Real estate; Γιατί όχι;

Του Θανάση Μαυρίδη

Πριν από λίγες μέρες χρειάστηκε να νοικιάσω ένα ακίνητο για επαγγελματικούς λόγους

Το βρήκα χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, σε ένα όμορφο και σύγχρονο κτίριο γραφείων στο κέντρο της Αθήνας. Οπου το ήθελα και όπως το ήθελα, 150 τετραγωνικά στην τιμή των 600 ευρώ. Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους συνέβη αυτή η καταστροφή. Αλλά μέσα σ’ αυτή την απίστευτη μαυρίλα ίσως να κρύβεται μια τεράστια επενδυτική ευκαιρία.

Οι λόγοι για τους οποίους ένα ακίνητο που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν στην αγορά με ένα ποσό της τάξης των 2.000-3.000 ευρώ και σήμερα είναι στα αζήτητα είναι λίγο ως πολύ γνωστοί. Η οικονομική ύφεση και τα λουκέτα σε χιλιάδες επιχειρήσεις γέμισαν την αγορά με ενοικιαστήρια. Τα μαγαζιά και οι επαγγελματικοί χώροι άδειασαν και παρέμειναν έτσι επειδή στη χώρα δεν υπάρχει σώφρων άνθρωπος που σκέφτεται να ρισκάρει τα λεφτά του με την αναρχία που επικρατεί. Το εχθρικό περιβάλλον στην επιχειρηματικότητα, η έλλειψη εμπιστοσύνης στις προθέσεις και στις ικανότητες του πολιτικού προσωπικού και η πολιτική κρίση είναι στοιχεία που αποτρέπουν τις νέες επενδύσεις.

Ανεξάρτητα από το αν οι συνθήκες στην οικονομία επιδεινωθούν περισσότερο ή όχι, οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται ήδη σε τέτοιο σημείο που δύσκολα θα βρεθούν πολύ χαμηλότερα. Επιπλέον, η πολιτική αστάθεια δεν μπορεί να είναι το μέλλον αυτής της χώρας. Επειτα από επτά χρόνια ύφεσης, οι πιθανότητες είναι μεγαλύτερες προς την κατεύθυνση μιας ουσιαστικής πολιτικής αλλαγής από εκείνη της συνέχισης του χάους. Πώς θα γίνει αυτό; Δεν το ξέρουμε. Μπορεί να λογικευτούν οι μαθητευόμενοι μάγοι της σημερινής κυβέρνησης. Μπορεί να έρθει μια κυβέρνηση με φιλελεύθερες πολιτικές. Σε κάθε περίπτωση, η ίδια η χώρα έχει δύο επιλογές: ή σοβαρεύεται ή χάνεται. Ας «αγοράσουμε», λοιπόν, το καλό σενάριο. Και αυτό υπό την έννοια ότι το άλλο σενάριο, αυτό της ομαδικής παράκρουσης και της αυτοκτονίας, είναι μεν υπαρκτό, αλλά έχει λιγότερες πιθανότητες να συμβεί. Ή, τουλάχιστον, έτσι πιστεύουμε.

Η εικόνα που αντικρίζουμε σήμερα είναι αρκετά ξενοίκιαστα ακίνητα και σε αντικειμενικά καλές τιμές. Αν υποθέσουμε, όμως, ότι υπάρχει στροφή της αγοράς και αρχίζουν να γίνονται δουλειές. Τα υπάρχοντα ακίνητα μπορούν να καλύψουν ένα συγκεκριμένο όριο. Αν ο ρυθμός της ανάπτυξης είναι μεγαλύτερος απ’ ό,τι φανταζόμαστε, τότε η ζήτηση για επαγγελματικά ακίνητα θα είναι μεγάλη!

Ενα τέτοιο σενάριο μοιάζει αυτή τη στιγμή με επιστημονική φαντασία. Αλλά δεν είναι έτσι! Οι τιμές των ακινήτων είναι χαμηλές επειδή υπάρχει απαισιοδοξία. Αν τη θέση της απαισιοδοξίας πάρει για οποιονδήποτε λόγο η αισιοδοξία, τότε σίγουρα θα ξαφνιαστούμε.

Υπάρχει κι ένα ακόμη στοιχείο που μας κάνει να προσέχουμε ιδιαίτερα αυτή την αγορά. Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχουν γίνει επενδύσεις στο real estate. Αν αύριο υπάρξει μεγάλη ζήτηση, οι νέες επενδύσεις που θα απαιτηθεί να γίνουν θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια για να υλοποιηθούν.

Θα πει κάποιος ότι υπάρχουν πολλά ακίνητα που προσφέρονται αυτή τη στιγμή. Μα αυτό είναι το γεγονός που δημιουργεί την ευκαιρία. Η υπερβολική προσφορά και η απαισιοδοξία από την άλλη. Αν αλλάξει μία από τις δύο αυτές συνθήκες, τότε αυτόματα αλλάζουν και οι όροι του παιχνιδιού.

Δεν θεωρούμε τυχαίο το γεγονός ότι όποιο ενδιαφέρον έχει υπάρξει από το εξωτερικό για τα κόκκινα δάνεια αφορά ξενοδοχεία και μεγάλα ακίνητα. Στο κάτω-κάτω της γραφής μιλάμε για την Ελλάδα, για την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Και οι τιμές στην Ελλάδα είναι πιο ελκυστικές από άλλες γειτονικές χώρες που δεν έχουν -αντικειμενικά- τις δυνατότητες της χώρας μας.

Αν ψάχνουμε, λοιπόν, μία καλή προοπτική στην Ελλάδα της κρίσης, ίσως έχει φτάσει η ώρα να δούμε πιο σοβαρά το θέμα των ακινήτων. Μετά από μια τόσο μεγάλη πτώση έχουν δημιουργηθεί ευκαιρίες που αξίζει τον κόπο κανείς να εξετάσει.