Καλοκαίρι στο Σταύρος Νιάρχος: Το πρόγραμμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Summer Nostos

 

Οι εκδηλώσεις «Λόγος 4» της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος εντάσσονται στο Summer Nostos Festival, που πραγματοποιείται σε διοργάνωση και με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος με ελεύθερη είσοδο για όλους. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται από τη Δευτέρα 18 Ιουνίου έως την Κυριακή 24 Ιουνίου 2018, στις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Πρόκειται για επτά εκδηλώσεις, με ευρύ φάσμα θεμάτων από την Ιστορία και τη Λογοτεχνία ως την Αρχιτεκτονική και τον Κινηματογράφο.

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων Λόγου επιμελείται ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, Σταύρος Ζουμπουλάκης.

Πρόγραμμα εκδηλώσεων

Δευτέρα 18 Ιουνίου
100 χρόνια από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλάζοντας τόπους:  μετακινήσεις και μετατοπίσεις στον καιρό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ένα ορόσημο. Από το 1914 έως το 1918, εκατομμύρια άνθρωποι πολέμησαν και σκοτώθηκαν, αυτοκρατορίες κατέρρευσαν, νέα κράτη αναδύθηκαν και νέα σύνορα ορίστηκαν, η επαγγελία της σοσιαλιστικής επανάστασης έγινε πράξη σε μία μεγάλη χώρα, οι μνήμες και οι συνειδήσεις των ανθρώπων χαράχτηκαν για πάντα από το βίωμα και τις συνέπειες αυτού του πολέμου. Ταυτόχρονα όμως ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος υπήρξε η γενεσιουργός αιτία γιγάντιων διαστάσεων μετακινήσεων. Μετακινήσεις προσφύγων και στρατιωτών, κυνηγημένων από τον πόλεμο και αυτουργών του πολέμου, οι οποίες επηρέασαν όλες τις εκφάνσεις της ζωής του ανθρώπου. Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη λήξη του πολέμου, σε μία συζήτηση αφιερωμένη στις εξ ανάγκης και διατεταγμένες πληθυσμιακές μετακινήσεις, θα επιχειρηθεί να ανιχνευτούν κάποιες από τις όψεις τους, ενδεχομένως κάπως αναπάντεχες, ενδεικτικές όμως των επιπτώσεων του «Μεγάλου Πολέμου».

Ομιλητές:
Έλλη Λεμονίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πατρών: Μετακινήσεις ατόμων και πληθυσμών: διεθνείς και ελληνικές πτυχές ενός παραγνωρισμένου φαινομένου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Λένα Κορμά, Επιστημονικό μέλος, Γαλλική Σχολή Αθηνών: Μετακινήσεις πληθυσμών και μολυσματικές ασθένειες στην Ελλάδα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Έφη Γαζή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: «Αποικιακά στρατεύματα» στην Ευρώπη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Συντονιστής:
Δημήτρης Δημητρόπουλος, Μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

Τρίτη  19 Ιουνίου 
Ποιητές και συγγραφείς της Ευρώπης στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Τεράστιος είναι ο αριθμός των συγγραφέων που πήραν μέρος στον Μεγάλο Πόλεμο, ορισμένοι από αυτούς στην πρώτη γραμμή, και πάρα πολλοί εκείνοι που σκοτώθηκαν.
Η Εταιρία συγγραφέων – πολεμιστών της Γαλλίας εξέδωσε λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο μια πεντάτομη Ανθολογία συγγραφέων που σκοτώθηκαν στον πόλεμο, καταμετρώντας 525 θανάτους. Μέγας είναι επίσης ο αριθμός εκείνων που τους έκανε συγγραφείς η εμπειρία του πολέμου και τους οδήγησε να γράψουν ημερολόγια, μαρτυρίες ή επιστολές στους δικούς τους. Το τεράστιο αυτό συγγραφικό κύμα θα το ανακόψει ουσιαστικά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, που η φρίκη γεννάει μια απείρως μεγαλύτερη λογοτεχνία που συνεχίζεται αδιάκοπα ως σήμερα.

Ομιλητές:
Διονύσης Καψάλης, Μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος: O έλεος του πολέμου.
Μαρία Νικολοπούλου, Μέλος Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού, Τμήμα Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο: Οι Έλληνες στρατιώτες-συγγραφείς του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και η μαρτυρία ως αμφισβήτηση.
Κώστας Καραβίδας, Τμήμα Περιοδικών, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Η ζωή εν τάφω του Μυριβήλη: μια ηθική ανάγνωση.

Συντονίστρια:
Μαρία Γεωργοπούλου, Μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

Τετάρτη 20 Ιουνίου
1968: Η Άνοιξη της Πράγας

Το 1968 ήταν χρονιά μεγάλων κινητοποιήσεων, της νεολαίας κυρίως, σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Φέτος, πενήντα χρόνια μετά, τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν στον γαλλικό Μάη. Επιλέξαμε να στρέψουμε αλλού την προσοχή μας και να συζητήσουμε την Άνοιξη της Πράγας, τις ιδέες, τις προσδοκίες και τις διαψεύσεις της. Η Άνοιξη της Πράγας πάντως δεν αφορά μόνο την Τσεχοσλοβακία, αφορά όλη την Ευρώπη. Επηρέασε όλες τις πολιτικές συζητήσεις της εποχής και έθεσε σκληρά ερωτήματα στα δυτικά κομμουνιστικά κόμματα, που μπορούν να συνοψιστούν στο εξής ένα: πόσο συμβατό είναι το κομμουνιστικό σύστημα με τη δημοκρατία. Η Άνοιξη της Πράγας και η αιματηρή καταστολή της αφορούν και την Ελλάδα της δικτατορίας, αφού έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάσπαση του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος.

Ομιλητές: 
Θανάσης Γιαλκέτσης, Δημοσιογράφος, Συγγραφέας: Η ανθοφορία μιας Άνοιξης που τη διαδέχτηκε μακρύς Χειμώνας.
Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Πολιτικός Μηχανικός: Η επίδραση της Άνοιξης της Πράγας στα κομμουνιστικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης.
Γιάννης Βούλγαρης, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο: Το τόλμημα μιας αδύνατης μεταρρύθμισης;

Συντονιστής:
Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

Πέμπτη 21  Ιουνίου
Ας διαβάσουμε επιτέλους στη γλώσσα μας την Αινειάδα του Βιργιλίου
Η Αινειάδα του Βιργιλίου (70-19 π.Χ.) αφηγείται την πορεία των προσφύγων της Τροίας προς την Ιταλία, όπου ο Αινείας θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις της ιστορικής Ρώμης. Το έπος χτίζεται με τα ομηρικά υλικά της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αλλά ταυτόχρονα γίνεται όχημα «εθνικής» και εξουσιαστικής ιδεολογίας από έναν ποιητή που εορτάζει την ιστορική προοπτική του imperium χωρίς να παραγνωρίζει τις ανθρώπινες «παράπλευρες απώλειες».
Ο ιδεολογικός εμπλουτισμός της ομηρικής φόρμας άφησε την Αινειάδα ανοιχτή σε αλλεπάλληλες οικιειοποιήσεις από χριστιανούς, ιμπεριαλιστές, αποικιοκράτες, φασίστες και ουμανιστές. Δυσδιάκριτη στον ελληνικό πολιτισμικό χώρο, η Αινειάδα, όπως είπε ο Έλιοτ, είναι το πιο κλασικό έπος της Ευρώπης και ο Βιργίλιος ένας από τους «Πατέρες της Δύσης».

Ομιλία:
Θεόδωρος Παπαγγελής, Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών: Η Αινειάδα του Βιργιλίου: Υπάρχουν νεότερα από το Δυτικό Μέτωπο.

Ανάγνωση: 
Δημήτρης Λιγνάδης, Ηθοποιός.

Παρασκευή 22 Ιουνίου
Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968): o αρχιτέκτονας, ο ζωγράφος, ο στοχαστής