Ιβάν Σβιτάιλο: «Η τέχνη θεωρώ πως είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή»

 

«Μέσα από την τέχνη καταλήγω σε πράγματα που με μορφώνουν και με διαμορφώνουν.» δηλώνει στο «Κ» ο χορευτής, ηθοποιός και μουσικός Ιβάν Σβιτάιλο. Πολυτάλαντος και δραστήριος δεν εφησυχάζει ποτέ αντιθέτως επιζητά την καλλιτεχνική δημιουργία σε οποιαδήποτε έκφανσή της τον ικανοποιεί νοητικά και συναισθηματικά.

Στην Πέννυ Κροντηρά

Ο Ιβάν Σβιτάιλο είναι ένας χαρισματικός άνθρωπος  του οποίου τα επαγγελματικά βήματα έχουν πολύ ενδιαφέρον.

Πως εκφράζετε τον εαυτό σας μέσα από την τέχνη;

Η τέχνη θεωρώ πως είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή. Ένας καλλιτέχνης που μπαίνει σε μια καλλιτεχνική διαδικασία δημιουργίας προφανώς στηρίζεται πάνω σε διάφορα κομμάτια της ζωής του και της ανθρώπινης φύσης γενικότερα. Στο θέατρο μέσω του θεατρικού παιχνιδιού καταλήγεις να αναπαράγεις τη ζωή, είτε τη σύγχρονη είτε την αρχαία όπου αυτός είναι ο σκοπός. Επίσης καλείσαι να νιώσεις τα συναισθήματα και να κατανοήσεις τη ψυχολογία ενός ρόλου. Αυτό είναι το ενδιαφέρον για μένα, μέσα από την τέχνη να συνδέομαι με όλα τα πράγματα που εμπεριέχει η λέξη ζωή. Παράλληλα είναι ωραία να γνωρίζεις και εσύ ο ίδιος το πόσο διαφορετική είναι η ζωή για τον κάθε άνθρωπο και εκεί βρίσκεις την ουσία της. Μέσα από την τέχνη καταλήγω σε πράγματα  που με μορφώνουν και με διαμορφώνουν. Αυτή η τέχνη μου αρέσει.

Τι δηλώνετε και τι νιώθετε ότι είστε χορευτής, ηθοποιός ή μουσικός;

Δεν γίνεται να λειτουργήσω με ένα από αυτά. Όποτε ασχολήθηκα με τη μουσική πάντα κατέληγα να χρειάζομαι την έκφραση και την κίνηση.  Οπότε όταν έκανα θέατρο επίσης πάντα χρειαζόταν να είμαι χορευτής. Και είμαι τυχερός που και ταυτόχρονα είμαι και μουσικός, γιατί το θέατρο εμπεριέχει και τα δύο. Ήμουν τυχερός που ασχολήθηκα με το χορό, μου έδωσε την δυνατότητα να μάθω και να γνωρίσω τις σωματικές ικανότητες που μπορεί να έχει ο άνθρωπος, έγινα πιο δυνατός και ταυτόχρονα έμαθα πως μπορώ να χρησιμοποιήσω το σώμα μου ως εργαλείο. Αυτό θεώρησα πως ήταν και το μεγαλύτερο εφόδιο και για το θέατρο. Στη ζωή σωματοποιούμε ερεθίσματα χωρίς να το καταλαβαίνουμε για αυτό και θεωρώ πως αν δεν ήμουν καλός μουσικός δεν θα ήμουν καλός χορευτής και αν δεν ήμουν κάλος χορευτής δεν θα ήμουν ο ηθοποιός που είμαι σήμερα. Όλα αυτά είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Έγινα καλός χορευτής λόγω θεάτρου. Καταλήγοντας δεν θα μπορούσα να πω πλέον ότι είμαι χορευτής γιατί το θέατρο είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στη ψυχολογία και το ενδιαφέρον μου ώστε ακόμα και όταν χορεύω σκέφτομαι ένα χαρακτήρα.

Τι σας έχει προσφέρει ξεχωριστά η υποκριτική, ο χορός και η μουσική;

Σίγουρα μέσα από το χορό προφανώς έλυσα και ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Ήρθα σε μια χώρα όπου σταδιακά εμπλούτιζα και μάθαινα τη γλώσσα, ώστε να μπορώ να επικοινωνώ ισότιμα. Μέχρι τότε υπήρχε μια ανασφάλεια και ο χορός ήταν ο ιδανικός τρόπος να επικοινωνήσω χωρίς να χρειάζεται να μιλήσω. Το θέατρο είναι μια πολύ συνειδητή επιλογή. Φοβόμουν να μπαίνω σε ξένα παπούτσια. Δεν ήμουν ποτέ ο άνθρωπος της παρέας που τραγουδούσε μπροστά σε όλους ή έκανε μιμήσεις. Το θέατρο σου προσφέρει και απαιτεί με μέθοδο και ασφάλεια να μεταμορφώνεσαι και φυσικά εμπεριέχει και πολλά  ενδιαφέροντα δικά μου όπως τη μουσική και το χορό. Σίγουρα τώρα το πιο αδύναμο αυτή τη στιγμή και θα φανεί και αστείο είναι ο χορός. Έχω μπει εδώ και 5 χρόνια σε πιο εγκεφαλική διαδικασία θεατρικής προσέγγισης, η οποία καμιά φορά απαιτεί ακινησία, φυσικότητα. Ο χορός είναι μεν μεγάλη δύναμη αλλά εύκολα μπορεί να γίνει και εμπόδιο για αυτό και η αποχή είναι χρήσιμη. Έχω να γυμναστώ 1,5 χρόνο.

Η μουσική υπήρχε πάντα μέσα μου, άργησα να το καταλάβω ότι χόρευα γιατί μου άρεσε η μουσική. Όταν το συνειδητοποίησα έφτιαξα στο σπίτι μου βήμα βήμα ένα στούντιο με 10 μουσικά όργανα χωρίς να έχω πάει μια μέρα στο ωδείο. Μετράω πάντα πόσο χρόνο έχω και προσπαθώ απλά με υπομονή και επιμονή αλλά όχι με πανικό και ανασφάλεια να είναι ένα κομμάτι της καθημερινότητάς μου με δέσμευση και συνέπεια. Δεν σκέφτομαι το αποτέλεσμα αλλά την διαδικασία.

Πότε νιώσατε αποδεχτός σε προσωπικό επίπεδο και ποιες οι ταμπέλες που γκρεμίσατε;

Δυστυχώς αποδεκτός ένιωσα πολύ αργά σε σχέση με αυτό που φαντάζομαι ότι βίωνα. Μπορεί να είχα γίνει αποδεκτός πολύ πιο νωρίς, ίσως και από την 1^η μέρα που ήρθα στην Ελλάδα όμως μέσα μου εγώ ο ίδιος είτε από φόβο είτε από ανασφάλεια ότι ήμουν διαφορετικός και ξεχώριζα, να είχα αυτή την πάλη μέσα μου. Όταν πρέπει να ξεκινήσεις από το 1 χωρίς να έχεις μια προηγούμενη βάση ή μια υποδομή, συγγενείς ή οτιδήποτε σίγουρα νιώθεις το άγχος της επιβίωσης και ταυτόχρονα της προσωπικής εξέλιξης. Η προσωπικότητα και η ζωή μου συνδέεται με τη δουλειά, γιατί έτσι είμαστε εμείς οι καλλιτέχνες. Αποδεκτός λοιπόν αισθάνθηκα αφού έπαιξα στον Άμλετ του Κακλέα πέρσι τον χειμώνα. Εκεί ένιωσα να χαλαρώνω και να αποδέχομαι τον εαυτό μου.

Οι ταμπέλες που γκρέμισα, ήταν του Έλληνα, του Ρώσου, του ξένου. Έζησα στη Νέα Υόρκη δύο χρόνια και εκεί νιώθεις το πόσο μικρός είναι ο κόσμος και πόσο εύκολο είναι πλέον να βρεθείς παντού. Γυρνώντας στην Αθήνα το κουβαλούσα αυτό και το κουβαλάω πάντα. Ο άνθρωπος μάλλον από ανάγκη θέλει να βρίσκεται στο μικρόκοσμό του. Η Νέα Υόρκη δεν είναι αχανής γιατί νιώθεις σαν να είσαι στο αεροδρόμιο. Το αεροδρόμιο είναι ένα μέρος όπου νιώθεις περισσότερο από κάθε άλλο μέρος ότι ο κόσμος είναι μικρός, γιατί μπαίνεις μέσα σε ένα αεροπλάνο και σε τρεις ώρες είσαι Μόσχα και σε επτά ώρες Νέα Υόρκη. Απομυθοποίησα πολλά πράγματα στη ζωή. Απλά κατέληξα να είμαι ήρεμος. Ευτυχώς οι επιλογές που είχα κάνει είχαν ενδιαφέρον και υγεία.

Ποια τα διδάγματα της παιδικής  και εφηβικής ηλικίας σας;

Οι άνθρωποι είμαστε μόνοι μας ούτως ή άλλως, με ή χωρίς οικογένεια. Έμαθα να μην χαίρομαι πολύ όπως και να μην στενοχωριέμαι πολύ, γιατί για κάποιο λόγο έρχεται η επόμενη μέρα και δεν μπορείς να είσαι στο χτες ούτε στο αύριο.

Πότε θεωρείτε ότι περπατήσατε σε τεντωμένο σκοινί και κινδυνεύσατε να πέσετε;

Συνέχεια, νομίζω ακόμα και τώρα. Η απάντηση μου βρίσκεται σε ένα ντοκιμαντέρ που διηγείται την ιστορία ενός ατόμου που σχεδόν αφιέρωσε τη ζωή του σε κάτι τρελό, να περπατήσει μεταξύ των δίδυμων πύργων πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Αυτή η ιδέα που γεννήθηκε από αυτόν θα μείνει για πάντα γιατί πολύ απλά αφιέρωσε όλη του τη ζωή στο να είναι μετέωρος και να καταρρίπτει κάθε  αντίσταση. Η ισορροπία αυτή με ελκύει γιατί έχει μια πρόκληση και αυτό μου αρέσει. Πιτσιρικάς ήμουν ριψοκίνδυνος. Οδηγούσα μηχανή μεγάλου κυβισμού από τα 14 χωρίς κράνος, χαρτιά ή διπλώματα.

Ποια τα όρια του Ιβάν;

Η μάνα μου είχε κουραστεί όσο μεγάλωνα να με πηγαίνει στο νοσοκομείο να μου κάνουν ράμματα και να μου βάζουν γύψους στα πόδια. Μου έκανε μια κουβέντα ότι ανησυχούσε πολύ για εμένα αλλά ποτέ δεν με περιόρισε. Προσπαθούσε πάντα να με προϊδεάσει ότι όλα έχουν μια συνέπεια στη ζωή ειδικά όταν αυτό έχει να κάνει με άλλους ανθρώπους. Έχω φυσικά όρια και όσο ωριμάζω και μεγαλώνω τόσο πιο πολύ βγαίνουν στην επιφάνεια.

Τι θα θέλατε να αλλάξετε από την μέχρι τώρα ζωή σας;

Τίποτα, όσο πιο δύσκολο ήταν κάτι τόσο πιο ενδιαφέρον καταλήγει να είναι και τόσο πιο πολλά θέλεις να σου συμβούν, φυσικά ευχάριστα. Όταν έχεις ζήσει πολλά πράγματα σε όλο το φάσμα της ζωής σου ξέρεις ότι δεν θα συμβούν μόνο καλά. Είναι αναπόφευκτο, χωρίς να χρειάζεται να περιμένεις μόνο τα καλά ή τα άσχημα.

Ποια εμπειρία σας έχει διαμορφώσει;

Ένα τρακάρισμα που είχα τη χρονιά που έδινα διπλωματικές στη σχολή χορού, χορογραφούσα τα βραβεία MAD και ήμουν με ένα τρομακτικά ταλαντούχο χορογράφο ισραηλινό στη σχολή χορού. Τότε λοιπόν δέκα μέρες πριν την παράσταση τρακάρω με τη μηχανή και κάνω 15 ράμματα στο πόδι με αποτέλεσμα να παγώσουν όλα. Αυτό είναι το πρώτο σταμάτημα όπου η ζωή και η φύση σου λένε «τώρα κάτσε». Μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα αλλά δεν χρειάζεται να είμαστε συνέχεια ανεξέλεγκτοι ελλείψει αίσθησης φόβου.

Ποια είναι τα τρωτά σημεία σας;

Οι ταλαντούχοι άνθρωποι, οι φίλοι μου. Τους έχω ανάγκη γιατί επειδή δεν είχα σόι εδώ οι φίλοι μου αντικατέστησαν αυτούς. Οι σχέσεις που έχω με κάποια πρόσωπα φιλικά είναι σαν να έχω οικογένεια από επιλογή, αυτό είναι μια ευαισθησία και ταυτόχρονα μια ευθύνη και μια δέσμευση. Επίσης η ταχύτητα της μηχανής με την οποία έχω μια πολύ ιδιαίτερη σχέση και η θάλασσα που όταν δεν κολυμπάω νιώθω σαν να μου λείπει κάτι.

Ποια τα επαγγελματικά σας σχέδια;

Χθες τελείωσε το «so you think you can dance» και ήταν σαν να ξεψάρωσα λίγο με την διαδικασία του σόου γιατί βρέθηκα πρώτη φορά στη ζωή μου να είμαι απλά ο εαυτός μου και όχι ένας χαρακτήρας θεατρικός ή χορευτικός. Στις 26 Ιουλίου φεύγω να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για τον ελληνισμό της Κριμαίας και τη ζωή του Τσέχωφ, ο οποίος έζησε εκεί για πολλά χρόνια. Το ταξίδι θα διαρκέσει δεκαέξι μέρες.  Θα είναι μία ανεξάρτητη παραγωγή και ο ρόλος μου είναι η σκηνοθεσία, η έρευνα και η παρουσίαση. Ήταν μια ιδέα που προέκυψε όταν ρωτήθηκα που θα πάω το καλοκαίρι και απάντησα ότι θα πάω διακοπές με το αυτοκίνητο μου να δω τη γιαγιά μου στην Κριμαία. Ξαφνικά μου προτάθηκε σαν ιδέα να πάρω έναν οπερατέρ μαζί μου. Με την ιστορία της Κριμαίας ασχολήθηκα λόγω της μητέρας μου που  ήταν ιστορικός και λόγω του ότι ενδιαφερόμουν να μάθω την ιστορία του τόπου από όπου κατάγομαι. Ο ελληνισμός εκεί είναι ένα τεράστιο στοιχείο, είναι κάτι που διαμόρφωσε τον τόπο αυτό και πρέπει να το γνωρίζουμε. Ακόμα, από Σεπτέμβρη θα παίξω στο θέατρο Άλφα Ιδέα τον «υπηρέτη δύο αφεντάδων» με σκηνοθέτη τον Κώστα Γάκη.

Πως νιώθετε ως κριτής στο show τη στιγμή που έχετε υπάρξει και εσείς παλαιότερα στην θέση του να κρίνεστε;

Το ότι έκρινα δεν σημαίνει ότι ισορρόπησα κιόλας επειδή έχω κριθεί στο παρελθόν. Ήταν ωραία εμπειρία, τα παιδιά είναι πολύ ταλαντούχα και ο καθένας είναι τόσο ξεχωριστός και διαφορετικός, από διάφορες χώρες. Στενοχωριέμαι που δεν το εμπλουτίσαμε και άλλο γιατί αυτή ήταν η πραγματικότητα του διαγωνισμού,  οι μισοί διαγωνιζόμενοι ήταν ξένοι που μπορεί να έχουν ελληνικές ταυτότητες ή μπορεί να έχουν καταγωγές από άλλες χώρες για αυτό και ένιωθα ακόμα πιο κοντά τους. Ο χορός δεν ξέρω πως μπορεί να σε κάνει να αναγνωριστείς, είναι δύσκολο να σε οδηγήσει σε πλούτη ή μεγαλεία. Εγώ ήταν δύσκολο να αναγνωριστώ σε τέτοιο σημείο, γινόταν με πολύ κόπο. Δεν μπορούσα να τους διορθώσω με ένα σχόλιο τεχνικά γιατί αυτό γίνεται με ένα μάθημα αλλά προσπάθησα να τους ξεκλειδώσω ή να τους προβληματίσω καμιά φορά λόγω εμπειρικών στιγμών που με άλλαξαν. Επειδή ήμουν ψηλός και είχα ανασφάλεια για το μέγεθος μου, φοβόμουν να χορεύω σε μια ομάδα ανάμεσα σε άλλους ανθρώπου με αποτέλεσμα να μαζεύομαι για να μην χτυπάω, και έτσι να μην μπορώ να φτάσω στην ταχύτητα που χρειαζόταν, τότε η χορογράφος μου ζήτησε να χορεύω στις μύτες των ποδιών μου και να γίνω ακόμα πιο μεγάλος δηλαδή αν είμαι 1.90 να γίνω 1.98. Αυτό με ξεμπλόκαρε μια για πάντα και κατάλαβα τι εννοούσε.

Να σας περιμένουμε του χρόνου στην ίδια θέση;

Δεν έχω κανένα λόγο να μην το κάνω γιατί η διαδικασία μου άρεσε πολύ και έχω καλή σχέση με το κανάλι. Θα δούμε αν όλα είναι καλά και βρίσκομαι στην Ελλάδα. Έχω ανοίξει ένα μέτωπο με τη Ρωσία και θέλω να κάνω πράγματα στη Μόσχα να αποκτήσω μια βάση. Υπάρχει μια γλώσσα που είναι κρίμα να μην την εκμεταλλευτώ. Στην Αθήνα δυστυχώς δεν έχω τη δυνατότητα να μιλάω και να επικοινωνώ στα ρώσικα. Θεατρικά και υποκριτικά επίσης είναι μια απαραίτητη διαδικασία που ελπίζω να περάσω. Είναι μία από τις επόμενες ταμπέλες, ένας μύθος που θα ήθελα να απομυθοποιήσω.

Πότε αισθάνεστε πλήρης και γαλήνιος;

Πλήρης δεν αισθάνομαι ποτέ. Μου αρέσει πολύ να χορεύω. Γαλήνιος για μένα είναι να μην σκέφτομαι τίποτα άλλο από αυτό που συμβαίνει. Πρέπει να είσαι γαλήνιος για να αναπαράγεις και να ενεργείς, να δομείς και να φτιάχνεις μια ιδέα για να υπάρχει δημιουργία.

Ποιες οι παγίδες του χώρου;

Η μεγαλύτερη παγίδα του χώρου είναι ο άνθρωπος ο ίδιος ο εαυτός του και οι παγίδες που φτιάχνει. Να μην είσαι σωστός στη δουλειά σου, να χάνεται ο σεβασμός ή να σε θεωρούν ανεύθυνο είτε στη ζωή είτε στη δουλειά. Πολλοί θα ήθελαν να είναι σε ξεχωριστή θέση αναγνώρισης και προβολής. Υπάρχει μια ολόκληρη αγορά που έχει χορηγούς, ανταγωνιστές, κανάλια, σε αυτή την αγορά εντάσσεται και η πολιτική. Η τέχνη και ο πολιτισμός είναι πολύ μεγάλο όπλο στην επικοινωνία και διαμόρφωση της κοινωνίας για αυτό ο χώρος που εμπεριέχει όλα αυτά τα πράγματα χρειάζεται προσοχή, ως προς το που κινείσαι, με ποιους μιλάς, τι στόχους έχεις και φαντάζομαι όταν συνυπάρχεις με πράγματα που δεν σε αντιπροσωπεύουν, όλα αυτά από μόνα τους είναι παγίδες. Εγώ π.χ από πολύ πιτσιρικάς ήμουν πολύ περήφανος, δεν ήθελα ποτέ να χρωστάω ή να έχω κάποιον να μου επιβάλλεται και δεν επέτρεψα ποτέ κάποιος να με προσβάλει. Ευτυχώς που στα δεκαέξι μου ήμουν ήδη 1.90, αθλητής και δυνατός.

Φοβηθήκατε ποτέ την έκθεση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης;

Πολλές φορές. Και την έκθεση της σκηνής. Είναι τρομερό το πως μπορεί να αλλοιωθεί κάτι και να προβληθεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο και ταυτόχρονα να παρεξηγηθεί. Πρέπει να είσαι ετοιμοπόλεμος. Έχει μεγάλο μέγεθος η τηλεόραση. Ανακυκλώνονται όλα γρήγορα. Το ότι σε έδειξε η τηλεόραση δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξεις πχ αύριο χωρίς αυτή. Ο άνθρωπος ενεργοποιεί τον εγκέφαλό του. Θέλει να συνεχίσει να δουλεύει ή να προβάλλεται για κάτι που έκανε πριν. Εγώ δεν θα ήθελα να δείχνω σε όλους το just the2ofus σαν τη μοναδική μου ή την καλύτερη μου τηλεοπτική εμπειρία που δεν ήταν κιόλας. Δεν θα μου άρεσε να κάνω τηλεόραση μόνο για τα φράγκα.  Ασχέτως αν φράγκα δεν υπάρχουν πια στην τηλεόραση και πρέπει να δουλέψεις πάρα πολύ για να φτάσεις σε ένα σημείο να ζητάς μεγάλα χρηματικά ποσά.

Αν βάλετε τον Ιβάν μπροστά σε ένα καθρέφτη τι θα δεί;

Εμένα αδύνατο, κουρασμένο. Ο καθρέφτης για μένα ποτέ δεν ήταν ένας λόγος να πηγαίνω και να παρατηρώ τον εαυτό μου. Όταν μπήκε ο χορός ο καθρέφτης ήταν λειτουργικός και καθημερινά στη μέρα μου οπότε δεν μπορούσα να αφιερώσω άλλο χρόνο να κάθομαι στο μπάνιο και να ασχολούμαι. Γενικά δεν είμαι έτσι. Παρατηρώ ότι μεγαλώνουμε, δεν χρειάζομαι ένα είδωλο για να μου πει πως είμαι.

Υπάρχει κάτι που αγνοούμε για εσάς και μένει να ανακαλύψει ο κόσμος στο μέλλον;

Αν με είχε ανακαλύψει στο παρελθόν ο κόσμος για κάποια πράγματα θα ανακαλύψει σίγουρα ότι αυτά που δίνω μπορεί να είναι ή περισσότερα ή καθόλου ή λιγότερα. Ο χρόνος αλλάζει. Όπως χτίζει έτσι γκρεμίζει κιόλας. Θεωρούμαι νέος αλλά όχι τόσο ώστε να μπω σε μια διαδικασία να κάνω μια παράσταση μπαλέτου και να εκτελώ πανδύσκολες κλασσικές χορογραφίες. Δεν είναι και ο στόχος μου αυτός. Σίγουρα μου αρέσει η δουλειά μου γιατί είναι ένα πολυδιάστατο πλέον αντικείμενο και έχω πολλά ενδιαφέροντα. Ελπίζω να είμαι υγιής, να έχω ιδέες και δύναμη αυτά που σκέφτομαι να γίνονται, όπως μέχρι στιγμής και ειδικά τώρα που πήρα την πρωτοβουλία να κάνω ένα ντοκιμαντέρ. Είναι πολύ ευχάριστο με πρωτοβουλίες και με ελευθερία να κάνεις κάτι που σε εμπνέει, γιατί εσύ το δημιουργείς, εσύ ασχολείσαι με αυτό και είναι στο χέρι σου το πόσο μεγάλο αυτό θα γίνει.