Γ.Ν. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» : Νεογνά και βρέφη σε… ομηρεία

Παιδιά ενός κατώτερου θεού που ζουν χάριν στον ηρωϊσμό κάποιων ανθρώπων

«Οικογένεια δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που έχουμε εξ αίματος συγγένεια»… Πόσο κλισέ ακούγεται αυτή η φράση σε όλους μας αλλά πόσο σωστή είναι! Τα παιδιά που αφήνονται για μερικό διάστημα -εγκαταλείπονται από τους γονείς τους μόλις γεννηθούν στα δημόσια νοσοκομεία- βρίσκουν μία πραγματικά μεγάλη αγκαλιά φροντίδας και ζεστασιάς στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Βέβαια τα προβλήματα που ανακύπτουν είναι πολλά καθώς αυτά τα παιδιά παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα ιατρικό περιβάλλον το οποίο δεν μπορεί να καλύψει στο 100% ανάγκες τους όπως είναι η λήψη ερεθισμάτων για την κατάλληλη ανατροφή τους, καθώς δεν είναι αυτός ο ρόλος του. Το προσωπικό του Γενικού Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» άνοιξε τις πόρτες του στο «Κ» και μας περιέγραψε την κατάσταση που αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια με το θέμα αυτό.

Στην Πέννυ Κροντηρά

ΒΡΕΦΗ ΣΕ… ΟΜΗΡΕΙΑ

Ο εκτελών χρέη Διοικητή του Γενικού Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας, Δρ. Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, μας εξηγεί το πώς έχει η κατάσταση: «Στη Μονάδα Νεογνών του Νοσοκομείου μας, φιλοξενούμε νεογνά και βρέφη είτε γιατί δεν μπορούν να τα πάρουν οι γονείς τους λόγω κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, π.χ. χρήστες ουσιών, οικογενειακά προβλήματα και άλλες παρόμοιες καταστάσεις, ή, σπανιότερα, διότι τα εγκαταλείπουν αμέσως μετά τη γέννησή τους. Αυτά τα παιδιά εγκλωβίζονται για χρονικό διάστημα έως και εννέα μηνών στο «Αλεξάνδρα», το οποίο είναι Γενικό Νοσοκομείο που διαθέτει μονάδα νεογνών και της οποίας η δουλειά είναι να νοσηλεύει και όχι να φιλοξενεί. Ο Οργανισμός του Νοσοκομείου μας δεν προβλέπει έναν ειδικό χώρο όπου θα μεγαλώνουν τα παιδιά αυτά. Αν ο Οργανισμός τροποποιηθεί και παράλληλα δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές, σε άλλο όροφο, με το αντίστοιχο εξειδικευμένο προσωπικό, τότε η κατάσταση θα βελτιωθεί».

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΟΥΝ

Η κοινωνική λειτουργός του Νοσοκομείου, κα Αθηνά Χαραλάμπους, μας μιλά αναλυτικά για τα περιστατικά που έχει επιληφθεί. Μάλιστα, όπως ισχυρίζεται ο εκτελών χρέη Διοικητή του νοσοκομείου, «η κοινωνική λειτουργός, κα Αθηνά Χαραλάμπους, δεν παύει να μας εκπλήσσει κάθε μέρα με τις ιστορίες που περιγράφει».

«Μητέρα εκτός γάμου που γέννησε το τρίτο της παιδάκι δήλωσε στο νοσηλευτικό προσωπικό ότι δεν επιθυμεί να αναλάβει τη φροντίδα του παιδιού. Ήταν 27 ετών, άνεργη, χωρίς επιπρόσθετα εισοδήματα. Φιλοξενείτο στο σπίτι της γιαγιάς της δεδομένου ότι οι γονείς της ήταν χωρισμένοι και οι σχέσεις τους διαταραγμένες. Τα πρώτο παιδί, όπως μας ανέφερε, έμενε με το πατέρα του (αλλοδαπός) εφόσον η ίδια δεν είχε τη δυνατότητα να το φροντίζει. Η επικοινωνία της μητέρας με το παιδί είναι περιστασιακή και μάλιστα δεν γνωρίζε τις συνθήκες διαβίωσης του παιδιού. Το δεύτερο παιδί (που ο πατέρας του είναι επίσης αλλοδαπός) ζει με τη μητρική γιαγιά με την οποία δεν διατηρεί καλές σχέσεις. Με κανένα από τους 2 συντρόφους που απέκτησε τα παιδιά δεν είχε επικοινωνία. Η αρχική της δήλωση να αφήσει το παιδί, άλλαξε, εκφράζοντας την επιθυμία να το πάρει. Η μητέρα είχε στοιχεία ανώριμης προσωπικότητας, με χαμηλό βαθμό συνειδητότητας της πραγματικότητας που ζούσε. Το οικογενειακό περιβάλλον δεν ήταν υποστηρικτικό και ο πατέρας του παιδιού ανύπαρκτος. Η κοινωνική υπηρεσία αρχικά έπρεπε να πείσει τη μητέρα ότι το καλύτερο για το παιδί θα ήταν να παραμείνει στο Νοσοκομείο έως ότου δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα της επιτρέψουν να πάρει το παιδί και να το  μεγαλώσει με ασφάλεια. Ταυτόχρονα να στηριχθεί ψυχολογικά προκειμένου να αντιμετωπίσει το πένθος του αποχωρισμού. Η στιγμή του αποχωρισμού της μητέρας από το παιδί ήταν έντονα συναισθηματικά φορτισμένη, με τη μητέρα να εκφράζει, κλαίγοντας, την ανησυχία της και την αγωνία της για  την πιθανότητα να χάσει για πάντα το παιδί της».

Άλλο ένα περιστατικό αφορά βρέφος με σοβαρά προβλήματα υγείας. «Οι γονείς του δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν τη αναπηρία του βρέφους τους και δήλωσαν ότι δεν μπορούν να το πάρουν. Σπουδάστρια που έκανε την πρακτική της άσκηση, συνδέθηκε συναισθηματικά με το νεογέννητο και μαζί με τη μητέρα της ανέλαβαν τη φροντίδα του ως ανάδοχη οικογένεια».

 

Περιπτώσεις μητέρων που γεννούν και εξαφανίζονται είναι περιορισμένες (2 με 3 περιστατικά το χρόνο) σύμφωνα με την κα Χαραλάμπους.

Πρόσφατα το Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα» ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα «αναδοχή πρώτη αγκαλιά» όπου βρέφη που φιλοξενούνται στο Μαιευτήριο Αλεξάνδρα και στο Έλενα Βενιζέλου θα μπορούν να τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες, έως ότου ολοκληρωθεί η αποκατάστασή τους. Οι ανάδοχες οικογένειες (ζευγάρια που έχουν παιδιά είτε μονογονεϊκή οικογένεια), θα επιδοτούνται και παράλληλα θα καλύπτονται όλα τα έξοδα του βρέφους (περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα στο τηλ.: 213-2015737). Στην Ευρώπη τα παιδιά δεν παραμένουν περισσότερο από 3 μήνες σε ίδρυμα. Στη Ελλάδα πολύ συχνά φτάνουν και στη ενηλικίωση.

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

 

Τα τελευταία χρόνια διακινήθηκαν στα ιδρύματα 46 παιδιά που γεννήθηκαν στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα». Σε δώδεκα από αυτά οι μητέρες τους είχαν προβλήματα με ουσίες. Η κα Χαραλάμπους, μας εξηγεί πως η κοινωνική αυτή μάστιγα των ναρκωτικών επηρεάζει την ψυχολογία των γυναικών που είναι χρήστες και έχουν γεννήσει. «Η απομάκρυνση των παιδιών από τη μητέρα γίνεται πάντα με εισαγγελική εντολή. Όταν η μητέρα είναι χρήστρια και δεν παρακολουθεί πρόγραμμα απεξάρτησης ή υποκατάστασης, συχνά οι εισαγγελείς δίνουν την προσωρινή επιμέλεια στις γιαγιάδες. Σύμφωνα με το ΕΚΤΕΠΝ το 83% των ανδρών που είναι σε χρήση απευθύνονται σε προγράμματα απεξάρτησης και μόνο το 17% είναι γυναίκες. Αυτό δείχνει τη μεγάλη δυσκολία που έχουν οι γυναίκες να αναζητήσουν βοήθεια».

 

Στο Νεογνολογικό Τμήμα φιλοξενούνται σήμερα 13 παιδιά που βρίσκονται σε αναμονή για τη μεταφορά τους στο ίδρυμα. Το μεγαλύτερο είναι 5 μηνών. Πολύ συχνά η αναμονή μπορεί να φτάσει έως και 8 μήνες.

ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΑ ΑΠΟ ΚΟΥΝΙΑ

 

Ο Διευθυντής του Νεογνολογικού τμήματος του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», κ. Γιώργος Μπαρούτης μας αναλύει το ιατρικό σκέλος της περίθαλψης των βρεφών αυτών: «Η κοινωνική υπηρεσία έχει την εποπτεία και εγώ το ιατρικό κομμάτι. Αυτά τα παιδιά όταν γεννούνται όπως και όλα τα άλλα τα εξετάζουμε και παραμένουν για τρεις μέρες. Τα παίρνουμε αγκαλιά, τα περιποιούμαστε, τα παίζουμε, γελάμε. Πολύ σπάνια εγκαταλείπουν παιδιά με σύνδρομο down. Παιδιά χρηστών παρουσιάζουν σύνδρομο στέρησης αναλόγως του φαρμάκου που έπαιρνε η μητέρα. Έχουν δυσκολία στην σίτιση, παρατεταμένο κλάμα και ανησυχία. Προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε με ήπια μέσα όπως να το φασκιώσουμε ελαφρώς, να αποφεύγουμε το έντονο φως, να τα έχουμε σε ένα ήρεμο περιβάλλον. Αυτά τα συμπτώματα περνούν μέσα σε λίγες μέρες έως και μήνα. Εξαρτάται από την δόση που παίρνει η μητέρα και δυστυχώς αυτές παίρνουν πολλά και είναι και χρήστες αλκοόλ. Όλα τα συμπτώματα από το κλάμα μέχρι τον τρόμο βαθμολογούνται με μία ειδική κλίμακα που υπάρχει. Αν ξεπερνιέται ένα συγκεκριμένο όριο, πάνω από το οχτώ, αρχίζουμε φαρμακευτική θεραπεία πέρα την συντηρητικής. Και σιγά σιγά ελαττώνουμε το φάρμακο. Η θεραπεία αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι και ενάμιση μήνα. Τα βρέφη που οι μητέρες έπαιρναν μεθαδόνη εμφανίζουν πιο έντονα και αργά τα συμπτώματα, σε μία ή δυο βδομάδες αντί για την πρώτη και δεύτερη μέρα όπως στα άλλα νεογνά. Σαν υποκατάστατο μάλιστα τους δίνουμε μεθαδόνη που το παίρνουμε από τον ΟΚΑΝΑ με συγκεκριμένες διαδικασίες, δηλαδή με κωδικό και όχι με το όνομα του κάθε παιδιού και μπορεί να ελεγχθεί η δόση και το διάστημα χρόνου. Σε όλα τα μέρη του κόσμου οι περισσότεροι δίνουν μορφίνη σε διάλυμα που είναι πρακτικά δύσκολο. Τα παιδιά των χρηστών ναρκωτικών ουσιών κινδυνεύουν από το σύνδρομο του αιφνιδίου θανάτου, κυρίως όσα ήταν εξαρτημένα από κοκαΐνη έχουν από τρεις μέχρι εφτά φορές μεγαλύτερη πιθανότητα θνησιμότητας έως το πρώτο έτος ηλικίας τους. Το καλό είναι ότι τα εξαρτημένα παιδιά δεν παθαίνουν το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας. Σε μικρό ποσοστό μπορεί αργότερα να εμφανιστεί επιθετικότητα, δυσκολία στην μάθηση και να είναι επιρρεπή σε ουσίες. Μόλις όμως ξεπεράσουν όλα αυτά και δεν χρειάζονται ιατρική φροντίδα πρέπει να μεταφέρονται. Η άμεση λύση είναι να πάνε στο Ίδρυμα αλλά η καλύτερη σε ανάδοχες υιοθεσίας ή ακόμα καλύτερα και σε υιοθεσία. Το θέμα είναι να λυθεί το πρόβλημα και όχι απλώς να προβάλλεται. Αυτά τα παιδιά δεν είναι για νοσοκομείο πρέπει να πάνε σε ανθρώπους με αναδοχή. Αν περιμένουμε εννιά μήνες και ένα χρόνο τον ναρκομανή να αποτοξινωθεί δεν γίνεται, πρέπει στους έξι μήνες να πηγαίνουν για υιοθεσία. Οι γυναίκες ναρκομανείς είναι πολύ καλά παιδιά και παλιά σε εφημερίες τα έβαζα μέσα και τους μιλούσα σαν πατέρας.».

 

Για τον τρόπο διευθέτησης του προβλήματος δηλώνει ότι είναι απλός αρκεί να υπάρξει η διάθεση για επίλυση. «Δεν είναι μόνο πρόβλημα του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα αλλά όλης της Ελλάδας. Αυτά τα παιδιά δεν χρειάζονται νοσοκομείο. Υπάρχει καθυστέρηση της εξέλιξης του παιδιού. Η πολιτεία πρέπει να ενισχύσει τα ιδρύματα για να φύγουν γρήγορα από εδώ και να ζουν κάτω από κατάλληλες συνθήκες. Μπορούν να συντομευτούν οι διαδικασίες αρκεί να κάτσουν κάποιοι, όπως εμείς εδώ και να συνεννοηθούν για να νομοθετήσουν. Πρέπει να επισπευτούν οι διαδικασίες. Για να υιοθετηθεί ένα παιδί χρειάζονται δύο το παιδί και αυτός που υιοθετεί. Άρα χρειάζεται να δημιουργήσουμε δύο δεξαμενές ικανές προς υιοθεσία. Δηλαδή να έχουμε ελέγξει τους γονείς εκ των προτέρων και να παίρνουν ένα κωδικό γονέα που εγώ δεν θα γνωρίζω ποιος άνθρωπος είναι και θα λέω ότι αυτό το παιδί πληροί τις προϋποθέσεις για να πάει προς υιοθεσία. Ο πρώτος κωδικός γονέα θα παίρνει το πρώτο διαθέσιμο παιδί προς υιοθεσία. Μια αρχή θα είναι αυτή που θα ελέγχει ως προς την καταλληλότητα τους γονείς. Και αν ο γονιός αυτός δεν το θέλει το παιδί που του δίνεται θα φεύγει από την λίστα γιατί το παιδί που γεννάς δεν το επιλέγεις. Είναι πιο σύντομη διαδικασία από το να πηγαίνουν στα ιδρύματα και μετά σε υιοθεσία.».

Τα βρέφη βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τα υπόλοιπα νεογέννητα που έχουν οικογένειες. Ο χώρος είναι εξαιρετικά μικρός και το ένα βρέφος είναι δίπλα στο άλλο. Πόσο δύσκολο είναι το έργο του προσωπικού για την φροντίδα αυτών των παιδιών; Η Διευθύνουσα του Νοσηλευτικού Προσωπικού, κα Αναστασία Πιτσούνη μιλά για την φροντίδα που προσφέρουν οι μαίες στα βρέφη και τους συναισθηματικούς δεσμούς που αναπτύσσονται και από τις δύο πλευρές: «Κανονικά αυτά τα παιδιά θα έπρεπε να βρίσκονται σε έναν ξεχωριστό χώρο και όχι μαζί με τα νεογέννητα. Όμως λόγω ελλείψεως νοσηλευτικού προσωπικού δεν είναι εφικτό. Οι μαίες που είναι εκεί καλούνται να αναπληρώσουν τον ρόλο της μητέρας και να προσφέρουν φροντίδα και αγάπη στα παιδιά γιατί επιτελούν κοινωνικό έργο που τις κάνει αξιοθαύμαστες. Όταν φεύγουν τα παιδιά, οι μαίες κλαίνε γιατί δένονται μαζί τους. Από ότι λένε τα παιδιά που φεύγουν και πάνε στο Ίδρυμα Μητέρα είναι χαρούμενα, δεν είναι θλιμμένα και αυτό σημαίνει ότι γίνεται πολύ καλή δουλειά από τις μαίες. Το πρωί υπάρχει περισσότερο προσωπικό και μπορούν οι μαίες να ασχολούνται πιο πολύ με τις ανάγκες των παιδιών και να προσφέρουν απλόχερα την αγκαλιά και το χάδι. Το απόγευμα και το βράδυ είναι μία με δύο μαίες για τα νεογέννητα και τα νεογνά που φιλοξενούνται στον ίδιο χώρο και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να είναι μεγαλύτερος ο φόρτος εργασίας και να υπερβαίνουν τον εαυτό τους πολλές φορές.»