Έλσα Χαραλάμπους: «Η καλλιτεχνική Παιδεία της χώρας είναι πολύ φτωχή»

 

«Δεν υπάρχει συστηματική αισθητική αγωγή της νεολαίας» δηλώνει στο «Κ» η καλλιτέχνης Έλσα Χαραλάμπους. Πνεύμα ανήσυχο και άκρως δημιουργικό, αφού αποφοίτησε από την Ανωτάτη  Σχολή Καλών Τεχνών, ασχολείται με τα εικαστικά, με το τραγούδι και τη διδασκαλία στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Στην Πέννυ Κροντηρά

Έργα της υπάρχουν στη συλλογή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα, στην Πινακοθήκη Κυκλάδων στη Σύρο, στο Ινστιτούτο Κυβέλης στη Σύρο, στην Γκαλερί της Έρσης και στην Arttower στην Αθήνα, στη Galerie  Groendal στην Ολλανδία, σε δημόσια κτίρια στο Ρότερνταμ, στη National Stockport Gallery στην Αγγλία, στο Centro d’ Arte de Algobendas στη Μαδρίτη. Η Έλσα Χαραλάμπους αποτελεί μία θαυμάσια κοινωνό του ελληνικού πολιτισμού.

Ποιο το έναυσμα της ενασχόλησής σας με τις Καλές Τέχνες;

Η ανάγκη να εκφράζομαι σε ένα ελεύθερο σύμπαν.

Με τι ακριβώς έργα ασχολείστε;

Ασχολούμαι με ζωγραφική, ψηφιδωτό, κατασκευές, ψηφιακά έργα, βίντεο, performance και μουσική… Για ένα διάστημα, αφού  αποφοίτησα από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και γύρισα καλοκαίρι στο νησί, ασχολήθηκα με τοιχογραφίες – οροφογραφίες στα νεοκλασικά κτίρια της Ερμούπολης.

Τι συναισθήματα σας γεννά η δημιουργία ενός έργου;

Κάθε έργο είναι ένας διαφορετικός ρόλος που δημιουργείται κάθε φορά από διαφορετικά συναισθήματα, τα οποία καθρεφτίζουν/αντανακλούν την προσωπική μας στάση στη ζωή.

Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας;

Η έμπνευση είναι κάτι που έρχεται με τη δουλειά και την αναζήτηση. Είναι ίσως η επιβεβαίωση ότι βρίσκεσαι στο σωστό μονοπάτι. Με αυτή την έννοια νομίζω ότι οτιδήποτε μπορεί να παίξει αυτόν το ρόλο.

 

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΤΡΑΝΖΙΣΤΟΡ…

 

Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με τη μουσική και το τραγούδι;

Όταν ήμουν μικρή κατάπια κατά λάθος ένα μικρό τρανζίστορ. Θυμάμαι έκτοτε τη γιαγιά μου να με καλεί και να τραγουδάω όταν έπλεκε βελονάκι. Όταν μεγάλωσα έγινα juke box.

Σκέφτεστε την κυκλοφορία κάποιου δίσκου;

Με ενδιαφέρει να συναντώ ανθρώπους που να έχουμε πράγματα να μοιραστούμε στη μουσική δημιουργικά… Τώρα, τρόποι να κάνεις γνωστή τη δουλειά σου στην εποχή μας υπάρχουν πολλοί… Ο πιο άμεσος που μπορώ να σκεφτώ είναι μέσω Διαδικτύου.

Έργα σας κοσμούν μουσεία και εκθέσεις σε όλο τον κόσμο. Πώς νιώθετε;

Νιώθω καλά και χαίρομαι που πήραν το δικό τους δρόμο.

Πόσο εύκολο είναι ένας άνθρωπος που ζει σε ένα νησί όπως η Σύρος, να κάνει γνωστές τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες στο ευρύτερο κοινό;

Δεν θα έλεγα ότι είναι εύκολο, αλλά όχι και πολύ δύσκολο. Η χρήση του Διαδικτύου έχει παίξει μεγάλο ρόλο στο να συμμετέχω σε διεθνείς εκθέσεις.

 

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΡΟΥ

 

Η αισθητική της Σύρου σας έχει επηρεάσει καλλιτεχνικά;

Υποσυνείδητα θα έχει παίξει και αυτή το ρόλο της. Γεννήθηκα στην Ερμούπολη, έχοντας πολύ ήλιο, ουρανό, θάλασσα και ώχρα… (τα νεοκλασικά κτίρια της Ερμούπολης). Έφυγα, ταξίδεψα και ταξιδεύω, γυρνώντας πάντα εδώ.

Τα ταξίδια τι σας πρόσφεραν;

Μου αρέσει πάρα πολύ να ταξιδεύω… Να φεύγω για  να γεμίσω από διαφορετικές εικόνες, ήχους, μυρωδιές. Να ξεβολεύομαι από την πραγματικότητά μου. Βλέπω, ακούω και σκέφτομαι πιο καθαρά όταν επιστρέφω… Θυμάμαι έντονα το πρώτο  ταξίδι που έκανα με σκοπό να πάω σε μουσεία μοντέρνας και σύγχρονης Τέχνης και γκαλερί, λίγους μήνες αφότου τελείωσα τη σχολή. Δούλευα και είχα κάποια χρήματα για να τολμήσω τον δελεαστικότατο και ακριβό προορισμό «Νέα Υόρκη». Την  παρέα μου αποτελούσαν κάποιοι φίλοι συμφοιτητές από τη σχολή και ο πρώτος χώρος που επιλέξαμε να επισκεφτούμε ήταν το ΜΟΜΑ. Είχαμε μείνει άλαλοι για ώρες, εκστασιασμένοι… βλέποντας για πρώτη φορά έργα που προσπαθούσαμε να καταλάβουμε από φωτοτυπίες σημειώσεων  της Ιστορίας της Τέχνης. Ήταν συγκινητικό!

Θεωρείτε ότι η χώρα μας υπολείπεται σε σύγκριση με άλλες χώρες στην ανάδειξη και εδραίωση των τεχνών και των καλλιτεχνών;

Ναι. Η ανάδειξη και η εδραίωση καλλιτεχνών προκύπτει από δομές εκτός Ελλάδας. Η Ελλάδα δεν στηρίζει ούτε την τέχνη ούτε τους καλλιτέχνες της. Δεν την ενδιαφέρει. Όλα ξεκινούν από την οργάνωση της παιδείας. Παροτρύνω πάντα τους μαθητές μου να ταξιδεύουν όσο περισσότερο μπορούν για να  διευρύνουν τους ορίζοντές τους.

Πώς σας φαίνεται ο ρόλος της διδασκαλίας που έχετε;

Νομίζω ότι μου πάει. Μου αρέσει να διδάσκω αυτό που αγαπώ, σε ανθρώπους που θέλουν και έχουν επιλέξει να μάθουν. Έχει βέβαια  απαιτήσεις η διαδικασία. Είναι κάτι σαν διαδραστική performance. Επιστρατεύεις τις γνώσεις, την εφευρετικότητά σου, την προσοχή σου και προσπαθείς να αφουγκραστείς το κοινό για να εξηγήσεις με  επιχειρήματα και παραδείγματα που μπορούν να κατανοήσουν. Είναι σε μεγάλο βαθμό στο χέρι του εκπαιδευτή να αναπτύξει μια σχέση με τον/την κάθε μαθητή/τριά του, που έχει  ξεχωριστή προσωπικότητα και να μοιραστούν την πορεία προς τη γνώση.

 

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

 

Πώς κρίνετε την καλλιτεχνική παιδεία της χώρας;

Φτωχή. Οι καθηγητές/τριες καλλιτεχνικών στα σχολεία κάνουν ό,τι μπορούν σε ένα περιβάλλον εντελώς αντιδημιουργικό. Δεν υπάρχει συστηματική αισθητική αγωγή της νεολαίας. Λείπει, ας πούμε, το μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης που θα συμπλήρωνε και θα ενίσχυε τα καλλιτεχνικά μαθήματα. Οι μαθητές θα έπρεπε να μπορούν να επισκέπτονται μουσεία, να παρατηρούν, να σκέφτονται δημιουργικά, να αναπτύσσουν φαντασία και κριτική σκέψη.

Υπάρχει σήμερα κατανόηση της ιδέας της αισθητικής;

Κάθε εποχή διαμορφώνει τη δική της αισθητική ανάλογα με τις αξίες που θέλει να προβάλει αντικατοπτρίζοντας την ψυχική της καλλιέργεια. Τι είναι ωραίο και τι άσχημο είναι δηλαδή κάτι που καλλιεργείται από την οικογένεια, την εκπαίδευση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.ά… Δεν νομίζω ότι υπάρχει ιδιαίτερα υψηλή αισθητική καλλιέργεια όπως φαίνεται από τη δομή της παιδείας που ανέφερα πριν. Ψήγματα «καλής» αισθητικής φαίνονται, ας πούμε, στο ντύσιμο των ανθρώπων που αντιγράφουν τη μόδα όπως  προβάλλεται από τις αλυσίδες επώνυμων καταστημάτων. Φυσικά το Διαδίκτυο και εδώ έχει την επιρροή του