Συντάξεις: Οι περικοπές ρίχνουν στη φτώχεια τα μισά νοικοκυριά…

Έξι στους δέκα από τους 2.600.000 συνταξιούχους έχουν μηνιαίες αποδοχές έως 700 ευρώ και εξαιτίας των μέτρων οι μειώσεις στις συντάξεις του ΙΚΑ ξεπερνούν το 44% και του Δημοσίου το 48%

Με οικονομική κατάρρευση κινδυνεύουν τα μισά νοικοκυριά της χώρας, μετά τη νέα περικοπή συντάξεων.

Aπό την ετήσια έρευνα εισοδήματος που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο (ΙΜΕ) της ΓΣΕΒΕΕ, προέκυψε ότι ήδη από το 2014, περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά (52%), είχαν τη σύνταξη ως μοναδικό, κύριο εισόδημα.

Το ποσοστό αυτό είναι αισθητά αυξημένο από το 37% που είχε καταγραφεί το 2012 και οι ρυθμίσεις που προβλέπονται από το τρίτο μνημόνιο για το συνταξιοδοτικό, χαρακτηρίζονται από τους συντάκτες της έρευνας ως «ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας»

Μπορεί η κυβέρνηση να μην έχει ακόμα υποστείλει την… πολιτική σημαία της διατήρησης των κύριων συντάξεων, όμως με τα μέτρα που έλαβε «ψαλιδίζει» δραστικά το συνολικό εισόδημα των συνταξιούχων.

Παράλληλα, ο κίνδυνος του «κόφτη» των κύριων συντάξεων είναι ορατός, καθώς αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της χώρας μας στην περίπτωση που οι δανειστές διαπιστώσουν ότι… δεν βγαίνει ο λογαριασμός.

To υπουργείο Εργασίας με αποφάσεις και εγκυκλίους που εξέδωσε, βάσει του νέου ασφαλιστικού νόμου (Ν. 4387/ 2016), καθόρισε τον τρόπο επανυπολογισμού των κύριων, των επικουρικών συντάξεων, του εφάπαξ και των μερισμάτων του Δημοσίου.

Ειδικά σε ό,τι αφορά στις επικουρικές και τα μερίσματα, οι δικαιούχοι θα κληθούν να επιστρέψουν χρήματα, αναδρομικά.

Για τις κύριες συντάξεις, η διαφορά που θα προκύψει διατηρείται έως το 2018, για τις επικουρικές εκτιμάται ότι η μείωση θα φθάσει έως και το 40%, για τα εφάπαξ υπολογίζεται ότι η περικοπή θα κυμανθεί από 15% έως και 20%, ενώ για τα μερίσματα του Δημοσίου οι μειώσεις θα ξεπεράσουν το 32%.

 

Κι όλα αυτά, ενώ οι αποδοχές των απομάχων της εργασίας αποτελούν τον βασικό -και συχνά τον μοναδικό- οικονομικό αιμοδότη όχι μόνο για τους ίδιους τους συνταξιούχους, αλλά και για τα μέλη της οικογένειάς τους που είναι άνεργα ή υποαπασχολούμενα και σε μεγάλο ποσοστό έχουν δικό τους νοικοκυριό.

Οι περίπου 2.600.000 συνταξιούχοι έχουν υποστεί δέκα περικοπές από το 2010, με συνέπεια να χάσουν έως και το 50% των αποδοχών τους.

Σύμφωνα με στελέχη των ασφαλιστικών ταμείων, από τις τσέπες των συνταξιούχων έχουν αφαιρεθεί τα τελευταία χρόνια περίπου 10 δις ευρώ, καθώς η συνταξιοδοτική δαπάνη περιορίστηκε κατά τουλάχιστον 27%.

Επομένως, οι επερχόμενες, νέες μειώσεις δεν είναι αυτοτελείς, αλλά θα λειτουργήσουν αθροιστικά, δίνοντας σε συνδυασμό με την αύξηση του ΦΠΑ και τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, τη «χαριστική βολή» σε εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας.

 

ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΠΑΓΙΔΕΣ

Σύμφωνα με τις αποφάσεις και τις εγκυκλίους που εξέδωσε το υπουργείο Εργασίας:

– Κύριες συντάξεις: Ο επανυπολογισμός όλων των κύριων συντάξεων θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2017. Στις περιπτώσεις που το καταβαλλόμενο ποσό της σύνταξης είναι μεγαλύτερο από αυτό που θα προκύπτει μετά το νέο υπολογισμό, τότε το επιπλέον ποσό θα εξακολουθεί να καταβάλλεται στο δικαιούχο ως προσωπική διαφορά.

-Επικουρικές συντάξεις: Η έναρξη των περικοπών θα γίνει από τις συντάξεις του Ιουνίου που έχουν ήδη καταβληθεί. Όμως, οι μειώσεις θα ξεκινήσουν πρακτικά από τις πληρωμές των συντάξεων του Αυγούστου, ενώ για όσους τομείς του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) δεν υπάρχουν μηχανογραφικά στοιχεία, οι περικοπές θα ξεκινήσουν από τις πληρωμές των συντάξεων του Σεπτεμβρίου. Ο επανυπολογισμός θα γίνει με νέο, μειωμένο ποσοστό αναπλήρωσης (0,45%). Οι περικοπές θα αφορούν συντάξεις για τις οποίες το άθροισμα κύριας και επικουρικής, υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ μεικτά. Το υπερβάλλον ποσό των επικουρικών συντάξεων που καταβλήθηκαν τον Ιούνιο ή θα καταβληθούν τον Ιούλιο, θα επιστραφεί αναδρομικά, σε ισόποσες δόσεις έως τον Δεκέμβριο του 2016. Παράλληλα, τίθεται σε εφαρμογή ο λεγόμενος «Μηχανισμός Εξισορρόπησης» στο πλαίσιο του οποίου ο νέος τύπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων θα επικαιροποιείται ανά τριετία από το 2021 και μετά, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του ενιαίου φορέα επικουρικής ασφάλισης, με ανοιχτό το ενδεχόμενο και νέων περικοπών.

-Εφάπαξ: Αλλαγή προβλέπεται και στον τρόπο υπολογισμού των εφάπαξ, με ημερομηνία – ορόσημο την 1η Ιανουαρίου του 2014. Για μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους με εισφορά ύψους 4% επί των αποδοχών, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του 60% των αποδοχών επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί τα έτη ασφάλισης. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής νοείται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31η Δεκεμβρίου του 2103. Εκκρεμείς αιτήσεις χορήγησης εφάπαξ παροχής από την 1η Σεπτεμβρίου 2013 και εφεξής, κρίνονται με το νέο τρόπο υπολογισμού.

-Μερίσματα: Περικοπή της τάξεως του 32% στα μερίσματα 284.000 δικαιούχων «φωτογραφίζει» εγκύκλιος του από 32% υπουργείου Εργασίας, για το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ).

Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι για το τρέχον έτος θα ισχύει συντελεστής αναπλήρωσης 0,215%.

Επίσης, ότι το υπερβάλλον ποσό που έχει χορηγηθεί από την αρχή του έτους, σε σχέση με το μέρισμα που προκύπτει μετά την περικοπή, παρακρατείται σε δύο ισόποσες δόσεις, τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο.

Οι μειώσεις ξεκινούν από την 1.1.2016 αφού, σύμφωνα με το νέο Ασφαλιστικό (άρ. 47), στο εξής η χορήγηση παροχών από το ΜΤΠΥ χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τις καταθέσεις των μετόχων καθώς και από τα περιουσιακά στοιχεία του Ταμείου. Αποκλείεται, έτσι, οποιαδήποτε μεταφορά πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό, με εξαίρεση τους πόρους έκτακτης χρηματοδότησης των μερισμάτων των εν δυνάμει μερισματούχων των οποίων οι αιτήσεις τους εκκρεμούν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, δηλαδή την 12/5/2016.

Ειδικά για τους μερισματούχους (περίπου 25.000), οι οποίοι έχουν υποβάλει αιτήσεις απονομής μερίσματος από τον Μάιο του 2014, αλλά αυτές ακόμα δεν έχουν κριθεί, το υπουργείο Εργασίας προτίθεται να χορηγήσει έκτακτη χρηματοδότηση ύψους 85 εκατ. ευρώ προς το ΜΤΠΥ.

Πάντως, στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι όσοι μέτοχοι δεν έχουν συμπληρώσει, από την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού νόμου και μετά, το ελάχιστο όριο συμμετοχής στο ΜΤΠΥ, μπορούν να τύχουν εφάπαξ επιστροφής των ατομικών τους καταθέσεων.

Όπως υπολογίζεται, από τον Μάιο του 2010 έχουν αφαιρεθεί από την τσέπη των συνταξιούχων περίπου 10 δις ευρώ!…

Εξ αυτών τα 5,5 δις αφορούν σε περικοπές μόνο για την περίοδο 2013- 2014, ενώ άλλα 4,2 δις ευρώ από τον Μάιο του 2010 έως και τον Ιούνιο του 2012.

Το 23% των συνταξιούχων στη χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Το ποσοστό αυξάνεται στο 26% για τους συνταξιούχους ηλικίας άνω των 75 ετών.

Ο κίνδυνος φτώχειας των συνταξιούχων εκτινάχθηκε από το 17% το 2009 σε 36,4% το 2013 εξ αιτίας των περικοπών που επιβλήθηκαν στις συντάξεις.

Το 13,7% των συνταξιούχων ζει σε συνθήκες υλικής στέρησης, ενώ περίπου το 45% λαμβάνει μηνιαία σύνταξη κάτω από το όριο της φτώχειας.

Έξι στους δέκα έχουν μηνιαίες αποδοχές έως 700 ευρώ, ενώ εξαιτίας των μνημονιακών μέτρων οι μειώσεις στις συντάξεις του ΙΚΑ ξεπέρασαν το 44% και του Δημοσίου το 48%.

Η μέση κύρια σύνταξη κυμαίνεται στα 664 ευρώ και η μέση επικουρική στα 168, χωρίς να έχουν αφαιρεθεί οι κρατήσεις φόρου, ενώ 9 στις 10 επικουρικές είναι κάτω από 197 ευρώ.

 

Το ημερολόγιο της ένδειας

 

Οι αλλεπάλληλες μειώσεις συντάξεων άρχισαν τον Μάιο του 2010, αφαιρώντας αργά αλλά σταθερά, με διαφορετική μεθοδολογία κάθε φορά, σημαντικά ποσά από το σύνολο των 2,6 εκατομμυρίων συνταξιούχων:

1) Μάιος 2010: Μείωση της 13ης και της 14ης σύνταξης (Ν. 3845/2010).

2) Ιούλιος 2010: Αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης (Ν.3863/2010 και 3865/2010).

3) Ιούλιος 2011: Οι συνταξιούχοι ηλικίας μικρότερης των 60 ετών, υπέστησαν μειώσεις που ξεκινούσαν από το 6% για ποσό σύνταξης από τα 1.700 ευρώ και άνω και έφταναν στο 10% για ποσά συντάξεων μεγαλύτερα των 3.000 ευρώ (Ν. 3986/2011 και 4002/2011).

4) Σεπτέμβριος 2011: Ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από 3% έως 13% για ποσά συντάξεων από 1.400 ευρώ και άνω.

5) Σεπτέμβριος 2011: Περικοπές από 3% έως 10%, για ποσά άνω των 300 ευρώ.

6) Οκτώβριος 2011: Συνταξιούχοι κάτω των 55 ετών υπέστησαν περικοπή της τάξης του 40% για ποσά συντάξεων, άνω των 1.000 ευρώ. Για συνταξιούχους ηλικίας από 55 έως 60 ετών, η μείωση έφτασε το 20% για ποσά συντάξεων από 1.200 ευρώ και άνω. Ταυτόχρονα, ο ίδιος νόμος (4024/2011), προέβλεπε μειώσεις από 15% έως και 30% για ποσά άνω των 150 ευρώ.

7) Μάρτιος 2012: Νέα μείωση 12% στις κύριες συντάξεις για ποσά άνω των 1.300 ευρώ (Ν. 4046/2012) επιλέχθηκε η πεπατημένη των περικοπών στις υψηλές συντάξεις, για να περιοριστεί και άλλο η συνταξιοδοτική δαπάνη και περικοπή της τάξης του 10% στις επικουρικές συντάξεις για ποσά συντάξεων έως 250 ευρώ, 15% για ποσά από 250 έως 300 ευρώ και 20% για συντάξεις από 300 ευρώ και πάνω.

8) Νοέμβριος 2012: Με το νόμο 4093/2012 υπήρξε για πρώτη φορά μείωση επί του αθροίσματος κύριας και επικουρικής σύνταξης ως εξής: 5% για ποσά σύνταξης από 1.000 έως 1.500 ευρώ, 10% για ποσά σύνταξης από 1.501 έως 2.000 ευρώ, 15% για συντάξιμες αποδοχές από 2.000 έως 3.000 ευρώ και 20% για συντάξεις άνω των 3.000 ευρώ. Παράλληλα, καταργήθηκε το επίδομα του των 800 ευρώ, που είχε αντικαταστήσει από το 2010 το δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα.

9) Ιούλιος 2014: Οριζόντιες μειώσεις κατά 5,2% σε όλες τις επικουρικές συντάξεις.

10) Σεπτέμβριος 2015: Αύξηση της εισφοράς υπέρ ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης από το 4% στο 6% για τις κύριες συντάξεις, ενώ για πρώτη φορά επιβλήθηκε ανάλογη εισφορά 6% και στις επικουρικές συντάξεις. Μάλιστα η περικοπή έγινε στο αρχικό ποσό της σύνταξης που καταβαλλόταν το 2010 για τις κύριες συντάξεις και στο καταβαλλόμενο ποσό για τις επικουρικές συντάξεις.

Ρεπορτάζ: Δημήτρης Κωστάκος