Η κλιματική αλλαγή δείχνει τα δόντια της

Οι ακραίες καταιγίδες, το κύμα παρατεταμένου καύσωνα και οι πυρκαγιές που προκαλούν καταστροφές σε ολόκληρο τον πλανήτη είναι «το πρόσωπο της αλλαγής του κλίματος», επισήμανε σε συνέντευξή του στον «Guardian» ο καθηγητής Μάικλ Μαν, ένας από τους κορυφαίους παγκοσμίως επιστήμονες, προειδοποιώντας ότι πλέον οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη τώρα «παίζουν σε πραγματικό χρόνο».
«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν είναι πλέον ανώδυνες», τόνισε, για να εξηγήσει: «Βλέπουμε να παίζουν σε πραγματικό χρόνο και αυτό που συμβαίνει αυτό το καλοκαίρι είναι ένα τέλειο παράδειγμα αυτής της εξέλιξης. Βλέπουμε τις προβλέψεις μας να γίνονται πραγματικότητα», λέει. «Ως πολίτες του πλανήτη Γη, είναι πολύ δυσάρεστο να το βλέπουμε αυτό, καθώς σημαίνει ότι δεν έχουμε λάβει τα απαραίτητα μέτρα (…) Η ερώτηση εάν η κλιματική αλλαγή «προκαλεί» συγκεκριμένα γεγονότα είναι λάθος ερώτημα: «Το ερώτημα είναι: «Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αυτά τα γεγονότα και τα καθιστά πιο ακραία;» και μπορούμε να πούμε με μεγάλη βεβαιότητα, ναι (…) Μοιάζει σαν τη σχέση μεταξύ του καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα που είναι στατιστική. Δεν αποδεικνύει ότι κάθε καρκίνος προκλήθηκε από το κάπνισμα, αλλά οι επιδημιολόγοι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο. «Αυτό αρκεί για να πούμε ότι, για όλους τους πρακτικούς λόγους, υπάρχει μια αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα και είναι το ίδιο με την αλλαγή του κλίματος (…) Μπορούμε να δούμε τα δακτυλικά αποτυπώματα της αλλαγής του κλίματος στα τοπικά ακραία φαινόμενα. Το σημερινό κύμα καύσωνα έχει προκληθεί από την απουσία του αερίου ρεύματος, το οποίο συνήθως δροσίζει τους θερινούς μήνες τη Γηραιά Ήπειρο, από τον Ατλαντικό. Το γεγονός αυτό έχει αφήσει τον ζεστό, ξηρό αέρα στη θέση του για δύο μήνες- πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο. Η διακοπή του αερίου ρεύματος στο βόρειο ημισφαίριο συνδέεται όλο και περισσότερο με την υπερθέρμανση του πλανήτη, ιδίως με την ταχεία θέρμανση της Αρκτικής και την απώλεια των θαλάσσιων πάγων (…) Είναι σαν να περπατάμε σε ένα ναρκοπέδιο, αλλά δεν είναι πολύ αργά για να πραγματοποιηθούν οι σημαντικές περικοπές που απαιτούνται στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (…) Το επιχείρημα ότι είναι πολύ αργά για να κάνουμε κάτι θα ήταν σαν να λέγαμε: «Θα συνεχίσω να περπατάω στο ναρκοπέδιο». Αυτό θα ήταν παράλογο – μπορούμε να αντιστρέψουμε την πορεία και να βγούμε από το ναρκοπέδιο όσο πιο γρήγορα γίνεται».
Δεν είναι, όμως ο Μάικλ Μαν, που συνδέει τα ακραία καιρικά φαινόμενα με την κλιματική αλλαγή. Ορισμένοι, δε, από αυτούς προειδοποιούν ότι το 2019 η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί, εξαιτίας της εναλλαγής των φαινομένων Λα Νίνια και Ελ Νίνιο. Ανάμεσά τους και οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βέρνης, τους οποίους επικαλείται η γερμανική εφημερίδα FAZ, και οι οποίοι έχουν ήδη ένα σημείο αναφοράς, μια χρονολογία ορόσημο, περίπου 500 χρόνια πριν: Πρόκειται για το 1540, τη χρονιά που μέχρι σήμερα είναι η χειρότερη την οποία έχουν καταγράψει στη διάρκεια της περασμένης χιλιετίας, καθώς συνοδεύτηκε από ακραία φαινόμενα, αντίστοιχα με αυτά που παρατηρούνται φέτος. Και μάλιστα, σε μια περίοδο που δεν είχε συντελεστεί η βιομηχανική επανάσταση και ο ανθρώπινος παράγοντας δεν έπαιζε καθοριστικό ρόλο…
Τότε και τώρα
Τότε, με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί, επί ένα 11μηνο και σε μια ζώνη από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια και από τη βόρεια Ιταλία ως τη Βόρεια Θάλασσα, έπεσε μόλις το ένα τρίτο της συνήθους ποσότητας βροχής. Ταυτόχρονα, η μέση θεσμοκρασία ήταν 5-7 βαθμούς υψηλότερη σε σύγκριση με τις κανονικές τιμές του 20ού αιώνα, φτάνοντας ή και ξεπερνώντας τους 40 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας σε πολλές περιοχές. Στη Βασιλεία και την Κολονία μπορούσε κανείς να περπατά χωρίς να βρέχεται στην κοίτη του Ρήνου, μιας και ο ποταμός είχε στεγνώσει σε μεγάλα τμήματά του. Αναρίθμητοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, είτε δουλεύοντας στα χωράφια είτε στα σπίτια τους. Σήμερα, ήδη τα ακραία φαινόμενα προκαλούν τεράστια δυσφορία και προβλήματα στους ανθρώπους, φέρνουν τους κρατικούς μηχανισμούς και τα δίκτυα ενέργειας στα όριά τους, έχουν επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και την οικονομία, επιφέρουν σοβαρές καταστροφές στο περιβάλλον. Μόνο στη Γερμανία υπολογίζεται ότι κάθε ημέρα καύσωνα ο αριθμός των θανάτων σε όλη τη χώρα αυξάνεται κατά 300, ενώ το οικονομικό κόστος υπολογίζεται σε πάνω από 40 εκατομμύρια ευρώ καθημερινά.
Δεν είναι προσωρινό
Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο: Σε αντίθεση με το 1540, δεν πρόκειται για μια κατάσταση προσωρινή, αλλά για ένα φαινόμενο που ήρθε για να μείνει. Η κλιματική αλλαγή δείχνει πια σε όλους τα δόντια της -έστω κι αν υπάρχουν ακόμη πολλοί που σφυρίζουν αδιάφορα ή ισχυρίζονται με περισσή ανοησία πως «όλα θα πάνε καλά». «Είμαι σοκαρισμένος από τα όσα έχουν ήδη συμβεί μέχρι αυτή τη στιγμή φέτος», δήλωσε στην FAZ ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Βέρνης. Τονίζει δε ότι όλα θα κριθούν τον Αύγουστο και από το κατά πόσο τα ακραία φαινόμενα συνεχιστούν -με τις ενδείξεις να είναι απαισιόδοξες. Εάν αυτό συμβεί, τότε δεν αποκλείεται να παρουσιαστεί μεγάλο πρόβλημα στα δίκτυα ενέργειας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη βρίσκεται ουσιαστικά απροετοίμαστη να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις συνέπειες αυτού του φαινομένου. Οι επιστήμονες αναρωτιούνται εάν υπάρχει πλέον χρόνος για να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που το προκαλούν. Ολοένα περισσότεροι δε, καταλήγουν να απαντούν με ένα ξερό «όχι», ειδικά καθώς διαπιστώνουν την απροθυμία και απουσία βούλησης των περισσότερων πολιτικών ηγεσιών να αλλάξουν ρότα. Το ερώτημα είναι επιτακτικό και έχει πιο άμεση προτεραιότητα από τις περισσότερες άλλες αντιπαραθέσεις, πολιτικές και μη. Εάν δεν αναληφθεί ουσιαστική δράση άμεσα, τότε όποιος και αν επικρατήσει στην πολιτική αρένα και τον στίβο του οικονομικού ανταγωνισμού θα διαπιστώσει πολύ γρήγορα πως ο πλανήτης στον οποίο θέλει να κυριαρχήσει είναι ναρκοθετημένος και μετρά αντίστροφα. Και μάλιστα με πολύ γρήγορο ρυθμό.