Δήμητρα Λιάνη Παπανδρέου στο «Κ»: Αν ζούσε ο Ανδρέας η Ελλάδα δεν θα ήταν ο παρίας της Ευρώπης

Της Πέννυς Κροντηρά

«Οι αγρότες είδαν προκοπή από τον Ανδρέα, θα βρίσκανε τη χρυσή τομή. Θα είχε πιει ένα τσίπουρο μαζί τους και θα τα είχαν βρει από την πρώτη εβδομάδα», τονίζει στο «Κ» η Δήμητρα Λιάνη Παπανδρέου, μία γυναίκα με τσαγανό που συνεχίζει να προβάλλει τα ιδεώδη της πολιτικής του αείμνηστου αρχηγού του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου. Σε μία συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για το περιεχόμενο του βιβλίου της «Η οργή του Ανδρέα» εξηγεί πώς ο ιστορικός ηγέτης Ανδρέας Παπανδρέου θα είχε χειριστεί τη σημερινή πολιτικοοικονομική κατάσταση της χώρας.

Τι έχει χαραχθεί βαθιά στη μνήμη από τη συμβίωσή σας με τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου;

Ολόκληρη η κοινή μας συζυγική πορεία ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία γεμάτη εκπλήξεις, ένταση, προσωπικές στιγμές και πολιτική δράση. Ο Ανδρέας ήταν ένας πληθωρικός, δημιουργικός άνδρας που άστραφτε και βροντούσε και ταυτόχρονα βίωνε με συναισθηματικότητα την κάθε του στιγμή. Δεν ξεχνώ ούτε ένα δευτερόλεπτο από όσα μοναδικά έζησα μαζί του και δεν ξεχωρίζω κανένα γεγονός, καθώς είμαι γεμάτη από ζωντανές αναμνήσεις στην παραμικρή τους λεπτομέρεια.

Πώς επηρέασε η κοινή σας ζωή την προσωπικότητά σας; Πιστεύετε ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου άλλαξε την οπτική σας;

Με έκανε να δω την πίσω πλευρά του φεγγαριού, την άλλη πλευρά του λόφου, να νιώσω την ευθύνη, την αγωνία, τον συνεχή ανελέητο πόλεμο, τη σύγκρουση συμφερόντων, τη μαεστρία του ηγέτη που συνθέτει τις λύσεις και την προνοητικότητά του για όλα τα μελλούμενα. Απέκτησα ολιστική συνείδηση, σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Και έμαθα να σιωπώ υπεύθυνα και να μιλώ μόνο όταν έχω κάτι σημαντικό να πω.

Θεωρείτε ότι υπήρξε κάποιο διάστημα που υπερεκτεθήκατε στα φώτα της δημοσιότητας; Πώς νιώθετε με τα αρνητικά σχόλια που είχατε δεχθεί;

Δεν επεδίωξα τη δημοσιότητα. Εξάλλου ήταν αρνητική και κακόβουλη, άδικη για μένα και προσβλητική. Με στόχευσαν επειδή ο Ανδρέας μού είχε αδυναμία και δεν ήθελε να στενοχωριέμαι. Σιγά-σιγά έμαθα να αποστασιοποιούμαι από την κακοήθεια των μέσων μαζικής προπαγάνδας.

Φοβηθήκατε τις αντιδράσεις που θα ξεσπούσαν από όσα αναφέρετε στο βιβλίο ή πιστεύετε ότι αυτές δυναμώνουν την «αλήθεια» σας;

Δεν τολμούν να αντιπαρατεθούν στο βιβλίο, δεν μπορούν άλλωστε! Είναι απόλυτα τεκμηριωμένο. Είναι Η ΟΡΓΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ για τους επιγόνους του που τον πρόδωσαν πολιτικά. Κάνω τόσες αποκαλύψεις που δεν αντέχουν στην αντιπαράθεση. Τι να πουν άλλωστε; Ότι κατέστρεψαν ό,τι αυτός δημιούργησε; Ότι παραβίασαν όλες τις εντολές του; Ότι οι θέσεις του έχουν επίκαιρη διαχρονική αξία, ενώ αυτοί είναι απέναντί τους; Ότι μετάλλαξαν τον πολιτικό χώρο σε αντεθνικό και αντιλαϊκό κόμμα;

Κάνοντας αυτοκριτική, υπάρχει κάτι για το οποίο μετανιώνετε στη ζωή σας και αν ναι, ποιο είναι αυτό;

Ότι ανέχτηκα και συγχώρησα αμετανόητους υπονομευτές του, όσο ζούσε. Ότι δεν φαντάστηκα πόσο τον ζήλευαν και τον μισούσαν οι υποκριτές που τον περιέβαλλαν και περίμεναν πώς και πώς να τον ανατρέψουν. Και αφού δεν το κατάφεραν εν ζωή, το έπραξαν συστηματικά μετά. Δεν άξιζε στον Ανδρέα τέτοια προσβολή στη μνήμη του εκ μέρους τους.

Να περιμένουμε και ένα καινούργιο σας συγγραφικό εγχείρημα;

«Η οργή του Ανδρέα» δεν θα περάσει σαν ένα βιβλίο απλό. Θα διαβάζεται όλη αυτή τη χρονιά από το κρυφό σχολειό των πιστών του οπαδών και στόμα με στόμα θα παρακινούνται όλο και πιο πολλοί να το μελετήσουν. Οπότε τα πέντε βιβλία (κεφάλαια) που έχετε στα χέρια σας σε μια έκδοση, είναι η βάση του συγγραφικού μέλλοντός μας. Δείτε αυτές τις ενότητες και θα καταλάβετε τι εννοώ.

Σας είχε εκφράσει ο Ανδρέας Παπανδρέου την άποψή του για πρόσωπα που βρίσκονται τώρα στο πολιτικό σκηνικό; Ποια ήταν αυτή και ποιους αφορούσε;

Ήταν δίκαιος και ξεκάθαρος, τον Σημίτη τον έλεγε μέτριο καθηγητή και ότι δεν είχε τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ, τον Βενιζέλο τον αποκαλούσε «άγονη ευφυΐα», τον Γιώργο τον θεωρούσε ακατάλληλο για αρχηγό. Για όλα αυτά έχω πλήρη περιγραφή των εκτιμήσεών του. Δείτε στο βιβλίο.

Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η εθνική κυριαρχία χάνει συνεχώς έδαφος. Πώς θα αντιδρούσε σε αυτό πιστεύετε ο Ανδρέας Παπανδρέου;

Ο Ανδρέας δεν θα καταργούσε την ομοφωνία και δεν θα υπέκυπτε στις εντολές του διευθυντηρίου. Είχε αντισταθεί επαρκώς και είχε αποτρέψει αυτά που επακολούθησαν. Δεν θα επέτρεπε στο ΔΝΤ να βάλει πόδι στην ΕΕ. Άλλη πορεία θα είχαν πάρει τα πράγματα. Με τον Ανδρέα θα είχαμε άλλη τροπή στα ευρωπαϊκά θέματα. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι με τη διεθνή του προσωπικότητα θα είχε επηρεάσει δυναμικά τις εξελίξεις.

Τι θα απαντούσε στους Τούρκους για τη διεκδίκηση της de facto εκχώρησης της υφαλοκρηπίδας και των δικαιωμάτων της χώρας μας επ’ αυτής;

Θα είχε ανακηρύξει ήδη την ΑΟΖ και αυτό θα γινόταν με τις πλάτες της Ευρώπης. Ήθελαν δεν ήθελαν, αυτό επιτάσσει το δίκαιο της θάλασσας. Επίσης η Τουρκία δεν θα έκανε πάρτι παραβιάσεων. Δεν θα είχαμε τη γελοιότητα της μικτής υπουργικής συνεδρίασης. Τα παρατράγουδα με τον Τζεμ και όλη αυτή την αποθράσυνση που τους επέτρεψε ο Γιώργος. Άλλοι δρόμοι, άλλες ατραποί…

Ποια η στάση που θα κρατούσε επί του προσφυγικού;

Θα επέβαλλε την επιστροφή των προσφύγων στη χώρα προέλευσης προ της ΕΕ και δεν θα υπέγραφε ποτέ το Δουβλίνο 2 που υπέγραψε ο Γιώργος πάλι… Αυτό το παιδί όλα ανάποδα τα έκανε….

Τι θα έλεγε για τις διεκδικήσεις των αγροτών;

Θα είχε πιει ένα τσίπουρο μαζί τους και θα τα είχαν βρει από την πρώτη εβδομάδα. Οι αγρότες είδαν προκοπή από τον Ανδρέα, θα βρίσκανε τη χρυσή τομή. Αυτό το «δεν συζητάμε» δεν θα πέρναγε στον Ανδρέα. Ο διάλογος ήταν η αρχή του και η δύναμή του.

Θα θέλατε να έχετε ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας; Σας έχουν προτείνει φίλοι του αείμνηστου συζύγου σας να αναλάβετε πολιτική πρωτοβουλία;

Είπα, έγραψα και επαναλαμβάνω πως δεν πολιτεύομαι. Θα βοηθήσω κάθε πρωτοβουλία στηριγμένη στις αρχές του Ανδρέα. Επ’ ευκαιρία χαιρετίζω την εσχάτη απομάκρυνση του Γιώργου Παναγιωτακόπουλου από τα αποκαΐδια του ΠΑΣΟΚ και του ΚΙΔΗΣΟ. Να επανέλθει όλη αυτή η ομάδα στις ράγες της γραμμής του Ανδρέα. Να φωνάξουν τον Μιχάλη τον Χαραλαμπίδη και όλο το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, κυρίως τους σοφούς γέροντες που ζουν ακόμη και να φτιάξουν από την αρχή ένα ανοικτό πολιτικό σχήμα πιστών στον Ανδρέα. Τους καλώ να αξιοποιήσουν το βιβλίο μου ως υλικό εργασίας. Προσωπικά δεν πρέπει και δεν θα συμμετέχω, αλλά θα βοηθήσω διακριτικά από την καρδιά μου το όλο εγχείρημα.

Τι σας στενοχωρεί από τη σημερινή εικόνα της Ελλάδας και τι σας εκνευρίζει;

Με πονάει η φτώχεια και η δυστυχία ενός τμήματος του πληθυσμού. Δεν αντέχω να βλέπω μικρά παιδάκια και ανήμπορους ηλικιωμένους να υποφέρουν. Δεν αξίζει στους Έλληνες αυτή η κατάσταση. Να την ξεπεράσουμε με αξιοπρέπεια και να γυρίσουμε τον τροχό της ανάπτυξης αφού πρώτα ξεφορτωθούμε τους μεταπράτες και τους διαπλεκόμενους. Καθαρά χέρια θέλουμε.

Ποια πτυχή της Δήμητρας Λιάνη Παπανδρέου δεν γνωρίζει ο κόσμος και θα θέλατε να μάθει;

Ο κόσμος δεν μπόρεσε ποτέ, επειδή δεν τον άφησαν, να με δει ως απλό άνθρωπο στο πλάι του, σαν μία γυναίκα όπως αυτές που ερωτεύονται, ζουν, κάνουν λάθη και τα πληρώνουν, είναι αδύναμη και ευάλωτη. Νόμισαν ότι διαχειρίστηκα εξουσία. Ποτέ δεν έγινε αυτό. Νόμισαν ότι έχω χρήματα. Δεν ισχύει. Νόμισαν ότι παίρνω δύο συντάξεις. Μία παίρνω και αυτή στο ένα τρίτο. Εκείνο που θα θελα όμως να δουν είναι ότι η Δήμητρα έχει συναισθήματα και καρδιά μιας περήφανης γυναίκας, που έχει μάθει να επιβιώνει και να τα καταφέρνει πέρα από κάθε δυσκολία. Και αυτό το οφείλω στο μάθημα ζωής που πήρα δίπλα στον Ανδρέα.

Τι σας λέει ο κόσμος που έχει διαβάσει το βιβλίο;

Η πατριωτική διανόηση είναι ενθουσιασμένη. Και όποια ή όποιος το έχει διαβάσει το προτείνει σε όλους τους φίλους του. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση. Είναι ένα καθαρά πολιτικό βιβλίο που θα έχει μακρύ ορίζοντα ζωής.

Πώς βλέπετε το μέλλον της χώρας; Ποιες οι εξελίξεις που προβλέπετε ότι θα παρακολουθήσουμε;

Λένε ότι η αισιοδοξία ή μη είναι ομολογία προθέσεων και της υποκειμενικής γνώμης. Θα περάσουμε δύσκολα. Αυτό θα μας ατσαλώσει και θα πεισμώσουμε, ελπίζω στην πνευματική δύναμη αυτού του λαού, πως θα ορθωθεί και θα σταθεί αντάξιος της ιστορίας και των ιστορικών του αντιστασιακών προτύπων. Εξάλλου ο Ανδρέας ακόμη εμπνέει τις δυνάμεις της κοινωνικής και πατριωτικής δυναμικής.

Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Μελετήστε τον Ανδρέα, δείτε τι έγινε μετά, το τώρα και πάρτε τις αποφάσεις σας. Σας έχω παραδώσει ένα πολιτικό δοκίμιο, μέχρι και το τι να κάνουμε προσέγγισα με τόλμη. Υπάρχει ελπίδα, υπάρχει δρόμος σωτηρίας. Ανασυνταχθείτε με αρχές και με αξίες. Θα τα καταφέρουμε.

Τι θα έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου αν ζούσε σήμερα, για να ενώσει την Κεντροαριστερά;

Ο Ανδρέας δεν πίστευε σε μια θολή Κεντροαριστερά, αλλά σε ένα Πατριωτικό Σοσιαλιστικό Κίνημα. Εγκατέλειψαν την Εθνική Λαϊκή Ενότητα γι’ αυτό κατάντησαν ουρά των νέων διευθυντικών στελεχών, των γιάπηδων και των εκσυγχρονιστών του καπιταλισμού. Η πολιτική ηγεμονία δεν στηριζόταν μόνο στην προσωπικότητά του, αλλά και στο πολιτικό του πλαίσιο. Αν ζούσε η Ελλάδα δεν θα ήταν ο παρίας της Ευρώπης και το ΠΑΣΟΚ δεν θα εκφυλιζόταν σε κόμμα του συστήματος και της διαπλοκής.

Πιστεύετε ότι θα προσέγγιζε το ΠΟΤΑΜΙ, τη ΔΗΜΑΡ ή τον Λεβέντη; Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ένας πυλώνας της ένωσης αυτής;

Δεν θα υπήρχε κανένα από αυτά τα κόμματα. Και αν υπήρχε, δεν θα ήταν άξιο λόγου. Όλοι αυτοί που αναφέρατε έχουν μια ιδεολογία, μια κοσμοθεώρηση και μια πολιτική γραμμή. Είναι κόμματα συστημικά και εξαρτημένα από το κατεστημένο. Είναι πολιτικοί του υπηρέτες. Και αν υπάρχουν κάποιοι στον ΣΥΡΙΖΑ που αντιστέκονται μέλλει να φανούν και να κριθούν. Ο Ανδρέας δίδασκε επιτυχή διαχείριση κρίσεων.

Πολλοί βιάστηκαν να παρουσιάσουν τον Αλέξη Τσίπρα ως τον νέο Ανδρέα Παπανδρέου. Τι απαντάτε;

Πράξη μίμησης σπουδαία, αλλά στο περιεχόμενο απολύτως αναντίστοιχη. Καμία σχέση δεν έχει ο νεόφαντος πολιτικός με τον Ανδρέα. Τα επιφαινόμενα δεν επαρκούν να καλύψουν τα διαφορετικά περιεχόμενα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα με ισχυρή παρουσία εθνομηδενιστών και ακολούθων της δυτικής πολιτισμικής παρακμής.