Η Πανορθόδοξη Σύνοδος πέτυχε τους στόχους της ξεπερνώτας τα εμπόδια

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο πέτυχε να πραγματοποιήσει μια Πανορθόδοξη Σύνοδο στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, με διεθνή απήχηση, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε από αδιαφορία μέχρι και εχθρότητα

Οι Ρώσοι, οι Γεωργιανοί και οι Βούλγαροι είναι αμφίβολο εάν κέρδισαν κάτι με την απουσία τους. Μάλλον χαμένοι θα βγουν εν καιρώ. Θα βρεθούν εκτός Ορθοδόξου Σώματος, αποκομμένοι και χωρίς καμία διεθνή αναγνώριση

 

Του Γρηγόρη Καλοκαιρινού

Τον περασμένο Ιανουάριο πραγματοποιήθηκε στο Πατριαρχικό Κέντρο του Σαμπεζί της Γενεύης, συνάντηση των δεκατεσσάρων προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών – ο Αντιοχείας και ο Πολωνίας απέστειλαν Αρχιερείς εκπροσώπους τους – με σκοπό τις τελικές ρυθμίσεις και λεπτομέρειες, εν όψει της ήδη από διετίας και πλέον συμφωνηθείσης στην Κωνσταντινούπολη συγκλήσεως της Αγίας και Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου, μετά από 144 χρόνια και η οποία, ως καθ΄ ολοκληρίαν Οικουμενική, εκφράζουσα το σύνολο του αδιαίρετου ακόμη μέχρι τότε Χριστιανικού Κόσμου, έχει να συνέλθει από την 7η Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας το 787 μ.Χ., δηλαδή, εδώ και 1.229 χρόνια.

Κορυφαίο επομένως το γεγονός, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έτσι, όχι μόνον για τους Ορθοδόξους, αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα, αφού έχει συνειδητοποιηθεί απόλυτα, ειδικά στις μέρες μας, το πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι θρησκείες μέσα κυρίως στην τόσο ταραγμένη εποχή μας. Γι΄ αυτό, πριν από έξι περίπου μήνες, ανταποκρινόμενοι στα κελεύσματα των σημερινών αναγκών του συγχρόνου ανθρώπου και οι δεκατέσσερις Ορθόδοξες Εκκλησίες, συμφώνησαν οριστικά στο Σαμπεζί και συνυπέγραψαν επί του συνόλου των διαδικασιών, όρισαν μάλιστα και την ημερομηνία και τον τόπο Συνάξεως. Από εκείνη τη στιγμή επιταχύνθηκαν οι οργανωτικές εργασίες, ώστε όλα να είναι έτοιμα στις 20 Ιουνίου 2016, ημέρα που και θα ξεκινούσε το βασικό πρόγραμμα – θεματολογία, διάλογος, συμπεράσματα, αποφάσεις, κοινό ανακοινωθέν – της Μεγάλης Συνόδου στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμπάρι Χανίων.

ΣΥΓΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ «ΑΓΚΑΘΙΑ»

Το γεγονός φυσικά ότι επήλθε συμφωνία για την πραγματοποίηση Πανορθοδόξου Συνόδου μετά από 55 χρόνια συναντήσεων, Συνάξεων και Κοινών Διαλόγων, που άρχισαν το 1961 στη Ρόδο, δεν σημαίνει πως λύθηκαν μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα επικοινωνιών όλα τα θέματα και προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ούτε και αυτά στα οποία διαφωνούν. Έχουν υπάρξει βεβαίως συγκλήσεις σε πολλά, όμως παραμένουν και άλλα «αγκάθια», που απαιτούν περαιτέρω ενδελεχή διάλογο και ανάλογη προσέγγιση. Έτσι λοιπόν διαπίστωσαν πως απαιτείται πλέον μια Πανορθόδοξη Σύνοδος για την καλύτερη μελέτη των θεμάτων που τους απασχολούν. Επικράτησε σε όλους η λογική της ενότητος, κάτω από την οποία θα αντιμετωπίζονταν από εδώ και πέρα τα πάντα με καλύτερη διάθεση και αμοιβαία κατανόηση, χωρίς βέβαια δογματικές υποχωρήσεις. Η επιθυμία να καθίσουν σε κοινό τραπέζι είχε «απουσιάσει» επί αιώνες και είχαν κυριαρχήσει επιφανειακές αλλά και βαθιές αντιγνωμίες και ρήξεις, αλλά σε καμία περίπτωση όμως δεν διαταράχθηκε ποτέ η Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τάξη και τα Πρεσβεία της, παρά τους κατά καιρούς «τριγμούς», αφού ο Ανατολικός Χριστιανισμός, λόγω της διαφορετικότητος Λαών, Εθνών, Φυλών, παραδόσεων και πολιτισμών, έχει επιτύχει να συνθέτει μέσα από τις αντιθέσεις. Μέσα σε αυτό το ιστορικό πνεύμα λοιπόν, αποφασίστηκε η πραγματοποίηση της κορυφαίας Συνόδου.

ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΓΚΥΡΙΕΣ

Κατά το χρονικό διάστημα όμως που μεσολάβησε από τις αποφάσεις της Γενεύης, έως την έναρξη της Πανορθοδόξου Συνόδου, εντάθηκαν εξαιρετικής σημασίας υποβόσκοντα διεθνή προβλήματα στον γεωπολιτικό μας χώρο, τα οποία επηρέασαν ακόμη και τα όσα προετοίμαζαν οι Ορθόδοξοι για την συνάντησή τους στο Κολυμπάρι. Συγκεκριμένα, κάποιες Εκκλησίες, δραττόμενες της ευκαιρίας και συμπορευόμενες με πολιτικές ηγεσίες, θέλησαν να εκμεταλλευτούν το βαρύ σκηνικό το οποίο διαμορφώθηκε. Έτσι ένα τεράστιο παιχνίδι κάθε μορφής εξελίχθηκε ταχύτατα σε όλα τα επίπεδα. Όσο λοιπόν το Φανάρι ετοίμαζε το οργανωτικό μέρος, προέκυψαν τα ακόλουθα:

Είναι γνωστό το ενδιαφέρον των ισχυρών του πλανήτη για τις πηγές ενέργειας που βρίσκονται στο γεωγραφικό μήκος και πλάτος της ευρύτερης μεσογειακής περιοχής. Και φυσικά, τις εποφθαλμιούν όλοι. Οι Αμερικανοί μαζί με τους Ευρωπαίους και με «αιχμή του δόρατος» τη Γερμανία, έχουν επιβάλει οικονομικό αποκλεισμό στη Ρωσία, φοβούμενοι την επεκτατική διάθεση του Πούτιν, σε συνδυασμό με τη στρατιωτική, οικονομική και πολιτική εξάπλωση και επιρροή του, καθώς και τις παρεμβάσεις τις οποίες πραγματοποιεί, παράλληλα με τις συμμαχίες που αναπτύσσει προς τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως, της Μ. Ανατολής, της Ασίας, της Μεσογείου, ακόμη και της Αφρικής. Στο όλο σκηνικό συμμετέχει και η Τουρκία, «παίζοντας» το παιχνίδι και των δύο υπερδυνάμεων. Από τη μια, συγκρούεται και αυτή με τη Ρωσία για το Κουρδικό και τη συριακή περιπέτεια, ενώ από την άλλη, μετά 80 χρόνια, αλλάζει την χρήση της Αγιάς Σοφιάς και από μουσείο την κάνει τέμενος. Πρόκειται για κινήσεις που ικανοποιούν και τους Δυτικούς, αλλά και τον Πούτιν, ο οποίος στηρίζεται στον φιλόδοξο Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, γιατί έχει την ανάγκη των εκατομμυρίων Ορθοδόξων Ρώσων. Και ο Κύριλλος είναι φανατικός υποστηρικτής της από αιώνες ιδέας δημιουργίας μιας «Τρίτης Ρώμης». Μ΄ άλλα λόγια, κατά καιρούς, ακραίοι σωβινιστές Ρώσοι Πατριάρχες επιθυμούν διακαώς να πάρουν τα πρωτεία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, με το επιχείρημα πως διαθέτουν τον πολυπληθέστερο ορθόδοξο λαό, αγνοώντας την ιστορία, την παράδοση και την ποιότητα.

ΟΙ ΡΩΣΙΚΕΣ ΦΙΛΙΔΟΞΙΕΣ

Εκμεταλλευόμενος λοιπόν ο Ερντογάν το συγκεκριμένο εσωτερικό πρόβλημα του Πούτιν, έπαιξε σε δύο ταμπλό, εκτός εάν για το θέμα του τζαμιού, σιωπηρώς συμφώνησαν και οι πέραν του Ατλαντικού ηγεμόνες, αλλά και Ευρωπαίοι. Και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σκεφθεί ο οποιοσδήποτε, λόγω της χλιαρής στάσεως που τήρησε κατ΄ αρχήν η Ουάσιγκτον, ενώ σε ανάλογες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, παρενέβαινε ηχηρά αμέσως υπέρ του Ιερού αυτού Μνημείου της Καθόλου Χριστιανοσύνης και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ την ίδια ακριβώς γραμμή κράτησαν και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί μας, οι οποίοι κατά το παρελθόν κατάγγελλαν σε αντίστοιχες περιπτώσεις την Άγκυρα για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έλλειψη Δημοκρατίας και σεβασμού στην Παγκόσμια Ιστορία. Όσο για τον λοιπό Χριστιανικό Κόσμο και αυτός σιώπησε ουσιαστικά, γιατί, απλούστατα δεν τους εξυπηρετεί η ενότητα των Ορθοδόξων.

Γνωρίζοντας πολύ καλά ο Ρώσος Πρόεδρος τη φιλοδοξία του Πατριάρχη Μόσχας, καθώς και το πόσο μεγάλη στήριξη του παρέχει, φρόντισε να δυναμιτίσει την επικείμενη Πανορθόδοξο Σύνοδο, επισκεπτόμενος το Άγιον Όρος και κάνοντας πολλαπλή μάλιστα αναφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ευχαριστώντας το και για την πολύμορφη συμβολή στην Ορθοδοξία, θολώνοντας έτσι τα νερά για τα όσα θα ακολουθούσαν στην Πανορθόδοξο. Ικανοποίησε λοιπόν ο κ. Πούτιν και τον Κύριλλο και τον ρωσικό λαό.

ΕΤΣΙ ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΙ… ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ

Η ευκαιρία για τον Κύριλλο Μόσχας ήταν μεγάλη. Ενώ τον περασμένο Ιανουάριο ευχαριστούσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο δημοσίως – υπάρχουν τα κείμενά του – για την πρωτοβουλία και τις ενέργειές του ώστε να πραγματοποιηθεί η Πανορθόδοξη Σύνοδος και προσυπέγραψε όλες τις αποφάσεις, λίγο καιρό πριν την Σύναξη όλων στο Κολυμπάρι, και την υπογραφή του αθέτησε και υποδαύλισε το επίσης μέχρι τότε θετικό κλίμα υπέρ της Πανορθοδόξου των Γεωργιανών και των Βουλγάρων. Ξεκίνησε μάλιστα από τον υπέργηρο Πατριάρχη Γεωργίας Ηλία, τον οποίο, λένε οι πληροφορίες, κλόνισε αρχικώς το ρωσόφιλο περιβάλλον του, αλλά και οι σκέψεις, πως δεν θα βοηθούσε την Εκκλησία και την Πατρίδα του ένα «πάγωμα» σχέσεων με την Ρωσική Εκκλησία, που θα «ακουμπούσε» και τον Πούτιν, ενοχλώντας ταυτόχρονα και τους Τούρκους. Έτσι αποφάσισε πρώτη η Γεωργία να αποσυρθεί της Συνόδου, αθετώντας και αυτή την υπογραφή της.

Όσο για τη Βουλγαρία, ακολούθησε και αυτή τη γραμμή της Μόσχας, όπως κάνει σχεδόν πάντα από την εποχή του Σχίσματος το 1872, όταν κατηγορήθηκαν και οι δύο αυτές Εκκλησίες για Εθνοφυλετισμό από την Σύνοδο των Παλαίφατων Πατριαρχείων που συνήλθε τότε στην Κωνσταντινούπολη. Από εκείνα τα χρόνια δεν τρέφουν οι Βούλγαροι και τα καλύτερα αισθήματα για το Φανάρι. Επικαλέστηκε «σοβαρές» αντιρρήσεις επί θεμάτων τα οποία θα συζητούσε η Πανορθόδοξος, ασχέτως εάν θα είχε κάθε δυνατότητα να τα συζητήσει αυτά στο πλαίσιο της Συνόδου, η οποία και αυτό τον σκοπό είχε…

Τα ίδια περίπου ισχυρίστηκε και ο Κύριλλος, τονίζοντας μάλιστα, πως η «Σύναξη» στα Χανιά είναι και αυτή προπαρασκευαστική εν όψει της «Μεγάλης Συνόδου» που θα πραγματοποιηθεί …εν ευθέτω χρόνω… αφήνοντας ξεκάθαρα να εννοηθεί, ότι παραμένει εντός Ορθοδόξου Σώματος και, ως εκ τούτου, σέβεται και δεν παρεκκλίνει της Ορθοδόξου Εκκλησιαστικής Τάξεως και, άρα, θα συμμετάσχει στην επομένη Σύνοδο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, πολύ έξυπνα, μπορεί να μέμφθηκε τους απόντες, όμως τους μνημόνευσε κανονικώς, συμπεριλαμβάνοντάς τους μαζί με τους λοιπούς Προκαθημένους.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ

Η περίπτωση της απουσίας του Πατριαρχείου Αντιοχείας είναι τελείως διαφορετική. Από ετών βρίσκεται σε οξεία αντιπαράθεση με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για τη διεκδίκηση της εκκλησιαστικής επαρχίας του Κατάρ. Τον περασμένο Ιανουάριο στο Σαμπεζί, είχε υποβάλει το αίτημα να συνδράμει το σύνολο των Ορθοδόξων, ώστε να λυθεί η διένεξη. Αυτό δεν κατέστη δυνατόν, γι΄ αυτό και αποφάσισε να μη συμμετάσχει στη Σύνοδο. Σ΄ αυτό το ζήτημα δεν φαίνεται όμως να βρίσκεται άκρη.

Το Πατριαρχείο Αντιοχείας είναι αραβόφωνο και υπό την ομπρέλα του Αραβικού Κόσμου. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ανήκει στην αμερικανική σφαίρα επιρροής και οι Αμερικανοί θέλουν οπωσδήποτε, ακόμη και εκκλησιαστικώς αυτό το Σεϊχάτο, να έχει τη μικρότερη δυνατή αραβική επίδραση. Γι΄ αυτό και δημιουργήθηκε στο Κατάρ Ορθόδοξη Ενορία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Και η εξήγηση είναι απλή: Στο Κατάρ υπάρχουν τα πλουσιότερα ενεργειακά αποθέματα και οι Αμερικανοί θέλουν να τα ελέγχουν απολύτως.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα βασικά συμπεράσματα είναι δύο :

– Οι Ρώσοι, οι Γεωργιανοί και οι Βούλγαροι δεν γνωρίζουμε εάν κέρδισαν κάτι με την απουσία τους. Μάλλον χαμένοι θα βγουν εν καιρώ. Θα βρεθούν εκτός Ορθοδόξου Σώματος, αποκομμένοι και χωρίς καμία διεθνή αναγνώριση, ακόμη και από εκείνους που μέχρι χθες τους παρακινούσαν να ενεργήσουν λαθεμένα. Εκτός εάν «ανανήψουν». Όσο για τα περί μη Κανονικής Πανορθοδόξου Συνόδου, αλλά μόνον για μια συνήθη Σύναξη λόγω της απουσίας των τεσσάρων, θα έπρεπε να γνωρίζει ο Πατριάρχης Μόσχας, πως, σύμφωνα με το Αρχαίο Συνοδικό Σύστημα, στην όποια συνερχομένη Οικουμενική Σύνοδο, το κυρίαρχο αποτέλεσμα προκύπτει από τις ψήφους των «πλειόνων». Άρα η Σύνοδος του Κολυμπαρίου, ήταν Σύμφωνη με τους ιστορικούς ΚΑΝΟΝΕΣ.

– Τέλος, το Οικουμενικό Πατριαρχείο πέτυχε να πραγματοποιήσει μια Πανορθόδοξη Σύνοδο, με διεθνή απήχηση, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε από αδιαφορία μέχρι και εχθρότητα. Μεγάλες δυνάμεις της παγκοσμίου κοινότητος, με πρωτοστάτες τους άθεους Ευρωπαίους, έπραξαν εις βάρος του ό,τι αρνητικό μπορούσαν. Όμως το κείμενο που εκπονήθηκε από το σύνολο των Ιεραρχών, τους αποστομώνει. Είναι σημαντικότατο και απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους της Οικουμένης, ανεξαρτήτως Λαού, Έθνους, Φυλής, Χρώματος, Θρησκείας, Φύλου, Οικονομικής και Κοινωνικής Τάξεως. Μιλάει για καταπολέμηση της φτώχειας, του εθνοφυλετισμού, του ρατσισμού, για την προστασία των νέων, των γερόντων, των πασχόντων συνανθρώπων μας, για Ειρήνη. Η Σύνοδος των Χανίων έλυσε μάλιστα και τον Γόρδιο Δεσμό της επικοινωνίας με τις υπόλοιπες Χριστιανικές Εκκλησίες και παραμέρισε τις αντιρρήσεις εθνικοφυλετιστών, φανατικών, ζηλωτών και άλλων που δεν δέχονταν να τις θεωρούν και να τις αποκαλούν Εκκλησίες, αλλά αιρέσεις. Μετά από πρόταση της Ελλαδικής Αντιπροσωπείας, το πρόβλημα τακτοποιήθηκε με την ομόφωνη αποδοχή της φράσεως: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία αποδέχεται την ιστορική ονομασία άλλων ετεροδόξων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών και αναγνωρίζει την ύπαρξή τους». Έτσι, από δω και πέρα, θα μπορεί η Ορθοδοξία να συζητά για τα θέματα και ζητήματα που απασχολούν τον άνθρωπο, με όλα τα υπόλοιπα Χριστιανικά Δόγματα…