Επίσκεψη Σαμαρά στο Βυζαντινό Μουσείο – Πόσο κοντά είναι η ομάδα Περιστέρη στον νεκρικό θάλαμο;

«Ακούω μόνο την ανασκαφέα της Αμφίπολης και τα ευρήματά της. Αυτό το εύρημα έχει παγκόσμια σημασία, πολύ πέρα από τα στενά μας σύνορα. Και γι αυτό πρέπει να είμαστε σοβαροί και λιγομίλητοι» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τον επαναπατρισμό από το Μουσείο Γκετί, του χειρογράφου του 12ου αιώνα από τη Μονή Διονυσίου του Αγ. Όρους, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου το χειρόγραφο θα παραμείνει μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι στερεωτικές εργασίες στο ταφικό μνημείο θα συνεχισθούν έως και την Πέμπτη.

Επιπλέον, κ. Σαμαράς υπογράμμισε τον αγώνα του υπουργείου Πολιτισμού για την επιστημονική στοιχειοθέτηση των απαιτήσεων της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά την επιστροφή των πολιτιστικών της θησαυρών, οι οποίοι έχουν εξαχθεί παράνομα.

«Μια προσπάθεια που πρέπει να συνεχισθεί με κορύφωση τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Μια μόνιμη και απαρέγκλητη απαίτηση μας» σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Ο επαναπατρισμός του βυζαντινού χειρογράφου στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους

Το βυζαντινό χειρόγραφο, το οποίο επαναπατρίστηκε, προέρχεται από τη Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγ. Όρους. Εκλάπη την άνοιξη του 1960 και το 1983 αποκτήθηκε από το μουσείο Γκετί στο Μαλιμπού της Καλιφόρνιας αφού προηγουμένως είχε περιέλθει σε ιδιωτικές συλλογές.
Πρόκειται για περγαμηνό κώδικα (Τετραευάγγελο), 12ου αι. (1333), από εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αρχικώς δημοσιεύθηκε το 1895 από τον Σπυρίδωνα Λάμπρο στο «Gatalogue of the Greek Manuscripts on Mount Athos». Το όνομα του γραφέα είναι Θεόκτιστος και περιέχει λαμπρή εικονογράφηση με χαρακτηριστικά παραδείγματα τους κανόνες αντιστοιχίας των ευαγγελίων, τα περίτεχνα επίτιτλα και τις μικρογραφίες των τεσσάρων Ευαγγελιστών στις προμετωπίδες των Ευαγγελίων. Σημειώνεται ότι ο 12ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την παραγωγή πολυτελών χειρογράφων, τα οποία προορίζονταν συνήθως για μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας των Κομνηνών ή για μεγάλα μοναστήρια της Κωνσταντινούπολης.
Κατ’ εφαρμογή του Πλαισίου Συνεργασίας του Μουσείου Γκετί με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο υπεγράφη το 2011, το αμερικανικό Μουσείο συμφώνησε στην παράδοση του εν λόγω χειρογράφου στο Ελληνικό Δημόσιο.
Το αριστούργημα της μεσοβυζαντινής περιόδου θα εκτεθεί αρχικώς για σύντομο χρονικό διάστημα (15 Σεπτεμβρίου – 30 Οκτωβρίου) στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, μαζί με ένα φύλλο του χειρογράφου που εικονίζει προτομές των Δώδεκα Αποστόλων, το οποίο είχε αγοραστεί ξεχωριστά και ήταν εκτεθειμένο στο Μουσείο Κανελλοπούλου στην Αθήνα.
Μετά το πέρας της έκθεσης το χειρόγραφο μαζί με το φύλλο του Μουσείου Κανελλοπούλου θα επιστρέψουν στη Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Διονυσίου στο Άγιο Όρος.

Αμφίπολη: Πόσο κοντά είναι η ομάδα Περιστέρη στον νεκρικό θάλαμο;

Οι εργασίες στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι πυρετώδεις. Μπροστά πηγαίνουν οι μηχανικοί για να υποστυλώνουν το μνημείο, πίσω ακολουθούν οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν και αμέσως μετά οι συντηρητές που προστατεύουν τα ευρήματα.

Η δουλειά τους είναι δύσκολη αλλά και επικίνδυνη… Χώματα 13 μέτρων μπλοκάρουν την είσοδο στον τρίτο ταφικό θάλαμο. Η μαρμάρινη πύλη που αποκαλύφθηκε χαρακτηρίζεται από επιμελημένο μαρμάρινο περιθύρωμα, ιωνικού ρυθμού, όπως και τα υπόλοιπα αρχιτεκτονικά μέλη του χώρου. Στο μαρμάρινο τμήμα του υπέρθυρου, απαντάται συμφυές γείσο το οποίο καλύπτει και το άνοιγμα της εισόδου.

Ωστόσο αυτό είναι μόνο η αρχή, καθώς το επόμενο ζήτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι αν έχουν φτάσει στον νεκρικό θάλαμο η όχι. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν είναι πιθανό: Εχοντας δεχθεί ότι η επιχωμάτωση δεν είναι αποτέλεσμα τυχαίου γεγονότος, αλλά μέτρο προστασίας των νεκρών, γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχει περίπτωση να είχαν καλύψει τον νεκρό με χώμα. Πουθενά σε μακεδονικό τάφο δεν έχει συμβεί κάτι ανάλογο.

Άρα το πιθανότερο είναι να έχουν φτάσει οι αρχαιολόγοι στον προθάλαμο ουσιαστικά του νεκρικού θαλάμου.

Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αντικρίσουν κάποια πύλη σφραγισμένη που θα οδηγεί στον χώρο της ταφής. Από την μέχρι τώρα αυτοψία στο χώρο δεν έχει εντοπιστεί πύλη, ωστόσο υπάρχει το ενδεχόμενο, η στάθμη του τάφου να κατεβαίνει πιο κάτω και να υπάρχουν σκαλοπάτια που θα οδηγήσουν τα βήματα των αρχαιολόγων στον νεκρικό θάλαμο.

Ωστόσο, μέχρι να γίνει η αποχωμάτωση του τρίτου θαλάμου υπάρχει αρκετή δουλειά που πρέπει να γίνει. Το πρώτο είναι να μπουν υποστυλώματα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των μνημείου και των εργαζομένων και μόνο τότε θα αρχίσουν οι επόμενες εργασίες της αποχωμάτωσης που θα φέρουν στο φως τα ευρήματα του τρίτου θαλάμου.

Παράλληλα με τις παραπάνω εργασίες μένει να προχωρήσει η αποχωμάτωση του δεύτερου θαλάμου, αυτού που είναι πίσω από τις Καρυάτιδες αλλά και του πρώτου εκεί που είναι οι Καρυάτιδες. Όπως προκύπτει από τις ανακοινώσεις του υπουργείου Πολιτισμού, απομένει ακόμα χώμα, ύψους τριών μέτρων, μέχρι να αποκαλυφθεί το δάπεδο στον πρώτο θάλαμο, όπου εκεί περιμένουν να βρουν σημαντικά ευρήματα, όπως είναι, τα κομμάτια από τις Καρυάτιδες, οι δοκοί που απουσιάζουν από την οροφή, αλλά και να αποκαλυφθεί η έδραση των Καρυάτιδων.

Επίσης χθες, στην ενημέρωση που παρείχε το υπουργείο Πολιτισμού στο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αμφίπολης, αποσαφηνίστηκε ότι η πύλη με της Καρυάτιδες δεν περιέχει κανένα επιπλέον αρχιτεκτονικό στοιχείο διακόσμησης, πέρα από τις δύο κόρες, ενώ σχετικά με την τεχνοτροπία του γλύπτη που τις σμίλεψε ειπώθηκε ότι προσπάθησε να μιμηθεί τον αττικό ρυθμό, γι’ αυτό και δίνουν την αίσθηση ότι είναι παλαιότερες.

Ωστόσο η πραγματογνωμοσύνη συμπέρανε ότι είναι από το ίδιο μάρμαρο Θάσου που είναι κατασκευασμένα τμήματα του υπόλοιπου τάφου και έχουν βγει όλα από το ίδιο μακεδονικό εργαστήριο.

Με ενδιαφέρον αναμένεται να αποκαλυφθεί και το δάπεδο στον ταφικό θάλαμο, πίσω από τις Καρυάτιδες – είναι ο θάλαμος που είναι ντυμένος με μάρμαρο Θάσου με την τεχνική της Ορθομαρμάρωσης, καθώς επίσης και όπως προαναφέραμε, το τι κρύβει ο τρίτος ταφικός θάλαμος, όπου εκεί ενδεχομένως να υπάρχουν πολλές απαντήσεις για την ταφή, καθώς διαδέχεται την «λιτή» λευκή αίθουσα – με ότι μπορεί να συμβολίζει… Η μεγάλη προσδοκία είναι να βρεθεί μια επιγραφή, πολυπόθητη και σπάνια καθώς όπως είναι γνωστό, δεν υπάρχουν στους μακεδονικούς τάφους, ποιος μπορεί όμως να υποστηρίξει ότι το συγκεκριμένο ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά, είναι ένας συνηθισμένος μακεδονικός τάφος;