Ιστορίες Ανδρείας του Πολεμικού Ναυτικού

ΛΕΖΑΝΤΕΣ:

1.«Σε αυτή την έκθεση ιστορίες μάς διηγούνται οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν υπηρετήσει στο Ναυτικό, οι οποίοι είναι ένα κομμάτι λαού, του έθνους μας και βρέθηκαν κάποια στιγμή σε ένα σταυροδρόμι και επέλεξαν να βάλουν το “εμείς” πάνω από το “εγώ”», τονίζει ο αντιπλοίαρχος και  τμηματάρχης στη Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων του Πολεμικού Ναυτικού Ιωάννης Σαμοθράκης με τηδημοσιογράφο του Καρφιού Πέννυ Κροντηρά

2. Η ουρανόσφαιρα, του 1824. Έδειχνε τη θέση των άστρων στον ουρανό και τη χρησιμοποιούσαν για να χαράσσουν πορεία

3. Θραύσμα τουρκικής οβίδας που χτύπησε το Αβέρωφ στους Βαλκανικούς Πολέμους 

4. Τοίχος με παράθυρα από προσωπικές ιστορίες ανθρώπων που υπηρέτησαν στο Ναυτικό

Μια έκθεση στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» που αναδεικνύει το σθένος, το πνεύμα, την τόλμη και την αυταπάρνηση πληρωμάτων και καπετάνιων του Πολεμικού μας Ναυτικού, από το 1821 μέχρι σήμερα

της Πέννυς Κροντηρά

«Μέσα από την έκθεση “Ιστορίες Ανδρείας” του προσωπικού του Πολεμικού Ναυτικού από το 1821 έως τις ημέρες μας, μεταφέρεται το μήνυμα ότι παρά τις αντιξοότητες που έχει μέχρι σήμερα αντιμετωπίσει η χώρα και ο λαός μας, πάντα καταφέρναμε να επιβιώνουμε, εντυπωσιάζοντας όχι μόνο τους αντιπάλους μας, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο!», τονίζει στο «Κ» ο αντιπλοίαρχος και  τμηματάρχης στη Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων του Πολεμικού Ναυτικού Ιωάννης Σαμοθράκης.  Το μνημόνιο που υπεγράφη μεταξύ του Πολεμικού Ναυτικού και του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού στοχεύει στο να παραδειγματίσει και  να εμπνεύσει το κοινό που θα επισκεφθεί το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Οι «Ιστορίες Ανδρείας» αναπτερώνουν το ηθικό μας και διδάσκουν τόσο στα παιδιά όσο και σε εμάς τους ενήλικες ότι η παραίτηση από τα δικαιώματα και τα όνειρά μας δεν είναι επιλογή αλλά αποστασία.

Η έκθεση στηρίζεται στους πλατωνικούς διαλόγους και συγκεκριμένα τον διάλογο Λάχης ή περί ανδρείας. Ποια όμως είναι τα συστατικά γνωρίσματα, τα υλικά που κάνουν κάποιον ανδρείο; Την απάντηση δίνει ο αντιπλοίαρχος Σαμοθράκης: «Τα ερωτήματα που θέτει ο διάλογος αφορούν την εκπαίδευση, το ορμητικό πνεύμα, τη σύνεση, την επιτελική διαχείριση των καταστάσεων, καθώς και το αν η ανδρεία είναι μόνο γένους αρσενικού ή και γένους θηλυκού; Όλα αυτά απαντιούνται από τους ίδιους τους ανθρώπους του Ναυτικού από το 1821 μέχρι σήμερα και όχι μόνο από αξιωματικούς, κυβερνήτες αλλά και από απλούς ναύτες. Σε αυτή την έκθεση ιστορίες μας διηγούνται οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν υπηρετήσει στο Ναυτικό, οι οποίοι είναι ένα κομμάτι λαού, του έθνους μας, που όπως όλοι μας βρέθηκαν κάποια στιγμή σε ένα σταυροδρόμι. Μπορούσαν να επιλέξουν την εύκολη λύση, αντί της δύσκολης. Αυτοί επέλεξαν να βάλουν το “εμείς” πάνω από το “εγώ”».

Κάθε έκθεμα είναι και μία διδακτική ιστορία. Εμείς επιλέξαμε έξι και σας τα παρουσιάζουμε:

Η στολή του Ναυάρχου Κουντουριώτη: Είναι ένας από τους ανθρώπους που ουσιαστικά χάραξε από την πλευρά του, μαζί με τον Βενιζέλο, τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, των Βαλκανίων, αλλά και της Ευρώπης, ίσως όσο κανένας άλλος. Τον Σεπτέμβριο του 1912 πραγματοποιήθηκε  πάνω στο θωρηκτό Αβέρωφ Πολεμικό Συμβούλιο, με σκοπό τη σύγκριση των στόλων Ελλάδας – Τουρκίας, για να αποφασιστεί η είσοδος της Ελλάδας στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.  Όλες οι άλλες βαλκανικές χώρες αν και είχαν στρατό ξηράς στερούνταν Ναυτικού. Έτσι λόγω της έλλειψης ανεπτυγμένου οδικού ή σιδηροδρομικού δικτύου δεν μπορούσαν να μεταφέρουν τις δυνάμεις τους, παρά μόνο μέσω θαλάσσης. Όποιος λοιπόν είχε τον έλεγχο της θάλασσας μπορούσε να έχει τον έλεγχο όλου του αγώνα. Στο Πολεμικό Συμβούλιο διαπιστώθηκε ότι το τουρκικό Ναυτικό υπερτερούσε σε αριθμό πλοίων, πυροβόλων  και θωράκισης. Τότε σηκώθηκε ο ναύαρχος Κουντουριώτης και είπε στον Βενιζέλο «Κύριε Πρόεδρε, εκτός όλων αυτών που υπολογίσαμε, ξεχάσαμε να αναφερθούμε στην εκπαίδευση και την ψυχή των πληρωμάτων. Γιατί καράβια άνευ ικανού έμψυχου υλικού είναι μόλυβδος βαρύς, βυθιζόμενος εντός ύδατος».

 

Βιβλίο «Ονοματολόγιον Ναυτικόν» του Λεωνίδα Μπαλάσκα: Αφορά το κομμάτι της εκπαίδευσης στο πιο σύγχρονο Ναυτικό καθώς εκτός από την τόλμη, το θάρρος, την επιδεξιότητα χρειάζεται και γνώσεις. Σε αυτό στηρίχθηκε η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων κωδικοποιώντας όλες αυτές τις γνώσεις.

Τοίχος με παράθυρα από προσωπικές ιστορίες ανθρώπων που υπηρέτησαν στο Ναυτικό: Ο ύπαρχος Ηλίας Τσουκαλάς τον Σεπτέμβριο του 1943 επέβαινε στο υποβρύχιο  Κατσώνης, το οποίο χτυπήθηκε από βόμβες βάθους γερμανικών πλοίων ανοιχτά της Σκιάθου. Ο κυβερνήτης κατόρθωσε να το φέρει στην επιφάνεια και όλοι περίμεναν να  παραδοθεί. Το Πολεμικό Ναυτικό μας όμως δεν έχει υποστείλει ποτέ τη σημαία του παραδιδόμενο. Το υποβρύχιο αναδύθηκε όχι για να παραδοθεί αλλά για να συνεχίσει τη μάχη ενάντια στους Γερμανούς με ένα μικρό πυροβόλο που διέθετε. Οι Γερμανοί στην αρχή σοκαρίστηκαν και δεν πίστευαν στα μάτια τους, αλλά στη συνέχεια στηριζόμενοι στη μεγάλη δύναμη πυρός κατάφεραν να βυθίσουν το υποβρύχιό μας. Ελάχιστοι μπόρεσαν να σωθούν μεταξύ των οποίων και ο ύπαρχος Ηλίας Τσουκαλάς, ο οποίος πάλευε ώρες με τα κύματα μόνο και μόνο για να επιβιώσει και να συνεχίσει τον αγώνα, πηγαίνοντας στη Μέση Ανατολή. Αυτή η ιστορία διδάσκει ότι οι πραγματικά μεγάλοι άνδρες είναι σεμνοί και ταπεινοί. Όταν τον ρώτησαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου «πώς είναι κάποιος να είναι ήρωας;» απάντησε «Δεν ξέρω να σας πω. Απλά ό,τι έκανα το έκανα γιατί έπρεπε να κρατήσω τον λόγο μου απέναντι σε μια δεσποινίδα στο Πορτ Σάιντ που της είχα υποσχεθεί ότι θα γυρνούσα και θα τέλειωνε ο πόλεμος». Τη συγκεκριμένη κυρία την παντρεύτηκε και όταν βγαίνανε και πηγαίνανε σε διάφορες επισκέψεις τη σύστηνε ως λάφυρο πολέμου. Είναι χιλιάδες οι ιστορίες που έχουν να πουν κάτι διαφορετικό και να μιλήσουν στις ψυχές των παιδιών. Το τελευταίο παράθυρο είναι ένας καθρέφτης όπου ο καθένας κοιτάζοντας θα δει τον εαυτό του που είναι εν δυνάμει ήρωας που θα συμπληρώσει αυτή την έκθεση. Μπορεί η έκθεση να ξεκινάει από το 1821 αλλά δεν έχει τέλος.

Θραύσμα τουρκικής οβίδας: Την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων όταν ο Αβέρωφ καταδίωκε τον οθωμανικό στόλο δέχθηκε σωρεία οβίδων και βομβών. Το συγκεκριμένο έκθεμα αποτελεί ένα από τα θραύσματα των τουρκικών οβίδων  που χτύπησαν τον Αβέρωφ. Όλες οι ζημιές ήταν μπροστά, καθώς ο Αβέρωφ κυνηγούσε πάντα τον εχθρό, εγκλωβίζοντάς τον στα στενά των Δαρδανελίων και κάνοντας τους Τούρκους να μην τολμούν να βγουν.

Ουρανόσφαιρα: Στο κομμάτι της εκπαίδευσης έχουμε την ουρανόσφαιρα που είναι περίπου εκατό ετών από το 1824 και έδειχνε τη θέση των άστρων στον ουρανό που χρησιμοποιούσαν οι άνδρες του Ναυτικού για να βρουν την πορεία, επειδή δεν υπήρχαν δορυφόροι.

Κομμάτι από τον ασύρματο του πλοίου «Βέλους»: Μέσω του οποίου εκπέμφθηκε το σήμα που έλεγε ότι ο αντιπλοίαρχος Παππάς φεύγει από τη Νατοϊκή αποστολή με το πλήρωμά του, πηγαίνοντας στην Ιταλία, διατρανώνοντας ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι με τη Δικτατορία και το Πολεμικό Ναυτικό, είναι για να διασφαλίζει τους θεσμούς της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Ο κ. Σαμοθράκης δηλώνει ότι «τη διαφορά την κάνει ο άνθρωπος και η έκθεση είναι ανθρωποκεντρική. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν όχι μία πολεμική ιστορία αλλά διδάγματα για το μέλλον τους, όπως ότι η μόνη χαμένη μάχη είναι αυτή που δεν δίνεται. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και δεν υπάρχουν κάστρα που δεν παίρνονται. Επίσης, οι γυναίκες μας, η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, πιο μετά οι γυναίκες που λόγω έλλειψης ανδρών στελέχωσαν τους φάρους, ως φαροφύλακες κατείχαν εξίσου βαρύνοντα ρόλο. Η ανδρεία είναι λοιπόν και γένους θηλυκού. Δεν είναι ανδροκρατούμενο το περιβάλλον. Το Πολεμικό Ναυτικό είναι ένας θεσμός που έχει κρατήσει πάνω από 3.000 χρόνια και θα συνεχίσει να υπάρχει γιατί στηρίζεται σε αρχές που έχουν παραμείνει αναλλοίωτες και είναι διαχρονικές. Το Πολεμικό Ναυτικό, στηριζόμενο στους ανθρώπους του, θα συνεχίσει να προασπίζεται την ασφάλεια και την ειρήνη στην περιοχή».