Πώς σκέφτεται ο Πούτιν να «εκμεταλλευτεί» την Ελλάδα για να «εισβάλει» στην Ευρώπη

Προχωρά το πρότζεκτ της Ρωσίας και της Τουρκίας για την κατασκευή του αγωγού Turk Stream, ο οποίος υπόσχεται να αυξήσει σημαντικά τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας ως χώρας διαμετακόμισης ενέργειας, ενώ για την Ελλάδα, όπως αναφέρουν αναλυτές, φαίνεται πιθανό το σενάριο συνεργασίας με τη Μόσχα -ακόμα και συμμετοχή στον αγωγό- λόγω της νέας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έχει στείλει μηνύματα ενεργειακής συνεργασίας.

Η Ελλάδα φαίνεται να θέλει να μπει στο παιχνίδι για τον νέο αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream. Μάλιστα, η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας συζητήθηκε στη πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας-Ελλάδας, Σεργκέι Λαβρόφ και Νίκο Κοτζιά, στη Μόσχα.

Σε ανακοίνωσή του το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών τόνιζε: Αποστολή των επικείμενων συνομιλιών των επικεφαλής των υπουργείων Εξωτερικών, είναι να δοθεί ώθηση στις διμερείς σχέσεις σε όλους τους τομείς και προς εκείνες τις στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίες προσδιορίστηκαν κατά την πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Aλέξη Τσίπρα. Η Αθήνα αντιμετωπίζει με ενδιαφέρον το έργο του «Τurkish Stream», όσον αφορά στην δημιουργία ‘κόμβου’ φυσικού αερίου στα ελληνο-τουρκικά σύνορα» σημειώνεται στην ανακοίνωση.

Κατά την επίσκεψή του στην Άγκυρα τον Δεκέμβριο του 2014 ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι η κατασκευή του South Stream -ένας μεγάλος αγωγός που θα μεταφέρει στην Ευρώπη ρωσικό αέριο μέσω της Μαύρης Θάλασσας – σταματά. Ένας σημαντικός λόγος για την ακύρωση του South Stream είχε αποδοθεί στην αποχώρηση της Βουλγαρίας από το πρότζεκτ, μία από τις βασικές χώρες μέσω των οποίων ο αγωγός αυτός θα περάσει. Αντ ‘αυτού, η Ρωσία και η Τουρκία, συζητούν για τον Turkish Stream ήTurk Stream.

Αναλυτές αναφέρουν ότι καθίσταται ολοένα και πιο φανερό ότι η Ρωσία και η Τουρκία θέλουν να εξασφαλίσουν ότι το έργο Turkish Stream θα έχει μια σταθερή οικονομική βάση. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Άγκυρα, ο Αλεξέι Μίλερ διευθύνων σύμβουλος της Gazprom της Ρωσίας, συναντήθηκε με τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας της χώρας Τανέρ Γιλντίζ.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους περαιτέρω τεχνικές λεπτομέρειες αποκαλύφθηκαν: Ο αγωγός θα έχει δυναμικότητα 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου, 15,75 bcm από τα οποία θα διατεθούν στην αγορά της Τουρκίας και το άλλο θα διατίθενται στο εμπόριο στην Ευρώπη από την Ελλάδα. Ο αγωγός φυσικού αερίου έχει προγραμματιστεί να προχωρήσει σε μια διακυβερνητική συμφωνία κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και η πρεμιέρα μεταφοράς του φυσικού αερίου έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο του 2016. Σύμφωνα με τον Μίλερ, αυτό είναι ένα αρκετά ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα. Σημειώνεται ότι η Gazprom καλύπτει περίπου το 1/3 της Ευρωπαϊκής κατανάλωσης αερίου που ισοδυναμεί με το 50% των συνολικών εισαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έτσι, ο αγωγός υπόσχεται να αυξήσει σημαντικά τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας ως χώρας διαμετακόμισης ενέργειας και σημαντικό ενεργειακό κόμβο. Αναλυτές, αλλά και τουρκικά μέσα σχολιάζουν και βάζουν στο κάδρο την Ελλάδα και τη νέα κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να επιβάλλει νέες οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία ερμηνεύεται ως ένα σήμα για πιθανή στενότερη συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και η Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας. Αυτό οδήγησε επίσης σε μια προσδοκία ότι η Ελλάδα μπορεί να επανεξετάσει την προηγούμενη απόφασή της να μην πωλήσει τις μετοχές της ΔΕΠΑ στη Ρωσία.

Παρά την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τσίπρα ότι η συμφωνία αυτή δεν θα πρέπει να επανεξεταστεί, ορισμένοι ειδικοί έχουν τονίσει, ωστόσο, τη στενή, ανοικτή σχέση μεταξύ της νέας διακυβέρνησης της Ελλάδας και της Μόσχας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει συμφωνήσει να πωλήσει το 65% του ΔΕΣΦΑ στη SOCAR, αλλά προς το παρόν η Ευρωπαϊκή Ένωση διεξάγει έρευνα για την πώληση αυτή.

Οι αναλυτές δεν αποκλείουν ενδεχόμενες πολιτικές εντάσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν στο εγγύς μέλλον μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας λόγω των ΑΝΕΛ και είναι υπό εξέταση το πώς θα μπορέσει η Ελλάδα και η Ρωσία τελικά να συνεργαστούν. Έτσι, εξαιτίας μίας σειράς ανοιχτών ζητημάτων που παραμένουν μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας οι πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι είναι μάλλον απίθανο το σενάριο για ενιαίο, ενοποιημένο ενεργειακό άξονα να δημιουργηθεί άμεσα ανάμεσα στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρωσία. Πιο πιθανό, η Μόσχα να επιδιώξει να βελτιώσει τη συνεργασία της ξεχωριστά και με την Άγκυρα και την Αθήνα, ή να προσπαθήσει να ενεργήσει ως μεσολαβητής ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα για τη συνέχιση του διαλόγου ώστε να ενισχύσει τη θέση της Ρωσίας στην περιοχή της Μεσογείου.

Το σχέδιο της Gazprom είναι η δημιουργία κόμβου στην Ελληνο-Τουρκική μεθόριο και από εκεί προώθηση προς την Ευρώπη. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η Βουλγαρία και οι βαλκανικές χώρες θα προμηθεύονται το αέριο τους μέσω Ελλάδος, λόγω της κατασκευής του ελληνικοβουλγαρικού interconnector μέχρι το 2018. Αναλυτές εκτιμούν δε ότι ο Turk Stream θα αναβαθμίσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδος, αφού αναμένεται να διέλθει ένας πολύ μεγάλος κύριος αγωγός που θα διασχίζει όλη τη βόρεια Ελλάδα, θα καταλήγει στην Ηγουμενίτσα και  θα κατευθύνεται στη Νότια Ιταλία.