε και κράτος (Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας) από τον Τίτο το 1945. Ο σκοπός ήταν να ενοποιηθεί γεωγραφικά η Μακεδονία περιλαμβάνοντας και την ελληνική με πρωτεύουσα τη Σολούν (Θεσσαλονίκη). Κλείνει η παρένθεση.
Για λόγους δικαιοσύνης κι επειδή εμείς δεν κάνουμε το είδος της «ερευνητικής δημοσιογραφίας» που χτίζει τον διχασμό χρησιμοποιώντας λάσπη (συκοφαντίες, ύβρεις) και τούβλα (αναγνώστες), διευκρινίζουμε ότι με μια πρόχειρη κι επιπόλαιη ματιά η επιλογή του «Ίλιντεν» είχε κάποια θετικά στοιχεία. Το σημαντικότερο είναι ότι θα ξεκλείδωνε το erga omnes (έναντι πάντων) που θέτει η Αθήνα ως απαράβατο όρο, θα άνοιγε τον δρόμο για την αναθεώρηση του Συντάγματος και θα διέκοπτε κάθε σύνδεση των Σκοπίων με την αρχαία Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγαλέξανδρου. Πρόκειται για τα επιχειρήματα που διακινούσαν πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών σε δημοσιογράφους.
Προς επιβεβαίωση ήρθαν και δηλώσεις του Ζάεφ που υποστήριζε ότι με την προτεινόμενη ονομασία επιτυγχάνεται ένας συμβιβασμός με την Ελλάδα, δεν διακυβεύεται η ταυτότητα των πολιτών της πΓΔΜ και είναι το σύνθετο όνομα που ζητούσε η Αθήνα. Μάλιστα, βιάστηκε να συγκαλέσει συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υποστηρίζοντας δημόσια το νέο όνομα για το οποίο προέβλεπε πως δεν θα είχε αντίρρηση το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης (VMRO). Αν δεν είχε το πράσινο φως από τον Έλληνα ομόλογό του, δεν θα έδειχνε τέτοια βιασύνη.
Η… ΦΑΚΑ
Φαίνεται ότι ο Τσίπρας είδε το τυράκι (το έναντι πάντων) αλλά δεν πρόσεξε τη φάκα (τον αλυτρωτισμό). Το Ίλιντεν είναι η εθνική επέτειος των Σλαβομακεδόνων (που μάλιστα τα τελευταία χρόνια αποτελεί κοινή γιορτή και με τη Σόφια) και όπως είπε ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι ο «αλυτρωτισμός (των Σκοπιανών) αυτοπροσώπως». Η εξέγερση απέβλεπε στην ενοποίηση της Μακεδονίας του Βαρδάρη (Σκόπια), της Μακεδονίας του Πιρίν (Βουλγαρία) και της Μακεδονίας του Αιγαίου (Ελλάδα) με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη για να αποκτηθεί έξοδος προς τη θάλασσα. Με αυτάρεσκη αυτοπεποίθηση οι περί του μεγάρου Μαξίμου δεν έδωσαν καμία σημασία στον συμβολισμό (και στην ουσία) του Ίλιντεν θεωρώντας ότι το βασικό πρόβλημα ήταν η συνταγματική αλλαγή και η χρήση του ονόματος erga omnes (δηλαδή και στο εσωτερικό και διεθνώς). Την ανακούφιση του «σκληρού» διαπραγματευτή αποκάλυψαν εμμέσως οι προσκείμενες στην κυβέρνηση εφημερίδες. Η «Αυγή» κυκλοφόρησε με σχεδόν διθυραμβικό πρωτοσέλιδο «Λύση στον ορίζοντα» και η «Εφημερίδα των Συντακτών» με τον αινιγματικό τίτλο «Πρόβα λύσης με όνομα-έκπληξη».
Τελικά, την έκπληξη την ένιωσε ο πρωθυπουργός. Όλοι οι συνομιλητές του (συμπεριλαμβάνεται κι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας) απέρριψαν άλλοι ήπια κι άλλοι σε υψηλούς τόνους τη φαεινή ιδέα. Ειδικά ο Βενιζέλος παρότρυνε τους μαθητευόμενους μάγους της εξωτερικής πολιτικής να διαβάσουν Ιστορία και να μην παίζουν με κρίσιμα κεφάλαια της μακεδονικής υπόθεσης. Με ελάχιστες εξαιρέσεις παράγοντες που έχουν περάσει από το ΥΠΕΞ υπενθύμιζαν ότι η Ελλάδα απαιτούσε να μη γίνεται αναφορά στο Ίλιντεν σε επίσημα κείμενα (υπάρχει και στο Σύνταγμα των Σκοπίων) επειδή θεωρείται σύμβολο αλυτρωτισμού.
Μπροστά στη γενική κατακραυγή που ξέσπασε με μόνη την ανακοίνωση του προταθέντος ονόματος, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μια ακόμη κωλοτούμπα, του είδους που έχει κάνει διεθνώς διάσημο τον πολιτικό νεολογισμό. Κι επειδή, όπως και το 2015, αναζήτησε εξήγηση για την άτακτη οπισθοχώρηση στους… αντιπάλους. Αυτή τη φορά δεν ήταν οι ανάλγητοι δανειστές με τη φασιστική μπότα αλλά η αξιωματική αντιπολίτευση που αναζητεί «αφορμή για να μην αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί στη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση» (όπως είπε με αρκετά κόσμιο ύφος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος). Το θέμα που απέφυγε να θίξει ο Τζανακόπουλος είναι ότι όλη η αντιπολίτευση εξερράγη με το άκουσμα της καταρχήν συμφωνίας. Εξαιρείται ο Σταύρος Θεοδωράκης που δείχνει αποφασισμένος να ψηφίσει υπέρ μιας συμφωνίας που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί και που κανείς δεν ξέρει τι θα προβλέπει.
ΟΙ ΠΙΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΠΑ
Η κυβέρνηση, από άγνοια ή επιπολαιότητα, βρέθηκε εγκλωβισμένη στις δικές της αντιφάσεις. Απόδειξη η απεγνωσμένη προσπάθεια του φιλοκυβερνητικού Τύπου να βγάλει στη σέντρα ως αναξιόπιστη τη ΝΔ. Η «Αυγή» ανακάλυψε ότι η Κομισιόν απαιτεί να ψηφιστεί η συμφωνία από 180 βουλευτές (παραμύθι που η Κομισιόν διέψευσε αυθημερόν) και η «Εφημερίδα των Συντακτών» απείλησε τον Μητσοτάκη πως, αν δεν συμφωνήσει, «θα βρεθεί σε συμπληγάδες». Η αλήθεια είναι ότι οι φίλοι και σύμμαχοι ασκούν ασφυκτικές πιέσεις για συμφωνία πριν από τις συνόδους του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Αλλά πιέζουν τον Τσίπρα που μάλλον δεν έχει καταλάβει ότι αυτός έχει την ευθύνη της διαπραγμάτευσης κι όχι η αντιπολίτευση. Αμέσως μετά το αλαλούμ ο Λευκός Οίκος με ευθεία παρέμβαση του αντιπροέδρου Μάικ Πενς υπενθύμισε στον πρωθυπουργό τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για επίλυση του προβλήματος και επιχείρησε να αποτρέψει το οριστικό ναυάγιο της διαπραγμάτευσης. Ούτε από τον Μητσοτάκη ούτε από τον Κουτσούμπα ζήτησε να μοιραστούν τις κυβερνητικές ευθύνες. ΗΠΑ και Ευρώπη επείγονται για λύση θέλοντας να ανακόψουν τη ρωσική διείσδυση στα δυτικά Βαλκάνια και το ζητούν από τον Τσίπρα που τόσα χρόνια ήταν το «καλό παιδί» στην εφαρμογή του δικού του μνημονίου.
Επίλογος: Θέλοντας και μη η κυβέρνηση των μεγάλων αποτυχιών επιστρέφει στο πάρε-δώσε με τα ονόματα που είχε προτείνει ο Μάθιου Νίμιτς. Για να φρεσκάρουμε τη μνήμη σας, καλούμαστε να επιλέξουμε ένα από τα εξής:
• Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας (Nova Makedonijia)
• Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας (Severna Makedonijia)
• Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας (Gorna Makedonijia)
• Δημοκρατία του Βαρδάρη (Vardarska Makedonijia)
• Δημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια (Rebublika Makedonijia-Skopje)
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Public Issue το τελευταίο όνομα απορρίπτεται από το 69% των ερωτηθέντων. Το «όχι» στα άλλα φτάνει μέχρι το 89%