Ρουλέτα για προσφυγικό, διαπραγμάτευση και Ασφαλιστικό

Του Γιάννη Χρηστάκου

Ραγδαίες και απρόβλεπτες ως προς την κατάληξή τους πολιτικές εξελίξεις αναμένονται μέσα στις επόμενες εβδομάδες λόγω των κρίσιμων θεμάτων που έχει μπροστά της η κυβέρνηση: Το επικίνδυνο προσφυγικό, τη δύσκολη διαπραγμάτευση και το Ασφαλιστικό. Ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να κερδίσει  σε όλα τα θέματα, τους πολιτικούς του αντιπάλους αντιλαμβανόμενος, μέσα από μία στρατηγική που ξεδιπλώνει, ότι μπορεί στο τέλος να βγει νικητής βάζοντας μπροστά τον εθνικό στόχο. Από την άλλη πλευρά, οι πολιτικοί αρχηγοί παίρνουν θέση μάχης και στις εσωτερικές συζητήσεις που κάνουν με τους στενούς τους συνεργάτες εκτιμούν ότι το σημερινό κυβερνητικό σχήμα δεν μπορεί να αντέξει το μεγάλο βάρος των δύο αυτών θεμάτων. Στα σενάρια περιλαμβάνονται πολλές και διαφορετικές εξελίξεις, για τις οποίες όμως όλοι οι σχεδιασμοί μπορεί να ανατραπούν ανάλογα με το πώς θα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και οι παίκτες εκτός Ελλάδας. Βρυξέλλες, Βερολίνο, Ουάσιγκτον, ακόμη και η Άγκυρα λόγω προσφυγικού έχουν πια ρόλο στο πώς θα κινηθεί η χώρα τις επόμενες δύσκολες εβδομάδες. Μία πρώτη εικόνα θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας τη Δευτέρα στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για το προσφυγικό με τη συμμετοχή του Ερντογάν, μετά και τα όσα έγιναν στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών.

Ο ΤΣΙΠΡΑΣ

Ο πρωθυπουργός δεν περνά και την καλύτερη φάση της κυβέρνησής του, αλλά έχει περάσει ξανά από τις συμπληγάδες όλο το προηγούμενο έτος. Με αυτή την εμπειρία αλλά και τις ποιοτικές μετρήσεις των δημοσκοπήσεων στο μικροσκόπιο, στο Μαξίμου εκτιμούν ότι υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις σήμερα για να περάσει, έστω και με αμυχές, από την στενωπό. Στο μυαλό του, λένε οι συνεργάτες του, ο Τσίπρας δεν έχει αυταπάτες ότι μπορεί να βρει συμμάχους από τα υπάρχοντα δημοκρατικά κοινοβουλευτικά κόμματα έστω και για τα θέματα του προσφυγικού. Ακόμη και η επίσημη ρητορεία που είχε η ΝΔ το προηγούμενο διάστημα δυναμιτίστηκε επικίνδυνα δύο 24ωρα πριν από το συμβούλιο των αρχηγών και τελικά κατέληξε στο γνωστό αποτέλεσμα. Ακριβώς δηλαδή όπως το είχαν σχεδιάσει στο πρωθυπουργικό γραφείο, προβλέποντας και τις αντιδράσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. Έτσι, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει αρχικά τον μοναχικό δρόμο της συνέχισης με τους ΑΝΕΛ. Σε αυτή τη φάση, τα πλεονεκτήματα για τον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του είναι πολλά. Πρώτον, μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει ρήγμα στην κοινοβουλευτική ομάδα των 153 βουλευτών. Αυτό δεν θα αλλάξει και δεν θα επηρεαστεί από το προσφυγικό, το οποίο άλλωστε δεν έχει μέτρα και ψηφοφορίες. Όσο για τη διαπραγμάτευση, εάν κερδηθεί η μεγάλη μάχη να μην περικοπούν οι κύριες συντάξεις, κάτι που δεν είναι απίθανο, τότε δεν θα υπάρξουν ούτε από εκεί διαρροές. Αυτά πάντα σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, γιατί στην κοινωνία θα υπάρξει στη συνέχεια χρόνος να γίνουν παρεμβάσεις και να εξηγηθούν πολλά.

Σε γενικές γραμμές, το προσφυγικό, όπως φαίνεται και από τις μετρήσεις που γίνονται, στην πλειοψηφία της η ελληνική κοινωνία το χρεώνει στις Βρυξέλλες και την Άγκυρα. Και τώρα με αυτά που γίνονται δημοσίως, τα κλειστά σύνορα, τις φωνές και τις απειλές, είναι και αποδεδειγμένο ότι η Ευρώπη έκλεισε τα μάτια σε ένα τεραστίων διαστάσεων θέμα. Το πιο τεχνικό κομμάτι, ότι δηλαδή η κυβέρνηση Τσίπρα δεν υλοποίησε ποτέ τη συμφωνία του περασμένου Οκτωβρίου για την υποδοχή των κυμάτων, τα hot spots και τον έλεγχο στοιχείων όσων φτάνουν στη χώρα, ελάχιστοι το γνωρίζουν ώστε να επιμερίσουν και στο Μαξίμου την ευθύνη. Οπότε, εδώ η κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα. Θα έχει όμως, εντός του έτους, σε κοινωνικό επίπεδο με όσους μείνουν στη χώρα. Αν τελικά μείνουν, γιατί θα ενταθούν διεθνώς και οι προσπάθειες επαναπροώθησης. Αλλά αυτά είναι μακριά από τις επόμενες κρίσιμες εβδομάδες που χρειάζονται προσεκτική διαχείριση.

Στο άλλο μεγάλο ζητούμενο, τη διαπραγμάτευση, η κυβέρνηση ψαρεύει στα θολά. Έχει εκπονήσει ένα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο δημοσίως ξορκίζει το ΔΝΤ, αλλά στην πραγματικότητα επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Γιατί αυτό; Γιατί, πολύ απλά, το ΔΝΤ είναι ο μόνος εκ των δανειστών που έχει ξεκαθαρίσει με μεγάλα γράμματα ότι για να μείνει θα πρέπει να γίνει ένα γενναίο κούρεμα του δημοσίου χρέους. Τι ζητάει το ΔΝΤ από την άλλη; Πιο σκληρά μέτρα και κάλυψη κενού γύρω στα 8 δισ. που με τη διαπραγμάτευση θα γίνουν λιγότερα. Όμως, εάν ο Τσίπρας έχει στο χέρι τη μείωση του χρέους, πολιτικά θα είναι ο μεγάλος νικητής και θα αλλάξει την ατζέντα ακόμη και αν τα μέτρα που θα ψηφιστούν θα είναι τελικά πιο αυστηρά από αυτά που γνωρίζουμε ώς τώρα. Στο δεύτερο σενάριο, το ΔΝΤ αποφασίζει να μη συμμετάσχει εφόσον οι Ευρωπαίοι επιμείνουν σε ηπιότερη στάση απέναντι στην Αθήνα (λόγω προσφυγικού, που τους νοιάζει σήμερα) και έτσι η συμφωνία σπάει σε δύο μέρη, με την επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων να πηγαίνει για μετά το Πάσχα. Σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση θα ψηφίσει ένα ηπιότερο Ασφαλιστικό, κερδίζει χρόνο, αλλά δεν παίρνει χρήματα αφού η αξιολόγηση δεν θα κλείσει. Υπό αυτό το καθεστώς πίεσης και με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να έχει παραδεχτεί ότι «αν φτάσουμε Μάιο καήκαμε», οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα επιτύχουν να περάσουν και τα κόκκινα δάνεια σε funds, κάτι που ανατριχιάζει την Αθήνα. Και, βέβαια, δεν πρόκειται να υπάρξει καμία συζήτηση για το χρέος σε αυτή τη φάση.

Έτσι, με αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση, αν «στραβώσουν» τα πλάνα της, θα αναγκαστεί να αναζητήσει συμμάχους από την παρούσα Βουλή κοιτάζοντας προς τη μεριά της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού. Η Ένωση Κεντρώων έχει αποκλειστεί.

Ο ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ

Στη Συγγρού, η ΝΔ δείχνει να ετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και για πρόωρες εκλογές. Οι πρώτες της στρατηγικές κινήσεις στο θέμα του προσφυγικού συνάντησαν σημαντικές εσωτερικές αντιδράσεις για το αν θα έπρεπε να δοθεί σε τέτοιο βαθμό στήριξη στον Αλέξη Τσίπρα για το θέμα του προσφυγικού. Γι’ αυτό και η «χαλαρή» γραμμή που είχε τις προηγούμενες εβδομάδες έσπασε τις τελευταίες ώρες. Ο πρώτος στόχος, που ήταν η εθνική γραμμή στο προσφυγικό, έχει επιτευχθεί και γ’ αυτό το μείγμα τώρα αλλάζει και διατυπώνονται δυνατά όλες οι μεγάλες ευθύνες που κατά τη ΝΔ έχει η κυβέρνηση στο χάος του προσφυγικού. Στο πολιτικό σκηνικό όμως υπάρχουν και τα άλλα μέτωπα. Η αξιολόγηση, η επιμονή της κυβέρνησης στις περικοπές, τους φόρους και την αύξηση εισφορών για να μην αγγίξει τις δημόσιες δαπάνες, οι καταγγελίες για τις σχέσεις της ΝΔ με κατηγορούμενους για εκβιασμούς και ο διαγωνισμός για τα κανάλια είναι τα πεδία τα οποία η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να ξεπεράσουν επιτυχώς την ατζέντα που έβαλε ο Αλέξης Τσίπρας.

Στη ΝΔ πάντως τα πράγματα δεν είναι ρόδινα και με τη σημερινή της εικόνα δεν δείχνει ότι είναι ομοιογενές σύνολο. Φυσιολογικό αποτέλεσμα, μετά την πολύμηνη και σκληρή εσωτερική μάχη για την αρχηγία. Οι ανήκοντες στο λεγόμενο καραμανλικό στρατόπεδο ή αρκετοί εκ των οποίων στήριξαν ανοιχτά τον Ε. Μεϊμαράκη δεν δείχνουν ζήλο ούτε για τα απλά κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε αυτό το μπλοκ των βουλευτών καταγγέλλουν ότι η στρατηγική της ΝΔ είναι «ερασιτεχνική» και αφήνει πεδίο στον Τσίπρα να παίζει άνετα με τη ΝΔ καλώντας την από τη μία να συστρατευθεί στο προσφυγικό γιατί είναι εθνικό θέμα, και από την άλλη να κατηγορεί και τον ίδιο τον πρόεδρό της για στενές σχέσεις με τη διαπλοκή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιθυμεί να κλείσει όλα τα εσωτερικά του μέτωπα με το συνέδριο ώστε η ΝΔ να ξεπεράσει τις πληγές των εσωκομματικών εκλογών που είναι ακόμα νωπές. Για οικουμενικές και κάθε μορφή πιθανής συνεργασίας έχει ήδη ξεκόψει κάθε κουβέντα ή σενάριο και επιπρόσθετα ο αρχηγός της ΝΔ ξεκαθαρίζει ότι δεν ζητά εκλογές καθώς υπάρχει πρόσφατα εκλεγμένη κυβέρνηση. Εάν δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, αποφασίζει τι θα κάνει…

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ

Στη Δημοκρατική Συμπαράταξη της Φώφης Γεννηματά τα προβλήματα δεν είναι λίγα, όμως στις τελευταίες μετρήσεις φαίνεται ότι υπάρχει μία εισροή από τις δεξαμενές του ΣΥΡΙΖΑ. Η συζήτηση για συγκυβέρνηση είναι κάτι που η κ. Γεννηματά απορρίπτει προσώρας, όπως και η όποια σχέση με το Ποτάμι του κ. Θεοδωράκη, από το οποίο προτιμά να αφομοιώσει στελέχη. Σε ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ και ΠΟΤΑΜΙ υπάρχουν σήμερα συγκοινωνούντα δοχεία και δεν αποκλείεται να ανοίξει μία σχετική συζήτηση στο άμεσο μέλλον για την όποια μορφή συνεργασίας. Όμως φαίνεται όλοι να προτιμούν σήμερα την κάλπη παρά την όποια άλλη λύση καθώς γνωρίζουν ότι δεν θα κάνει εκλογές ποτέ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Όσο για τον Βασίλη Λεβέντη, αποδεικνύεται δημοφιλής παίκτης, χωρίς όμως σήμερα να έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των άλλων παικτών ώστε να γίνουν συνομιλητές του.