Τάσος Νούσιας στο «Κ»: Η Ελλάδα έχει την «ικανότητα» να αίρει την αμαρτία του κόσμου

Της Πέννυς Κροντηρά

«Η Ελλάδα έχει την «ικανότητα» να αίρει την αμαρτία του κόσμου και συνάμα να γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος του. Τραγική και βιβλική ταυτόχρονα με μια λέξη· Μεγαλειώδης» δηλώνει στο «Κ» ο ηθοποιός Τάσος Νούσιας. Αν και οι συνεντεύξεις του είναι μετρημένες έως και σπάνιες, όταν δεχτεί να μιλήσει η ροή του λόγου του μετατρέπεται σε ένα ρητορικό χείμαρρο που σε παρασύρει στο διάβα του.

Ποια η θέση της υποκριτικής στη ζωή μας;

Η υποκριτική προκύπτει από το ρήμα «αποκρίνομαι», δηλαδή έρχομαι σε μία διαλογική σχέση με τον άλλον. Δεν έχει να κάνει με το ψέμα ή με τη δεξιότητα του ηθοποιού-υποκριτή. Στη συγκεκριμένη δουλειά αυτή η σχέση οφείλει να γίνεται μαγική και αποκαλυπτική μέσα από τη διαλογική της φύση και την αξία του κειμένου, καθιστώντας έτσι τον ηθοποιό-υποκριτή το μέσο κι όχι τον σκοπό. Δυστυχώς, ο όρος της υποκριτικής στη ζωή μας έχει την έννοια του ψεύδους. Δεν ξέρω γιατί επικράτησε η φράση «είσαι υποκριτής». Είναι συνεπώς εντελώς λάθος το όλο νόημα που αποδίδεται στη λέξη υποκριτής.

Τι ήταν αυτό που σας κέρδισε στην τέχνη της υποκριτικής;

Ήταν ένα «εξωτικό» πεδίο για εμένα. Η υποκριτική κουβαλάει μια εν δυνάμει πληρότητα μεγαλύτερη των άλλων τεχνών ή επαγγελμάτων, είναι συγκεραστική τέχνη. Περιλαμβάνει όλες τις εκφάνσεις της ζωής, όλα τα επαγγέλματα, όλες τις ιδιότητες. Ασχολείσαι με την ανθρώπινη διάνοια, με την ανθρώπινη παθολογία, με αυτό που ποιεί ο άνθρωπος σε πρώτο χρόνο, με την ανάγκη του. Η ανάγκη είναι ένα κομμάτι, με το οποίο βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπη η ανθρωπότητα. Ως ηθοποιός οφείλεις συνεπώς να γίνεις το όχημα αυτό, που θα σωματοποίηση, ερμηνεύσει και θα αποδώσει με ακρίβεια αυτή ακριβώς την ανάγκη του ανθρώπου, να εκφράσει δημόσια τους λόγους και τις αιτίες που τον οδήγησαν στο να πράξει αυτό ή το άλλο, αποζητώντας καταληκτικά την κάθαρση των πράξεών του μέσα από τη δημόσια διαβούλευση, καθιστώντας έτσι την υποκριτική τέχνη ως μια εκ των καλών τεχνών.

Τι αγαπάτε και τι μισείτε στον χώρο σας;

Αγαπάω τη φύση της δουλειάς, τη θνησιγένειά της όπου μέσα από τους ρόλους καλούμαι κάθε φορά να βιώσω αρχή, μέση, τέλος. Έτσι όπως πρέπει να είναι ορθά δομημένο ένα δραματουργικό έργο. Αυτό το βιώνουμε συνεχώς οι ηθοποιοί. Ξεκινά με τον έρωτα, με τη σύλληψη του παιδιού που είναι ο ρόλος, με την εγκυμοσύνη που είναι η πρόβα, τη γέννα που είναι η πρεμιέρα, την επιλόχεια κατάθλιψη των πρώτων ημερών μετά την πρεμιέρα, την απόλαυση και την ωριμότητα που έρχεται μέσα στον χρόνο των παραστάσεων για να κλείσει τέλος με τον θάνατο του ρόλου-ήρωα που έρχεται μοιραία με το τέλος των παραστάσεων. Έτσι το έργο παραδίδεται ξανά στην πνευματικότητά του ώστε να το συλλάβει ο επόμενος στον αιώνιο χρόνο. Από την άλλη πλευρά με εκνευρίζει και με ταράσσει ο μη σεβασμός, η έπαρση, η αλαζονεία κι ο εγωκεντρισμός. Βλέπω, λοιπόν, μεταξύ ανθρώπων που κάνουν την ίδια δουλειά, να μην έχουν καταφέρει να διαχειριστούν τον συμπλεγματισμό τους, έτσι ώστε να νομίζουν ότι όλοι τους οφείλουν. Αυτή την στάση την αποτιμώ ως παθογένεια. Θεωρώ ότι αρκετοί συνάδελφοι αυτοεγκλωβίζονται σε ένα υπερ-εγώ καταστροφικό για τους ίδιους και κατά συνέπεια για την τέχνη που υπηρετούν. Αυτό είναι ένα κομμάτι της δουλειάς και της συνάφειάς μου μαζί τους που όταν απαντάται γίνεται εξόχως μισητό.

Ποια τα επαγγελματικά σας σχέδια;

Είμαι στο δυναμικό μίας ταινίας που με πολύ χαρά περιμένω να έρθει στο φως. Προβλήθηκε στις νύχτες πρεμιέρας και στο Φεστιβάλ Αργώ και θα προβάλλεται στις αίθουσες από τις 21 Απριλίου. Ο τίτλος της είναι «Short Fuse» και είναι η πρώτη ταινία δράσης σε χολιγουντιανά πρότυπα. Την παραγωγή την υπογράφει η «1821 Media», εταιρεία παραγωγής του Τέρι Ντούγκας και του Πάρι Κασιδόκωστα. Υποδύομαι έναν άνθρωπο της νύχτας, τον Μίλτο που είναι πέρα από τον θάνατο. Στο θέατρο βρίσκομαι για δεύτερη χρόνια στην παράσταση «Σμύρνη μου Αγαπημένη» στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Μία τεράστια επιτυχία που συμβαίνει λίγες φορές καθώς είναι πολύ δύσκολο να γεμίζεις μία σάλα 1.000 ανθρώπων καθημερινά, η προσέλευση και το ενδιαφέρον του κόσμου, συνεχίζεται αμείωτη για δεύτερη χρονιά -ενδεχομένως θα πάει και τρίτη- σε μια χρονική περίοδο που η οικονομική δυστοκία είναι τεράστια. Αυτό αποδεικνύει την ποιότητα και το εξαιρετικό αποτέλεσμα της παράστασης.

Πώς νιώθετε με τη μεγάλη προσέλευση του κόσμου και την αγάπη που δείχνει προς την παράσταση;

Ο κόσμος έρχεται συγκινημένος στα καμαρίνια, συγκλονισμένος καθώς φέρει ακούσματα εκείνης της περιόδου από γιαγιάδες και παππούδες που είχαν βιώσει τα γεγονότα. Μια προσφυγιά που αναμόρφωσε όλη την Ελλάδα σε επίπεδο πληθυσμού αλλά και πολιτισμού, ντοπιολαλιάς, ιδιωμάτων, κουζίνας, αισθητικής κτλ. Αυτοί οι άνθρωποι δημιούργησαν ένα περιβάλλον εμπορίου, πλούτου και πνευματικότητας, δεν ήταν απαίδευτοι άνθρωποι αλλά μεγαλοαστοί με εύρωστες επιχειρήσεις. Όλη η Ελλάδα μέσα στα χρόνια έχει μία απόληξη από εκεί. Δυόμισι εκατομμύρια κόσμου που ζυμώθηκε με το γηγενές στοιχείο και συνεχίζει να γεννά. Είναι άλλο η μετανάστευση και άλλο η προσφυγιά. Ο πρόσφυγας είναι άνθρωπος που είναι προς διωγμό, δεν αποφασίζει οικιοθελώς να πάει κάπου αλλά αναγκάζεται. Αυτό είναι τεράστιο.

Θεωρείτε ότι ευθύνεται για την επιτυχία αυτή το θέμα που πραγματεύεται η παράσταση ή το σύνολο του όλου εγχειρήματος με τους συντελεστές; Πώς είναι να δουλεύετε με τη Μιμή Ντενίση;

«Συν Αθηνά και χείρα κίνει», δηλαδή έχεις ένα θέμα που δεν έχει παρασταθεί ξανά σε συνδυασμό με την εμπεριστατωμένη μελέτη που οφείλεται στη Μιμή Ντενίση. Η ίδια ούσα ιστορικός έχει κάνει μια έρευνα τριών ετών από διάφορες πηγές και παρουσιάζει ένα ντοκουμέντο. Άρα η συγκίνηση του κόσμου είναι ατόφια, πραγματική. Καταγράφει ένα γεγονός που είναι απόλυτα ακριβές. Ετερόκλητοι άνθρωποι καταφέραμε να ερμηνεύσουμε το κείμενο σε υψηλό βαθμό. Είναι αποκαλυπτικό το να δουλεύεις με τη Μιμή, έχει έναν πολύ καθαρό στόχο, είναι πολυτάλαντο ον, πολυπράγμων και δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Γίνεται εύστοχη αλλά μπορεί να γίνει και πολύ σκληρή. Όταν, όμως, ηγείσαι μιας δουλειάς είναι αναπόφευκτο κάποιες φορές το σκληρό και το άδικο. Η αποτίμηση είναι σαφώς θετική.

Πώς βλέπετε την κίνηση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου που επισκέφθηκε τους πρόσφυγες χωρίς να φέρει τα διακριτικά της ορθοδοξίας μας;

Από τν μία το κάνει για να μην προκαλέσει και επιδείξει «ότι εγώ είμαι ο καλός χριστιανός που προστρέχω τον πλησίον σύμφωνα με το δικό μου Ευαγγέλιο καθώς οφείλω να είμαι ταπεινός και το πνεύμα το φέρω μέσα μου χωρίς ανάγκη επίδειξης». Αυτή είναι η καλή πλευρά. Η άλλη όψη είναι γιατί να το κρύψω; Είμαι χριστιανός και η πνευματική κεφαλή μιας εκκλησίας, αυτά είναι τα διακριτικά μου, είμαι στρατευμένος. Είναι σαν να πάει κάποιος στρατιώτης χωρίς τα γαλόνια του. Τότε μπορεί να ερμηνευθεί σαν ρίψασπις. Με τον μισό μου εαυτό τον δικαιολογώ και με τον άλλο τον κατακρίνω. Γιατί τον στρατηγό μου τον θέλω στην ήττα μπροστά με τα διακριτικά του, να πάρει την ευθύνη.

Ποια η πιο δύσκολη ερώτηση που θα κάνατε στον εαυτό σας;

Το πόσο ειλικρινής είμαι με τον εαυτό μου. Τι κρύβεις, τι δεν θες να κουβεντιάσεις…

Και τι προκύπτει;

Η θνησιγένειά και η φοβικότητά σου, τελικά δεν μπορείς να τα καταφέρεις όλα, προκύπτουν ατέλειες. Είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσεις τις παθογένειές σου να αναμετρηθείς μαζί τους και να απογυμνωθείς πλήρως. Πολλές φορές κάνω την αυτοκριτική μου φέροντας υπ’ όψιν μου και όσους διαβιούν μαζί μου. Και εκεί είναι που μπερδεύει το όλο σχήμα. Η ευθύνη απέναντι στον συνάνθρωπο.

Τον ρόλο σας τον θεωρήσατε πρόκληση ή σας προβλημάτισε;

Με προβλημάτισε η εθνότητα. Με ποιο τρόπο ένας Έλληνας κάνει έναν Τούρκο. Και θα αντιπαραθέσω μέσα στον Τούρκο, που εγώ ερμηνεύω, τον αντίστοιχο Έλληνα που μάχεται για το δικό του κομμάτι. Έτσι υποστηρίζω τον ρόλο. Τελικά δεν έχει καμία σημασία από ποια εθνότητα προέρχεσαι, αρκεί να είναι αγαστός ο σκοπός για τον οποίο τον πράττεις. Πρέπει να μην ξεχνάς, να μη χάνεσαι μέσα στην πορεία γιατί αυτός είναι ένας Τούρκος που γυρίζει ξανά στην οικογένεια που τον ευεργέτησε και η αντιπαλότητά του με το νεοοθωμανικό-νεοτουρκικό κομμάτι είναι πολύ μεγάλη. Αυτή τη διελκυστίνδα φέρει μέσα του.

Η παράσταση είναι επίκαιρη καθώς πραγματεύεται το θέμα της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Πώς βλέπετε σήμερα την κατάσταση με το προσφυγικό ζήτημα;

Η Ελλάδα έχει μνήμη προσφυγιάς ανά τους αιώνες, γι’ αυτό είναι και τόσο αλληλέγγυα. Είμαι περήφανος που ο λαός αυτός μέσα στη δική του οδύνη συμπαραστέκεται με γενναίο τρόπο στους ανθρώπους. Αντιθέτως, έχεις μία παγκόσμια κοινότητα που σου τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια και κάθε άλλο παρά αλληλέγγυα είναι ως προς αυτό. Πιο πολύ βλέπει τους πρόσφυγες ως εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις της και όταν κλείνουν οι λογαριασμοί κλείνουν και τα σύνορα. Μόνο αλτρουιστικό και ουμανιστικό δεν είναι όλο αυτό που συμβαίνει. Ο Έλληνας δεν έχει καμία επιχείρηση να απορροφήσει όλους αυτούς τους ανθρώπους, εδώ δεν έχει για τον γηγενή του πληθυσμό. Ο Έλληνας πράττει από τη μνήμη του, την παράδοσή του και την καλή του την καρδιά. Αυτό είναι ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του τόπου και είναι σύννομο με τον Έλληνα, που τον έχουν χαρακτηρίσει τεμπέλη, τον έχουν στήσει στον τοίχο και συνέχεια τον καθυβρίζουν. Ποιον; Τον Έλληνα, το τεταρτημόριο αυτής της γης που είναι υπεύθυνο για οτιδήποτε έχει στη φαρέτρα της η Δύση αλλά και η Ανατολή. Οτιδήποτε υπάρχει στη Βιβλιοθήκη του κόσμου προέρχεται από εδώ. Είναι καιρός να πάψουμε να αυτομαστιγωνόμαστε, είναι καιρός να ανασκουμπωθούμε, να μετρήσουμε τον «στρατό» μας, να φανερώσουμε τους ανθρώπους που κουβαλάνε αυτή τη μακραίωνη παράδοση μέσα τους και να τους δώσουμε επιτέλους τη θέση που τους αξίζει. Όταν θα αρχίσουμε να προσδιορίζουμε την ταυτότητά μας, να αναμετριόμαστε για το ποιοι είμαστε και πού πάμε, μόνο επ’ ωφελείας του πλανήτη θα διαβιούμε και κατ’ επέκταση του εαυτού μας. Όσο μεμψιμοιρούμε και διαιρούμαστε κάτω από ιδεολογίες κανείς δεν θα πάει καλύτερα. Έχει την ιδιότητα ο τόπος μας να κάνει αυτού του τύπου τα γεννήματα, να αίρει την αμαρτία του κόσμου επάνω του και να γίνεται αποδιοπομπαίος τράγος. Θεωρώ όμως ότι καλά πράττει προς στιγμή όσον αφορά τον πρόσφυγα. Όσον αφορά τον μετανάστη, γίνεται ξενιστής και επιθετικός γιατί θα πρέπει να υπάρξει και να επιβιώσει και ο ίδιος.