Αμφίπολη: Ο σκελετός βρέθηκε, το μυστήριο παραμένει – Πως συνδέεται ο τάφος με τον Μ. Αλέξανδρο – Επιμένει η Ντ. Κινγκ: Μόνο ο Ηφαιστίωνας «ταιριάζει» στον τάφο
Η αποκάλυψη του σκελετού είναι, αναμφίβολα, το πλέον συγκλονιστικό εύρημα στον Τύμβο Καστά -μέχρι στιγμής, τουλάχιστον, εφόσον από την Αμφίπολη περιμένουμε μόνο εκπλήξεις. Τα ίδια τα οστά του νεκρού, μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας, διεγείρουν τη συλλογική φαντασία και επιτρέπουν συνδέσεις ακόμη και με τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο. Στην πράξη, ωστόσο, η απόσταση ανάμεσα στην ιστορική Τετάρτη 12/11/2014, όταν ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η ανεύρεση του σκελετού, και την ταυτοποίηση του νεκρού, παραμένει τεράστια. Η περιπέτεια της αναγνώρισής του δεν έχει αρχίσει καν -και δεν προμηνύεται σύντομη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, για την ανάλυση των οργανικών υπολειμμάτων θα απαιτηθεί πολύμηνη ή και πολυετής εργαστηριακή μελέτη. Ακόμη όμως και αφού ολοκληρωθεί η σύνθετη εξέταση του υλικού, το πόρισμα που θα προκύψει, στην καλύτερη περίπτωση, θα πιθανολογεί, δεν θα καταδεικνύει. Με άλλα λόγια, θεωρείται πιθανότερο να περιοριστεί ο κατάλογος των ενδεχόμενων «υποψηφίων» ανάμεσα στις προσωπικότητες που εικάζεται ότι ετάφησαν στον Τύμβο Καστά, παρά να προκύψει μετά βεβαιότητος ένα και μόνο συγκεκριμένο πρόσωπο, πχ ο Νέαρχος, ο Ηφαιστίων ή ακόμη και ο Μέγας Αλέξανδρος -έστω και εάν η τελευταία εκδοχή είναι, βάσει ιστορικών πηγών, η πιο απίθανη από όλες.
Υπεραπλουστεύοντας, ας πούμε ότι ο σκελετός είναι κάτι σαν πανοπλία: «Κατασκευάστηκε» μεν για να φορεθεί από έναν και μόνον πολεμιστή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα βολευόταν και κάποιος άλλος, με παρόμοια σωματομετρικά στοιχεία εντός της. Ιδανικά, το πόρισμα των αναλύσεων θα αποκαλύψει ποιος δεν θα μπορούσε να είναι ο νεκρός, κρίνοντας από τα ανθρωπολογικά, ανατομικά ή κάποια άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (ασθένειες, τραυματισμοί κ.λπ).
Η ανεύρεση του σκελετού από την διεπιστημονική ομάδα της κας Κατερίνας Περιστέρη, όπως ήταν φυσικό, επισκίασε οποιαδήποτε άλλη συζήτηση σχετικά με το μνημείο. Παραμένουν, όμως, σοβαρές απορίες αναπάντητες, παρόλο που η ανασκαφή έχει, επί της ουσίας, ολοκληρωθεί στον συγκεκριμένο τάφο. Μερικές από αυτές έχουν διατυπωθεί σχεδόν από την πρώτη ημέρα της ανασκαφής, όπως πχ το γιατί, πώς και πότε σφραγίστηκε με τόνους χώματος και τρεις τοίχους από πωρόλιθο, δύο κάθετους και ένα «δάπεδο». Και με δεδομένο ότι ο τάφος έχει συληθεί και μάλιστα αγρίως, τι νόημα είχε αυτή η σφράγιση;
Κατόπιν υπάρχει το αίνιγμα της έντονης αντίθεσης ανάμεσα στους κατάφορτους από διακοσμητικά στοιχεία προ-θαλάμους και το καθαυτό ταφικό δωμάτιο: Γιατί ο χώρος του νεκρού, του ημι-θεοποιημένου νεκρού, βρέθηκε τόσο φτωχός ως προς το διάκοσμο; Αλλά ακόμη και το σχήμα του χώρου κάτω από το όρυγμα όπου τελικά ανευρέθη ο σκελετός προβληματίζει, σαν να φτιάχτηκε εξ αρχής για να προκαλέσει σύγχυση στους αρχαιολόγους του μέλλοντος: Ενας «ταπεινός», υπόγειος κιβωτιόσχημος τάφος πώς συνδυάζεται με την όλη μεγαλοπρεπή, πρωτοφανών διαστάσεων, καμαροσκεπή κατασκευή;
Με το μάρμαρο που ξοδεύτηκε για την δημιουργία του μνημείου, θα μπορούσε να είχε κατασκευαστεί ένας αρχαιοελληνικός ναός, πχ περίπου σαν αυτόν του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Και παρόλ’ αυτά, ο νεκρός, ένα πρόσωπο που επρόκειτο να λατρεύεται αιωνίως σαν ημίθεος, βρέθηκε καταχωνιασμένος σε κάτι που θυμίζει ρωμαϊκή κατακόμβη, βαθιά μέσα στο χώμα. Μολονότι έχει σχεδόν αποκλειστεί οποιαδήποτε άλλη υπόθεση χρονολόγησης του μνημείου εκτός από αυτήν της κας Περιστέρη η οποία εξ αρχής μιλούσε για το τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα, οι συζητήσεις και οι διχογνωμίες γύρω από τον Τύμβο της Αμφίπολης δεν φαίνεται ότι καταλήγουν σε κάποιο γενικώς αποδεκτό συμπέρασμα. Ιδιαίτερα, δε, ύστερα από την εμφάνιση του σκελετού, η πιο ένθερμη και παθιασμένη φάση της ανταλλαγής απόψεων μεταξύ ειδικών και μη, έχει μόλις αρχίσει.
Tασούλας: Μπορεί να είναι ο Μ. Αλέξανδρος
«Οι επιστήμονες και οι ανθρωπολόγοι μπορούν να δώσουν σύντομα απαντήσεις για την ταυτότητα του νεκρού στο Τύμβο Καστά» επισήμανε ο υπουργός Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος δεν απέκλεισε μάλιστα το ενδεχόμενο ο νεκρός να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος.
Μιλώντας στο Mega τόνισε ότι «το DNA που υπάρχει στα οστά του τύμβου Καστά αναμένεται να δώσει σύντομα απαντήσεις… Μπορούμε να κάνουμε και ψηφιακή απεικόνιση του προσώπου του υποστηρίζουν οι επιστήμονες από τη στιγμή που έχει βρεθεί ολόκληρη οδοντοστοιχία».
«Οι ανθρωπολόγοι που θα πάρουν τώρα τη σκυτάλη θα αποφανθούν για αυτό» πρόσθεσε ο κ. Τασούλας.
Discovery: Γιατί στον τάφο της Αμφίπολης βρέθηκε πιθανότατα ο Ηφαιστίωνας
Η σπουδαία ανακάλυψη του σκελετού στον υπόγειο χώρο του τάφου της Αμφίπολης είναι ένα από τα κεντρικά θέματα του έγκριτου δικτύου Discovery News. Στο εκτενές ρεπορτάζ αναφέρονται αναλυτικά οι σημερινές ανακοινώσεις, ενώ υπενθυμίζονται και οι προηγούμενες φάσεις της ανασκαφής, τις οποίες άλλωστε το Discovery καλύπτει από το καλοκαίρι.
Το δίκτυο δεν παραλείπει να παραθέσει τη θεωρία που θεωρεί αξιολογότερη στο ρεπορτάζ για το ποιος είναι ο νεκρός που βρέθηκε στα υπόγεια του τάφου. Φιλοξενεί τις απόψεις της αρχαιολόγου Ντόροθι Κινγκ, η οποία τονίζει πως κατά την άποψή της, πιθανότερο είναι να πρόκειται για τον Ηφαιστίωνα.
Αν και, όπως φαίνεται και από το γεγονός πως τα οστά του σκελετού βρέθηκαν και μέσα και έξω από τον υπόγειο κιβωτιόσχημο τάφο προκύπτει ότι ο Τύμβος της Αμφίπολης έχει συλληθεί, εν τούτοις τα εναπομείναντα ευρήματα καταδεικνύουν την σπουδαιότητά του.
«Ένα τέτοιο μνημείο δεν μπορεί παρά να ανήκει σε κάποιον σπουδαίο άντρα της εποχής. Συνήθως όσους πέθαιναν στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου τους έθαβαν επί τόπου, δηλαδή στο εξωτερικό. Από τις ιστορικές πηγές προκύπτει ότι δύο μόνο σώματα νεκρών ταριχεύθηκαν ώστε να ταφούν στην πατρίδα τους: Ο Αλέξανδρος ο ίδιος και ο Ηφαιστίωνας» αναφέρει η Κινγκ.
«Πιστεύω πως εάν ο σκελετός ανήκει σε άντρα, τότε πιθανότατα πρόκειται για τον Ηφαιστίωνα – ή κάποιον σαν αυτόν» υποστηρίζει η Κινγκ.
Στη συνέχεια, το Discovery News κάνει μία παράθεση των βιογραφικών στοιχείων του Ηφαιστίωνα, του πιο πιστού από τους συντρόφους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και αδελφικού του φίλου από τα παιδικά του χρόνια, όπως γνωρίζουμε από τις ιστορικές πηγές.
«Και οι δυο ήταν μαθητές του Αριστοτέλη» λέει το Discovery. «Αν και αρκετοί ιστορικοί υποστηρίζουν πως υπήρξε σεξουαλική σχέση μεταξύ του ωραίου Ηφαιστίωνα και του αυτοκράτορα Αλέξανδρου, δεν υπάρχει καμία πηγή της εποχής που να επιβεβαιώνει πως υπήρξαν εραστές. Σύμφωνα πάντως με τον καθηγητή ιστορίας και συγγραφέα του βιβλίου «Αλέξανδρος: Δισημία της Μεγαλειότητας» Guy MacLean Rogers, οι σύγχρονές μας κατηγοριοποιήσεις της σεξουαλικότητας (ομοφυλόφιλος, ετεροφυλόφιλος, ή bisexual) δεν ίσχυαν τότε. Στην αρχαία Ελλάδα, το να ακολουθήσεις την επιθυμία σου, όπως πρόσταζε ο θεός Έρωτας για έναν άλλο άντρα ή μια γυναίκα, απλώς δεν περιόριζε τους άντρες και τις γυναίκες σε ένα «στρατόπεδο»».
»Όποια κι αν ήταν η φύση της σχέσης του, όταν ο Ηφαιστίωνας πέθανε, ο Αλέξανδρος τον θρήνησε όσο κανείς, ξύρισε τα μαλλιά του, δεν έτρωγε για μέρες, εκτέλεσε το γιατρό του.
Επιμένει και η Ντόροθι Κινγκ: Μόνο ο Ηφαιστίωνας «ταιριάζει» στον τάφο της Αμφίπολης
Η αρχαιολόγος Ντόροθι Κινγκ ήταν από τους πρώτους που εξέφρασε άποψη για το ποιος μπορεί να είναι ο νεκρός στον τάφο της Αμφίπολης, λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση πως βρέθηκε σχεδόν ακέραιος ο σκελετός. Σύμφωνα με την αμερικανίδα αρχαιολόγο, δύο μόνο επιφανείς άντρες της εποχής που χρονολογείται το μνημείο ταριχεύθηκαν ώστε τα σώματά τους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να ταφούν: του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Ηφαιστίωνα. Η ίδια μάλιστα, ανέφερε ήδη από την Τετάρτη πως πιστεύει ότι κατά πάσα πιθανότητα ο νεκρός της Αμφίπολης είναι ο Ηφαιστίωνας και πως το μεγαλοπρεπές μνημείο κατασκευάστηκε κατ’ εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ως εκπλήρωση της δικής του επιθυμίας.
Πολλοί ήταν όμως οι επιστήμονες που αντέκρουσαν την άποψη αυτή, με κύριο επιχείρημα τις πηγές που αναφέρουν ότι ο ίδιος ο Μακεδόνας στρατηλάτης παρέδωσε στην πυρά το σώμα του νεκρού συντρόφου του. Η Ντόροθι Κινγκ όμως επιμένει και αντιπαραβάλλει τα δικά της επιχειρήματα για να υποστηρίξει τη θέση της: «Πολλές από τις πηγές της εποχής παρέχουν ελλιπή στοιχεία για τον Ηφαιστίωνα, καθώς οι αντίπαλοί του προσπάθησαν να πείσουν πως εκείνοι ήταν πιο κοντά στον Αλέξανδρο» ανεφέρει.
«Όπως συμβαίνει και με τους διαφορετικούς τύπους «πυράς», η ίδια η λέξη «πυρά» χρησιμοποιείται τόσο για την φωτιά όσο και για τον τάφο του Ηφαιστίωνα στις πηγές» απαντά ως προς το επίμαχο σημείο και συμπληρώνει: «Το σημαντικότερο στοιχείο όμως για το ότι τα απομεινάρια του Ηφαιστίωνα επέστρεψαν στην Μακεδονία, είναι ότι ο Περδίκκας ήταν υπεύθυνος για να κατασκευάσει τον τάφο του (που αναφέρεται με τη λέξη «πυρά»)».
Σε ανάρτησή του blog αρχαιολογικού ενδιαφέροντος «thehistoryblog.com» μάλιστα σχετικά με την Αμφίπολη και τον σκελετό που εντοπίστηκε, η Ντόροθι Κινγκ σημειώνει ότι «ο Μαύσωλος κάηξε στην πυρά από τους Ιππότες της Ρόδου, αλλά παρόλαυτά εντοπίστηκε το πτώμα του, δηλαδή κόκαλα κά. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι πυράς και εάν αυτός ο σκελετός ανήκει τελικά στον Ηφαιστίωνα, τότε αυτό θα σημαίνει ότι η πυρά της Βαβυλώνας ήταν τέτοιου τύπου (σ.σ. όπως στη Ρόδο), σχεδιασμένη για να συντηρήσει το σώμα περισσότερο, από ότι στις παραδοσιακές μακεδονικές πυρές, όπου πολλά ξύλινα αντικείμενα καίγονταν μαζί με το νεκρό».
Η Ντόροθι Κινγκ επίσης, εξηγεί γιατί ο Πλούταρχος και οι αναφορές του στον Ηφαιστίωνα ενισχύουν τη θέση της: «Ο Πλούταρχος αναφέρει πως για τον Ηφαιστίωνα είναι κατασκευαστεί ένα θαυμάσιο μνημείο, συγχέει όμως τον δημιουργό με τον Στασικράτη, αντί του Δεινοκράτη. Σε άλλο σημείο, αναφέρει πως ο Στασικράτης ήταν ο υπεύθυνος για το «σχέδιο Άθως» που είχε ο Αλέξανδρος, κάνοντας έτσι σαφές πως απλώς στο σημείο που μιλά για τον Ηφαιστίωνα έχει μπερδέψει τα ονόματα».
Οργισμένη, η αμερικανίδα αρχαιολόγος, δεν διστάζει να τουιτάρει και μια ελληνικότατη… βρισιά προς όσους την κατηγορούν πως λέει ψέμματα: «Έτσι, ο θυμωμένος μ… που υποστηρίζει πως λέω ψέμματα για την θεωρία του Ηφαιστίωνα, είναι απλώς… ανίκανος να καταλάβει τις αρχαίες πηγές»;
Συνδέονται τα ευρήματα της Αμφίπολης με τη «Σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου»;
Ορισμένοι αρχαιολόγοι επισημαίνουν ότι τα νέα ιστορικά ευρήματα του τάφου της Αμφίπολης συνδέονται με την περίφημη «Σαρκοφάγο του Αλέξανδρου» η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.
Σύμφωνα με πολλούς αρχαιολόγους η σαρκοφάγος δεν συνδέεται με τον Μακεδόνα στρατηλάτη αλλά με το σπουδαίο στρατηγό της Αμφίπολης Λαομέδοντα, ωστόσο η ομοιότητα των ευρημάτων όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες είναι απίστευτη.
Τα γυάλινα και ξύλινα διακοσμητικά που βρέθηκαν στην ανασκαφή της Αμφίπολης είναι ολόιδια με τα μοτίβα που κοσμούν τη «Σαρκοφάγο του Αλέξανδρου». Πιθανόν να πρόκειται για μια παρόμοια τεχνοτροπία, ωστόσο τα ευρήματα της Αμφίπολης αρχίζουν όλο και περισσότερο να συνδέονται με στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αυτή είναι η λεγόμενη Σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία ανήκει μαλλον στον στρατηγό Λαομέδοντα
Τα σχόλια είναι κλειστά.