Spiegel: Ο Σόιμπλε θα γίνει από σεφ… σερβιτόρος

 

Η ελληνική κρίση αποκάλυψε σε όλη της την έκταση τη διαμάχη που υπάρχει για το μέλλον της ΕΕ και του ευρώ, αλλά και την αδυναμία τους να μετεξελιχθούν σε βασικά όργανα ενός πραγματικού ομοσπονδιακού συστήματος.

Μέχρι τώρα, αναφέρει ο Βόλφγκανγκ Μουντσάου στο Spiegel, αυτό που έχει επικρατήσει είναι η άποψη του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για το πού πρέπει να κατευθυνθεί η ένωση. Ωστόσο, η δημιουργία ενός ουσιαστικού και όχι κατ’ επίφαση ομοσπονδιακού συστήματος θα μπορούσε να στρέψει αλλού το καράβι. Ο γνήσιος φεντεραλισμός θα μπορούσε να είναι το ακριβώς αντίθετο από το όραμα του Β. Σόιμπλε (που έγκειται σε απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων και σε περιορισμό του δημοκρατικού ελέγχου) και θα λειτουργούσε αποτελεσματικά σε οικονομικούς όρους. Θα αποτελούσε ένα θεμελιώδες βήμα για αυτό που θα μπορούσε να είναι η Ευρώπη στο μέλλον.

«Στο αυθεντικό ομοσπονδιακό σύστημα, ο Σόιμπλε δεν θα είναι πλέον ο σεφ, αλλά ο σερβιτόρος. Το πιο σημαντικό συστατικό σε ένα πραγματικό ομοσπονδιακό σύστημα είναι δεν είναι η δέσμευση σε μια συγκεκριμένη πολιτική, αλλά η δέσμευση σε μια δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων».

Υπάρχουν δύο δρόμοι για να φτάσει κανείς στο αυθεντικό ομοσπονδιακό σύστημα, συνεχίζει ο Μουντσάου: Για να προχωρήσει η Ευρώπη σε μια τέτοια δημοκρατική εμβάθυνση πρέπει προηγουμένως να δώσει σημασία και δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο και να διαχωρίσει τις εξουσίες, να είναι ένα «σώμα» ανεξάρτητο από τα κράτη-μέλη και να μην περιορίζεται, για παράδειγμα, από το γερμανικό δικαστικό σώμα.

Σε αυτή την ιδανική συνθήκη, η Κομισιόν θα είναι η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο είναι το κέντρο της εξουσίας και το Συμβούλιο θα έχει τη μορφή μιας άνω βουλής (Bundesrat).

Η εναλλακτική λύση θα ήταν μια ευρωομοσπονδία εκτός της ΕΕ με συγκεκριμένα και διακριτά όργανα (Κοινοβούλιο, σύστημα φορολογικών εσόδων, χάραξη οικονομικής πολιτικής, δυνατότητα δημιουργίας δαπανών και φυσικά δυνατότητα να μπορεί να αποφασίσει για το χρέος μιας χώρας). Και στις δύο περιπτώσεις η έκδοση ευρωομολόγων θα ήταν ένας από τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ομοσπονδίας.

Ο Μουντσάου σημειώνει πως σε αντίθεση με το όραμα του Σόιμπλε, το συγκεκριμένο σύστημα θα ήταν συμμετρικό, θα διόρθωνε την επικρατούσα τάση των ανισορροπιών εντός της Ευρωζώνης, έστω και εν μέρει.

Από οικονομική σκοπιά, ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε, χωρίς αμφιβολία, να λειτουργήσει απρόσκοπτα. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο ερμήνευσε τις συνέπειες μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης με θετικό τρόπο. Επιπλέον, μια αληθινή ομοσπονδία θα σήμαινε το τέλος της Γερμανίας ως ανεξάρτητο κράτος και τη μεταφορά του κυριαρχικού δικαιώματος του κράτους-μέλους σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Φυσικά, εδώ, έχουμε να κάνουμε με δομική μετάλλαξη του υπάρχοντος συστήματος. Στην πραγματικότητα θα έχουμε να κάνουμε με μια νέα ευρωπαϊκή συνθήκη. Ο Μουντσάου παραδέχεται πως αυτό το άκρως φιλόδοξο σχέδιο δεν είναι εύκολο να γίνει δεκτό από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, καθώς αυτή τη στιγμή οι μοναδικοί πραγματικοί φεντεραλιστές στο Ευρωκοινοβούλιο είναι οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι.

Όπως γράφει, στο παρελθόν, η κομμουνιστική κρίση ήταν αυτήν που επέτρεψε να γίνει η επανένωση της Γρμανίας. Η κρίση του ευρώ όμως είναι τελείως διαφορετική, καθώς είχε μάλλον διχαστικό αποτέλεσμα: αλλιώς τη βίωσε ο ευρωπαϊκός Βορράς, αλλιώς ο ευρωπαϊκός Νότος. Και αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη στην παρούσα φάση είναι μια εποικοδομητική κρίση με ενωτικό και εποικοδομητικό χαρακτήρα. Κατά τον Μουντσάου, αυτή η κρίση θα έρθει κάποια στιγμή. Τα ευρωπαϊκά έθνη-κράτη θα είναι ολοένα και λιγότερο σε θέση να λύσουν τα προβλήματα των πολιτών τους, ιδίως σε οικονομικό επίπεδο.