Γιάννης Ζουγανέλης στο «Κ»: Δεν πιστεύω ότι έχουμε δημοκρατία

Της Πέννυς Κροντηρά

«Ελπίζω στην ισονομία και στην αλήθεια, γιατί είμαστε ξεδιάντροποι στο ψέμα. Ελπίζω στον έρωτα και στη νεανικότητα όλων των ηλικιών» δηλώνει στο «Καρφί» ο πολυτάλαντος μουσικός και ηθοποιός Γιάννης Ζουγανέλης. Το έργο του είναι αναμφισβήτητα αναγνωρίσιμο σε όλο τον κόσμο μέσω των ορχηστρικών του δημιουργιών. Έχοντας το χάρισμα της σύνθεσης δημιούργησε μουσική για εκατοντάδες θεατρικά έργα, τηλεοπτικές σειρές και κινηματογραφικές ταινίες, προσωπικούς δίσκους και έχει υποδυθεί πλήθος θεατρικών ρόλων.

Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη μουσική και το θέατρο;

Από πολύ μικρός ξεκίνησα να παίζω μουσική. Αγαπούσα πάρα πολύ την αίσθηση του ήχου και το καλό που προκαλούσε στον κόσμο η μουσική. Επίσης, έψαχνα πολύ τον ήχο, φανταζόμουν πως είναι οι σειρήνες του πολέμου, οι θεομηνίες. Με συνεπαίρνει ο ήχος της φύσης, δηλαδή το θρόισμα των φύλλων, τα ποτάμια, τα κύματα, το περπάτημα των ζώων. Η αφορμή ήταν ότι ήθελα να εξηγήσω στους γονείς μου, που δεν άκουγαν, τον ήχο. Η ευκαιρία μου να ξεκινήσω με τη μουσική ήταν ο Άγιος Νικόλαος Αχαρνών και ο ιεροψάλτης καθηγητής Θ. Θεοδωρακόπουλος. Έτσι ξεκίνησα στο ψαλτήρι σε ηλικία πέντε ετών. Συμμετείχα σε μεικτή χορωδία που ψέλναμε βυζαντινή μουσική. Πρώτα διάβασα τις νότες και μετά έμαθα την αλφαβήτα! Σε ηλικία 15 ετών έκανα τον πρώτο μου δίσκο στην εταιρεία Lyra το 1972. Έπειτα σπούδασα σύνθεση στην Ακαδημία Τεχνών στο Μόναχο της Γερμανίας. Το θέατρο είναι για εμένα η διπλή μου υπόσταση, το alter ego της μουσικής, όμως για εμένα δεν την ξεπερνά.

Τι αποτελεί για εσάς πηγή έμπνευσης ώστε να συνθέσετε μουσική ή να γράψετε κάποιο θεατρικό έργο;

Ο άνθρωπος, η δυναμική του και η αδυναμία του. Η πολιτεία που δεν ξεφεύγω από το να τοποθετούμαι απέναντι στα πράγματα. Δεν μπορώ τους ανθρώπους που δεν παίρνουν θέση, τους αποποιούμαι αμέσως. Είμαι ανθρωποκεντρικός και δυστυχώς για εμένα δεν μπορώ να ξεφύγω από την Ελλάδα, παρόλο που είχα προτάσεις από το εξωτερικό για να κάνω επαγγελματική σταδιοδρομία πολύ μεγάλη. Επίσης, στην έκφρασή μου παίζει ρόλο το βίωμα και η πιο καθοριστική σύσπαση του ανθρώπου, που είναι το χαμόγελο, μας διαφοροποιεί από το ζωικό βασίλειο. Το γέλιο και όχι το χάχανο και ο χαβαλές, γιατί είμαι παρεξηγημένος. Πολλές φορές πάω κάπου και μου λένε «πες ένα ανέκδοτο» και μου έρχεται να κάνω εμετό. Τα ανέκδοτα τα αγαπώ και τα θεωρώ στοιχεία παράδοσης, αλλά με εκνευρίζει όπως τα αντιμετωπίζουν, γιατί δεν κοιτούν την ψυχή των ανθρώπων αλλά την επιφάνεια και την εικόνα. Αυτό που προσπαθώ πάντα είναι ο συνδυασμός της έκφρασής μου να αγγίζει την αλήθεια.

Έχετε ιδιαίτερη ευαισθησία όσον αφορά τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Θεωρείτε ότι η πολιτεία αλλά και ο κόσμος βοηθούν στο να κάνουν την ζωή τους καλύτερη;

Γενικά υπάρχει κοινωνικός ρατσισμός. Δεν έχω ευαισθησία, αλλά το αυτονόητο. Απλώς επικαλούμαι την ευαισθητοποίηση που έζησα στο ίδιο μου το σπίτι, όταν είδα εξαιρετικούς ανθρώπους, αθώους, που έλεγαν συνεχώς ευχαριστώ και κοιτούσαν ο ένας στα μάτια του άλλου. Αυτούς τους ανθρώπους με τέτοια προσωπικότητα είδα πως τους έφτυσε το κράτος, με αποτέλεσμα να ευαισθητοποιηθώ. Ήταν η μάνα μου και ο πατέρας μου. Δεν τα λέω άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά με αναπηρία, γιατί ειδικές ανάγκες έχουμε όλοι. Το αδηφάγο και ανύπαρκτο κράτος εκμεταλλεύεται αυτούς τους ανθρώπους, είμαστε των εντυπώσεων. Εγώ πιστεύω ότι ένα τέτοιο παιδί είναι ένας άγγελος μέσα στο σπίτι.

Ποια είναι τα επαγγελματικά σας σχέδια;

Ξεκινάμε στις 12 Δεκεμβρίου στο «Βοτανικό Plus» σε μια μουσική παράσταση με τίτλο «Καμαρώστε μας» στα καλά, στις αξίες μας αλλά και στα χάλια μας, γιατί πάντα οι Έλληνες στις λέξεις που χρησιμοποιούν δίνουν δύο υποστάσεις, με μία ομάδα με προσωπικότητες όπως ο Λάκης Παπαδόπουλος, ο Δημήτρης Μπάσης, η Σοφία Κουρτίδου, η Βίκυ Καρατζόγλου, ο εξαιρετικός ηθοποιός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης και η Σοφία Πριόβολου. Μια πάρα πολύ ωραία δουλειά. Θα είμαστε εκεί κάθε Σάββατο βράδυ στις 10.30 και κάθε Κυριακή μεσημέρι στις 2.30, με πολύ καλό κυριακάτικο φαγητό, όπως στα σπίτια των γονιών μας, για να γινόμαστε όλοι μια παρέα.

Επίσης, επειδή με το θέατρο δεν μπορώ να αποκόψω σχέσεις συναισθηματικά και εκφραστικά, θα συμμετέχω στο μιούζικαλ «Βίκτωρ Βικτώρια» στο θέατρο «Πάνθεον», με μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών όπως η Εβελίνα Παπούλια, ο Γιάννης Στάνκογλου, η Θεοδώρα Τζήμου, ο Δημήτρης Φραγκιόγλου, ο Γιώργος Σουξές, ο Γιώργος Κοψιδάς, σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρη. Η παράσταση ξεκινάει στο τέλος του Ιανουαρίου. Ακόμα, ετοιμάζω ένα δίσκο, που θα τα χώνω πάλι, αλλά τελείως διαφορετικά. Στο παρελθόν έχω γράψει άλλους δύο, που κανένας @στης δεν τα έπαιξε και, αν ακούσεις τα τραγούδια, θα καταλάβεις το γιατί.

Τι θα λέγατε στον πρωθυπουργό της χώρας;

Να σεβαστεί και να υπερασπίσει αυτόν τον τόπο. Να μη μιλάει για τρίτη και τέταρτη ηλικία. Να μιλάει για ανθρώπους. Να είναι πιο αληθινός, να μη μασήσει στην ισοπέδωση της Ευρώπης και να επικαλεστεί το νόμο για την πολιτιστική μας κληρονομιά και να αρνηθεί να πληρώσει το διογκωμένο χρέος εξηγώντας στο λαό ποιος και τι χρωστάει. Να έχει μεγαλύτερο σεβασμό στην παιδεία και τον πολιτισμό που δεν έχει ασχοληθεί. Γιατί ο πολιτισμένος έχει άλλες απαιτήσεις από την πολιτική. Θέλω να τον δω να ιδρώνει και οι παρέες του να συμβάλουν στην εξέλιξή του και όχι να ακούει τα γλειφτρόνια.

Πιστεύετε ότι ο πολιτισμός της Ελλάδας περνάει κρίση;

Δεν υπερασπίζομαι τους πολιτικούς, τους έχω συνεχώς απέναντί μου. Δεν πιστεύω στο ελληνικό Σύνταγμα, ούτε ότι έχουμε δημοκρατία. Υπηρετούμε μια εισαγόμενη πολιτική. Αγαπώ τον ελληνικό λαό που επέλεγε όλα αυτά τα κωθώνια που κυβερνάγανε και είναι ανέπνευστα χωρίς ουσία και μειοδοτούν απέναντι στην ελληνική κουλτούρα και τον πολιτισμό. Πρέπει να αλλάξουμε και να πολεμήσουμε την κρίση με έμπνευση, ζωή και αγάπη, γιατί τώρα έχουμε φτάσει πραγματικά στο δεύτερο πάτο και αισιοδοξώ ότι δεν υπάρχει τρίτος. Η επικοινωνία του πολιτισμού περνάει κρίση. Δείτε τα κρατικά ιδρύματα πολιτισμού που υποχρηματοδοτούνται, όπως και το Φεστιβάλ Αθηνών. Υπάρχει ένα υπουργείο Πολιτισμού που δεν διεκδικεί. Υπάρχουν όμως νέοι που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα και δεν πέφτει το φως πάνω τους. Σε αυτούς ελπίζω να μην περιμένουν από κανέναν και να αδράξουν την ευκαιρία.

Ποιοι είναι οι φόβοι σας και ποιες οι ελπίδες σας;

Πιστεύω ότι η ελπίδα πεθαίνει κάθε μέρα αν δεν την πιάσεις από το χέρι να περπατήσεις μαζί της. Ελπίζω στην ισονομία, στην αλήθεια, γιατί είμαστε ξεδιάντροποι στο ψέμα, να αγαπάμε τους ανθρώπους για αυτό που είναι και όχι για αυτό που θα θέλαμε να είναι. Ελπίζω στον έρωτα και τη νεανικότητα όλων των ηλικιών. Πραγματικά συνομιλώ με την ελπίδα, την πιάνω και δεν την αφήνω να πεθάνει. Ελπίζω στην Ελλάδα και στην ελληνικότητα της Ελλάδας. Ελπίζω να φύγει η καραμέλα της κρίσης από το στόμα και να γίνει καραμέλα ζωής. Δεν πιστεύω στην υπαλληλία, πιστεύω μόνο στο δημιουργό και ότι ο δημιουργός είναι κοντά στο Θεό. Αυτός που δημιουργεί δεν έχει ανάγκη κανένα κράτος. Οι φόβοι μου είναι ότι δεν μπαίνουμε εύκολα στη δημιουργία, η αγένεια, ο οχαδερφισμός, η χυδαιότητα, η μιζέρια, το πέταγμα των ευθυνών σε τρίτους και φοβάμαι πάρα πολύ το έλλειμμα της πολιτικής από τους πολιτικούς.