Τα μυστήρια της Αμφίπολης – Γιατί λένε ότι ο τάφος δεν έχει συληθεί-Προτεραιότητα στις ανάγκες υποστύλωσης και συντήρησης

«Σε απόσταση 6 μέτρων από το άνοιγμα της εισόδου αποκαλύφθηκε το άνω μέρος μαρμάρινου διαφραγματικού τοίχου, ελλιπούς κατά τμήμα του αριστερού μέρους του», αναφέρεται στη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού με όλα τα νεότερα για την ανασκαφή στον Τύμβο Καστά, στην Αμφίπολη.

Γιατί είναι ελλιπές το άνω αριστερά μέρος του «διαφραγματικού» τοίχου; Πώς δημιουργήθηκε η «οπή» που φαίνεται να έχει διαστάσεις 40×50 στο μαρμάρινο τοίχο που χωρίζει τον προθάλαμο του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης από τους δύο θαλάμους που ακολουθούν; Αποτελεί το εύρημα των αρχαιολόγων ένδειξη τυμβωρυχίας; Εχει συληθεί ο τάφος στην Αμφίπολη; Η «επίμαχη» φωτογραφία που κοινοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας από το υπουργείο Πολιτισμού προκαλεί συζητήσεις και σχόλια του τύπου: «Μήπως οι αρχαιολόγοι ήρθαν δεύτεροι;»

Μόλις πριν από 4 μέρες, η επικεφαλής της ανασκαφής κυρία Κατερίνα Περιστέρη εξέφρασε την εκτίμηση ότι ο τάφος δεν έχει συληθεί, επικαλούμενη τα στοιχεία που έχουν προκύψει από τα ευρήματα στην είσοδο του μνημείου.

Έχουν περάσει ακριβώς 15 μέρες από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, όπου ο Αντώνης Σαμαράς υπογράμμισε ότι είμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα. Είναι προφανές ότι η λεπτοδουλειά που έχουν να κάνουν οι αρχαιολόγοι δεν συμβαδίζει με την ανυπομονησία πολλών να μάθουν τι υπάρχει στο εσωτερικό του τάφου, για διαπιστώσουν για ποιον χτίστηκε το μνημείο και να δουν με τα μάτια τους αν υπάρχουν θησαυροί στο λαμπρό μνημείο.

Η φωτογραφία του ελλιπούς τοίχου, εξάπτει τη φαντασία όσων θέλουν να γίνουν (ή έχουν την ανάγκη να νιώσουν) και οι ίδιοι αρχαιολόγοι, έστω για να απολαύσουν το δικό τους δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας. Ακόμη και το πρακτορείο Associated Press έγραψε ότι οι αρχαιολόγοι είναι λυπημένοι επειδή υπάρχψουν ενδείξεις τυμβωρυχίας.

Πώς και ποιος αφαίρεσε το κομμάτι μαρμάρου από το διαφραγματικό τοίχο; Μπόρεσε κάποιος να μπει στο εσωτερικό του τάφου από αυτή την οπή; Είναι ο ελλιπής τοίχος ένα σημάδι που άφησαν πίσω τους οι τυμβωρύχοι; Στα ερωτήματα που θέτουν όσοι εικάζουν ότι ο τάφος συλήθηκε κάποια στιγμή στο παρελθόν προστέθουν και αυτό: Γιατί είναι ακέφαλες και ακρωτηριασμένες οι σφίγγες που φρουρούν την είσοδο του τάφου; Μήπως οι τυμβωρύχοι κατάφεραν να μπουν από την μπροστινή είσοδο του τάφου;

Το ταφικό μνημείο φαίνεται ότι είναι ασύλητο, επισημαίνουν στο υπουργείο Πολιτισμού. Εκτός κι αν κάποια στιγμή οι τυμβωρύχοι κατάφεραν να μπουν στο εσωτερικό του τάφου από το πάνω μέρος του τύμβου, συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές και σημειώνουν ότι το ενδεχόμενο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί προτού οι αρχαιολόγοι μπουν μέσα στο μνημείο.

Μάλιστα, κυβερνητικό στέλεχος με γνώση της πορείας των ανασκαφών το οποίο δεν υιοθετούσε τον αρχικό ενθουσιασμό του πρωθυπουργού τόνιζε: «Αυτά που βγαίνουν σιγά-σιγά στο φως δεν επιβεβαιώνουν απλώς την λαμπρότητα του ταφικού μνημείου αλλά την επαυξάνουν».

Ο τάφος έχει δύο προθαλάμους, λένε οι αρχαιολόγοι εξηγώντας τα χθεσινά ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης. Οπως ανακοινώθηκε και επισήμως, πίσω από τον ελλιπή διαφραγματικό τοίχο διακρίνονται δύο ακόμη χώροι.

.

Κατά τους αρχαιολόγους, επί του διαφραγματικού τοίχου αναμένεται να υπάρχει δεύτερη είσοδος που οδηγεί στο εσωτερικό του μνημείου.

Το γεγονός είναι ότι η αντίστροφη μέτρηση για την είσοδο των αρχαιολόγων μέσα στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης έχει αρχίσει. Αν οι αρχαιολόγοι συνεχίσουν την ανασκαφή με τον ίδιο ρυθμό σε περίπου μία βδομάδα θα έχουν καταφέρει να μπουν στο εσωτερικό του τάφου. «Τα χώματα του χώρου που δημιουργείται όπισθεν της θύρας, θα αφαιρεθούν στις επόμενες μέρες, εφόσον το επιτρέψουν οι εργασίες στερέωσης και συντήρησης στα σημεία, που έχουν αποκαλυφθεί», λένε στο υπουργείο Πολιτισμού. Η είσοδος στον τάφο είναι θέμα χρόνου, ίσως ολίγων ημερών, με απλά λόγια.

Το ερώτημα που επί του παρόντος καταρρίπτει τις θεωρίες ότι ο τάφος έχει συληθεί είναι τούτο: «Θα έδινε το υπουργείο Πολιτισμού, που ελέγχει τη ροή των πληροφοριών και τις φωτογραφίες που αποστέλονται προς δημοσίευση, μια φωτογραφία που θα έδειχνε ότι ο τάφος έχει συληθεί;»

Προτεραιότητα στις ανάγκες υποστύλωσης και συντήρησης

Στη στερέωση και συντήρηση των αρχαιολογικών ευρημάτων πρόκειται να αφοσιωθούν τις επόμενες δυο – τρεις ημέρες οι αρχαιολόγοι στον Τύμβο Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη, προκειμένου να τα προστατεύσουν.  «Ένα μνημείο βγαίνει και παράλληλα συντηρείται, αλλιώς το χάσαμε» ανέφερε η επικεφαλής της ανασκαφής, αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη.

Παρότι η ανασκαφή από την ΚΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων προχωρά με γρήγορους ρυθμούς, οι αρχαιολόγοι δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες υποστύλωσης και συντήρησης των ευρημάτων, αλλά και στη διάσωση των ιχνών των χρωμάτων που βρέθηκαν στον χώρο. «Πρέπει να καταφέρουν να διατηρήσουν τα χρώματα που βρέθηκαν πάνω στα αρχαιολογικά ευρήματα και χρειάζονται ειδικές θερμοκρασίες ψύχους, αλλιώς θα χαλάσουν αμέσως» επισημαίνει η αρχιτέκτονας, πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, Λίνα Θεοδωρίδου, παραπέμποντας στα «ευαίσθητα» χρώματα, που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες ζωγράφοι.

Το πορφυρό χρώμα, γνωστή ως «πορφύρα» από αρχαιοτάτων χρόνων σαν βασιλική βαφή, ήταν η ωραιότερη και ακριβότερη βαφή. Η πορφύρα θεωρήθηκε από την αρχή ευγενές χρώμα και σύμβολο των θεών και βασιλιάδων.  Το μπλε χρώμα που χρησιμοποιείτο από την κλασική αρχαιότητα είναι ο αζουρίτης, από τον λαζουρίτη (lapis lazuli), που σημαίνει πέρα από τις θάλασσες, διότι υπήρχε αποκλειστικά στην Περσία. Για την παραγωγή του απαιτούνταν περίπλοκες μέθοδοι, γι’ αυτό και ήταν ακριβό υλικό και μέσον για πολυτέλεια. Άλλη μια ομάδα μπλε είναι οι ενώσεις χαλκού με αμμωνία, ενώ το μπλε κοβαλτίου χρησιμοποιήθηκε ευρέως καθώς επίσης και το «λαζούρι»- έτσι ονομαζόταν το ινδικό, που είναι το χρώμα μαβί, φυτικό και το έφερναν από την Ινδία.

«Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, που είναι στην ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη, γνωρίζει απόλυτα την προστασία που χρειάζονται όλα όσα έχουν μέχρι τώρα αποκαλυφθεί» επισημαίνει η Λίνα Θεοδωρίδου, επισημαίνοντας ότι το τμήμα Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Σερρών συνεργάστηκε στενά το 2010 με την προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Κατερίνα Περιστέρη, όταν στις ανασκαφές της κοντά στον Τύμβο Καστά χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί το γεωραντάρ που διαθέτει το τμήμα.

 

Επί του διαφραγματικού τοίχου αποκαλύπτεται, επίσης, μαρμάρινο επιστύλιο με γείσο, όμοιο του αντίστοιχου του ιδίου περιβόλου.

Ο αναπληρωτής Καθηγητής του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, αναφέρει πως «μέχρι στιγμής, δεν έχει ανακοινωθεί κανένα αποτέλεσμα γεωφυσικής έρευνας που να σχετίζεται με την πρόσφατη σημαντική ανακάλυψη στο χώρο του λόφου Καστά, ενώ σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε έρευνα, γίνεται μόνο σε συνεργασία με την κα. Περιστέρη, η οποία είναι η μόνη αρμόδια να κάνει σχετικές ανακοινώσεις».

Οι ανασκαφές και τα μοναδικά ευρήματά τους στον λόφο Καστά βρίσκονται στο επίκεντρο παγκόσμιου ενδιαφέροντος, ενώ οι επισκέπτες της περιοχής αυξάνονται καθημερινά. Την ίδια ώρα, τις εξελίξεις των ανασκαφών παρακολουθεί στενά το υπουργείο Πολιτισμού με τη γενική γραμματέα, Λίνα Μενδώνη, να παραμένει στην Αρχαία Αμφίπολη.