Ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ή ΣΥΡΙΖΑ reloaded;

 Του Θανάση Χειμωνά

Με το «Stop» που της έβγαλε το ΣτΕ για τα κανάλια, η κυβέρνηση Τσίπρα έχει μόλις εισπράξει την ισχυρότερη φάπα από την εποχή της 17ωρης «διαπραγμάτευσης». Τα γκάλοπ την δείχνουν έτη φωτός πίσω από την προπορευόμενη Ν.Δ. και ακόμη και ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος Νίκος Παππάς δείχνει να βρίσκεται, για πρώτη φορά,  υπό αμφισβήτηση. Και ξαφνικά, το ΠΑΣΟΚ, ψηφίζοντας τις σχετικές τροπολογίες,  προσφέρει απλόχερα  μια σανίδα σωτηρίας. Μια ανέλπιστη ένδειξη πως το αντιπολιτευτικό μέτωπο «σπάει». Και μάλιστα με την παροχή στήριξης στα αποφάγια της πιο αντιδημοκρατικής κίνησης που έχει επιχειρηθεί από  κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια. Γιατί;

Κάποια «πράσινα» στελέχη μίλησαν για «συναίνεση», άλλα έφτασαν στο σημείο να υποστηρίξουν πως η ψήφος τους εξέθεσε (!) τον Παππά. Ασόβαρα πράγματα και το ερώτημα παραμένει: Για ποιο λόγο προέβη το ΠΑΣΟΚ σε μια τόσο αψυχολόγητη ενέργεια;

Ξέρω, φίλε αναγνώστη, πως κάπου εδώ περιμένεις  την αποκλειστικότητα. Λες μέσα σου: «Τόσα χρόνια είναι στο ΠΑΣΟΚ ο Χειμωνάς, κάποια inside information θα έχει. Κι όμως. Ό,τι ξέρετε ξέρω. Όλα όσα θα πω παρακάτω αποτελούν προσωπικές εκτιμήσεις και συμπεράσματα από αυτά που ζω από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου και μετά.

Εδώ και καιρό λοιπόν, στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει μια γραμμή: «Φέρτε πίσω τους ψηφοφόρους μας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μας ενδιαφέρουν οι κεντρώοι, δεν χρειαζόμαστε νέους σε ηλικία ψηφοφόρους. Από τη στιγμή που η πλειοψηφία των οπαδών μας μετακινήθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να τους “ψήσουμε” να επιστρέψουν μαζικά».

Όσο και αν εγώ προσωπικά διαφωνώ, το θεωρώ απόλυτα θεμιτό. Το θέμα όμως είναι πως αυτή τη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ υπάρχουν κάποιοι κύκλοι (οι οποίοι ξεκινούν από την κομματική βάση και φτάνουν ως το περιβάλλον της Φώφης Γεννηματά) που έχουν αποφασίσει την πλήρη μετατροπή του κόμματος σε έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ. Έχουμε με άλλα λόγια μια ολική επαναφορά: Μετά τον ΣΥΡΙΖΑ που προσπάθησε να γίνει ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ θα προσπαθήσει να γίνει ΣΥΡΙΖΑ.

Πως μπορεί να γίνει αυτό; Η σκέψη μάλλον απλοϊκή: Αν προσέξει κανείς κάποιες από τις τελευταίες ανακοινώσεις του ΠΑΣΟΚ θα παρατηρήσει πως η ορολογία θυμίζει έντονα προκυβερνητικό ΣΥΡΙΖΑ. Λέξεις κλειδιά όπως «νεοφιλελευθερισμός» ή «αντιλαϊκά μέτρα» αλλά και σφοδρή επίθεση στην Ευρώπη (που προφανώς «Δεν είναι αυτή που θέλουμε»). Κουβέντες που συνηθίζονταν σε άτομα όπως π.χ. η Ζωή Κωνσταντοπούλου πριν την εκπαραθυρώσει ο Τσίπρας. Στο μυαλό ορισμένων λοιπόν υπάρχει το εξής σχέδιο:  Το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει να αντιπολιτεύεται τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά σταδιακά θα υιοθετήσει πλήρως αντιμνημονιακό λόγο. Π.χ. η –ορθή- καταγγελία των fast track ιδιωτικοποιήσεων που πραγματοποιεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα δώσει τη θέση της στην ολική άρνηση κάθε ιδιωτικοποίησης κ.ο.κ.  Δεν αποκλείω στην πορεία να υπάρξουν ακόμα και υποσχέσεις για αυξήσεις μισθών και συντάξεων. Εξάλλου, μόνο  τυχαίο δεν είναι πως οι γραμμιτζήδες του ΠΑΣΟΚ στα σόσιαλ μίντια έχουν ήδη αποκηρύξει την «προδοτική» διετία 2012-14 ενώ δεν αποκλείεται να συμβεί το ίδιο και για το πρώτο μνημόνιο στην περίπτωση που ο ΓΑΠ δεν επιστρέψει.

Παράλληλα, θα ενταθούν οι «διαφοροποιήσεις» από την Νέα Δημοκρατία. Είπαμε, στόχος αυτής της τάσης στο ΠΑΣΟΚ είναι η προσέγγιση hardcore πασοκτζήδων. Δε μιλάμε για εκσυγχρονιστές,  για φαν του open gov και τέτοια φλώρικα αλλά για εκείνους που ξεβράκωναν τον κόσμο στην Ομόνοια. Για να ξαναέρθουν όλοι αυτοί από τον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει ξεκάθαρο  πως «Εμείς είμαστε το ΠΑΣΟΚ που αγαπήσατε. Δεν έχουμε σχέση με την ΔΕΞΧΙΑ».

Έτσι, μετά από τις εκλογές, που κάποια στιγμή θα γίνουν, το ΠΑΣΟΚ θα αποφύγει με κάθε κόστος να συγκυβερνήσει. Αν η Νέα Δημοκρατία πάρει αυτοδυναμία έτσι κι αλλιώς δεν θα τεθεί ζήτημα αλλά ακόμη και αν χρειαστεί η συμμετοχή του κόμματος για να υπάρξει κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ θα αρνηθεί μετά βδελυγμίας να συναινέσει, πιθανότατα καταγγέλλοντας τον «Γιο του Εφιάλτη».

Μπορεί να αποδώσει αυτή η τακτική; Για μένα, όχι. Πέρα από το γεγονός ότι έξι χρόνια συνέπειας και θυσιών (πρωτοφανές πανελλήνιο ρεκόρ για κόμμα) θα πεταχτούν στα σκουπίδια, πέρα από το ότι θα πρόκειται για μια κωλοτούμπα εφάμιλλη σχεδόν με εκείνη του Τσίπρα δεν θα αποφέρει παρά μόνο βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα. Όντως ο ΣΥΡΙΖΑ θα κλατάρει κάποια στιγμή και, λογικά, κάποιοι συριζοταλιμπάν θα ξαναγίνουν «αυριανοτομπριστές». Πόσοι θα είναι αυτοί όμως; Τι ηλικίας; Τι ποιότητας; Το ΠΑΣΟΚ θα καταλήξει ένα vintage κόμμα ηλικιωμένων. Κάτι ανάμεσα σε ΚΚΕ (χωρίς την διαχρονική ιδεολογία του αλλά και την δυναμική μιας ΚΝΕ και ενός ΠΑΜΕ) και ΔΗΚΚΙ. Ένα κόμμα που θα μπετοναριστεί  αρχικά σε ένα ποσοστό γύρω στο 5-7% αλλά σταδιακά θα φθείρεται καθώς οι ψηφοφόροι του θα φεύγουν από τη ζωή λόγω γήρατος.

Υπάρχει άλλος δρόμος; Προφανώς. Ο λεγόμενος Μεσαίος Χώρος (μεταρρυθμιστικός χώρος, Κεντροαριστερά –όπως θέλετε πείτε τον)  παρακολουθεί ανέστιος τις εξελίξεις. Πρόκειται για μια χρυσή ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ να τον αγκαλιάσει και να εξελιχθεί σε ένα μοντέρνο κεντροαριστερό κόμμα. Ένα κόμμα που ναι μεν «Δεν θα ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά» αλλά και θα απαντά με προοδευτική σκέψη, προτάσεις και λύσεις στον σκοταδισμό και τη χυδαιότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόμμα που θα βάλει τις βάσεις για να μετατραπεί –επιτέλους- η Ελλάδα σε ευρωπαϊκή χώρα.

Η δεύτερη επιλογή είναι η δύσκολη. Θέλει τομές, ρίσκα και ανανέωση καθώς είναι ξεκάθαρο πως με τα πρόσωπα που προωθεί τους τελευταίους μήνες το ΠΑΣΟΚ είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί. Δεν αποτελεί  όμως άπιαστο όνειρο. Το ΠΑΣΟΚ έχει πάρει προοδευτικές θέσεις σε πολλά ζητήματα ενώ και η ίδια η Φώφη μέσα στη Βουλή έχει αποδείξει πως μπορεί με άνεση να αρθρώσει έναν λόγο σύγχρονο και δυναμικό που κινείται ουσιαστικά προς αυτήν την κατεύθυνση, αρκετά διαφορετικό δηλαδή από όταν απευθύνεται σε κομματικό ακροατήριο.

Φυσικά, είναι εύκολο για μένα να τα γράφω όλα αυτά. Να τα στείλω στο Liberal και μετά να βγω για «ΠΟΤΑΡΕΣ». Όταν όμως είσαι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τα χρόνια της κρίσης τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Η βόμβα έσκασε στα χέρια του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος και ο εκάστοτε αρχηγός του παίζει ένα είδος ρώσικης ρουλέτας. Το πιστόλι θα εκπυρσοκροτήσει στο κεφάλι εκείνου που θα δει το ΠΑΣΟΚ να διαλύεται υπό την ηγεσία του και να μένει εκτός Βουλής. Ο ΓΑΠ και ο Βενιζέλος το απέφυγαν μεν με τεράστιες προσωπικές απώλειες δε. Το όπλο πλέον βρίσκεται στα χέρια της Φώφης. Η πίεση είναι ασφυκτική και μια εύκολη –έστω και μικρή- αύξηση των ποσοστών φαντάζει δελεαστική και ανακουφιστική. Για μένα όμως η Φώφη οφείλει να αγνοήσει την ευκολία και να φανεί γενναία και διορατική. Αλλιώς, φοβάμαι πως το ΠΑΣΟΚ θα κλειδωθεί οριστικά μέσα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.