«Ciao» Βρυξέλλες

Την περασμένη εβδομάδα η ευρωπαϊκή επιτροπή εντόπισε γκρίζες ζώνες στον προϋπολογισμό της Ιταλίας και επιχείρησε παρέμβαση στην εσωτερική πολιτική της χώρας αναφορικά με τα όρια κοινωνικής πολιτικής που εφαρμόζει και τον αριθμό μεταναστών που θα φιλοξενεί.

Η Ρώμη αφορίζει τις πιέσεις των Ευρωπαίων και απαντά ότι “θα πάρει την Ευρώπη μαζί της στον πάτο” επιμένοντας στο υπερ-φιλόδοξο σχέδιο προϋπολογισμού με τριετές πλάνο για έλλειμμα 2,4%, παρά τις απειλές του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, για την… οργή των αγορών.

Ο αρχηγός των Πέντε Αστέρων και υπουργός εργασίας, Λουίτζι Ντι Μάιο, προχώρησε στην πρόβλεψη του τέλους αυτής της Ευρώπης το επόμενο 6μηνο και ξεκαθάρισε πως δεν αλλάζει ούτε ο προϋπολογισμός, ούτε και η θέση της Ιταλίας στο ευρώ.

Σε ακόμα πιο ανεβασμένους τόνους, ο επικεφαλής της Λέγκα και υπουργός Εσωτερικών, Ματέο Σαλβίνι, “στόλισε” τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, δηλώνοντας καταφατικά μεταξύ άλλων ότι “μιλά μόνο με άτομα που δεν πίνουν» και ότι «κάνεις στην Ιταλία δεν πιστεύει τις απειλές του”.

Ως προς το μεταναστευτικό, Σαλβίνι- Ντι Μάιο είναι εξίσου αμετακίνητοι και εμμένουν στο ότι δε θα δεχτούν μετανάστες από τη Γερμανία.

Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατηγόρησαν το… ιερατείο της ότι παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική της χώρας και επιχειρεί να ρίξει την κυβέρνηση. «Το ευρωπαϊκό σύστημα και εκείνο των μέσων ενημέρωσης αποφάσισαν ότι αυτή η κυβέρνηση πρέπει να πέσει το γρηγορότερο δυνατό. Όσο περισσότερο φέρονται με αυτό τον τρόπο, όμως, τόσο μας κάνουν πιο συμπαγείς. Είμαστε δυο πολύ διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις που συνεργάζονται βάσει ενός κυβερνητικού συμβολαίου. Καταφέρνουν, όμως, με αυτές τις συνεχείς επιθέσεις, να κάνουν το θαύμα να μας ενώνουν περισσότερο, διότι πρέπει να αντιδράσουμε και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας και την Ιταλία. Αν θέλουν τον διάλογο εμείς θα στήσουμε σκηνές στις Βρυξέλλες και θα ανοίξουμε διάλογο για όποιο διάστημα θέλουν. Αλλά αν υπάρχει προκατάληψη, τότε δεν έχουμε ελπίδα. Η Ιταλία δεν κινδυνεύει, οι αγορές μας αγαπάνε περισσότερο από τους ευρωγραφειοκράτες. Αν γυρίσουμε πίσω θα αγνοήσουμε τις υποσχέσεις μας προς τους πολίτες.» δήλωσε ο Ντι Μάιο.

Στον απόηχο τις κρίσης Ρώμης – Βρυξελλών, τα ιταλικά ομόλογα απογειώθηκαν. Συγκεκριμένα, το ιταλικό 10ετές ομόλογο εκτοξεύθηκε στο 3,63%, ενώ κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης άγγιξε το 3,69%, στα υψηλότερα επίπεδα δηλαδή από το 2014.

Η επιδείνωση του επιτοκίου αποδίδεται στους εξής παράγοντες:  την αποτυχία του Ιταλού υπουργού Οικονομικών, Τζοβάννι Τρία, να άρει τις επιφυλάξεις των επενδυτών κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο κοινοβούλιο, στην διαμάχη της ιταλικής κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον προϋπολογισμό αλλά και στις μαύρες προβλέψεις του ΔΝΤ για την ιταλική οικονομία, σύμφωνα με τις οποίες η οικονομία στη γειτονική χώρα θα σημειώσει τα επόμενα χρόνια τη χαμηλότερη επίδοση στην Ευρώπη.

Τον κώδωνα του κινδύνου για την “επικινδυνότητα” που εγκυμονεί ο προϋπολογισμός του 2019 για τις τράπεζες, έκρουσε ακόμα και η κεντρική τράπεζα της Ιταλίας, ενώ η στατιστική υπηρεσία εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία περισσότεροι από 5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε απόλυτη φτώχεια στην Ιταλία.

Η Ιταλική κυβέρνηση πραγματοποιεί συνεδριάσεις με σκοπό να βρει τη “χρυσή τομή” ανάμεσα στην εφαρμογή του οικονομικού και κοινωνικού της προγράμματός και στα ζητήματα που θέτει η Ευρωπαϊκή επιτροπή, ώστε να εξομαλύνει το κλίμα τόσο με την Ε.Ε., όσο και με τις αγορές.

Οι Ιταλικοί κραδασμοί αντήχησαν σε ολόκληρη την Ευρώπη με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να καταγράφουν σημαντικές απώλειες και το Χρηματιστήριο Αθηνών να τρέχει ανεξέλεγκτο στην κατηφόρα.

Η ανησυχία για νέα κρίση, πολιτική και οικονομική, στην Ευρωπαϊκή Ένωση πυροδοτούμενη από την κατάσταση στην Ιταλία και την κόντρα της με την ΕΕ έφερε την Ιταλία ξανά στην πρώτη γραμμή της διεθνούς επικαιρότητας με δημοσιεύματα να προειδοποιούν για νέα κρίση χρέους.

Χαρακτηριστικό ήταν δημοσίευμα του Bloomberg που απαρίθμησε τα προβλήματα της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας του ευρώ εντοπίζοντας τέσσερα βασικά σημεία.

Το πρώτο είναι η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου, η οποία αποκαλύπτει ότι οι επενδυτές δεν περιμένουν ευχάριστα νέα από τον προϋπολογισμό. Η απόδοση έχει επιστρέψει πολύ κοντά στα επίπεδα του Μαΐου, όταν βρισκόταν στο απόγειό της η πολιτική αναταραχή στη χώρα.

Ο δεύτερος συνδέεται άμεσα και αφορά το spread ιταλικών- ισπανικών ομολόγων, το οποίο θεωρείται βαρόμετρο για τις διαθέσεις των επενδυτών απέναντι στις χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Τα σπρεντ κινούνται σε επίπεδα ανάλογα με εκείνα της περιόδου της κρίσης χρέους, που ανάγκασε τότε τον Μάριο Ντράγκι να δεσμευθεί ότι θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να προστατεύσει το ευρώ.

Ο τρίτος είναι η απότομη αύξηση του όγκου συναλλαγών στην ιταλική αγορά ομολόγων, ενδεικτική της έντονης νευρικότητας των επενδυτών για τις εξελίξεις στη χώρα, καθώς πολλοί σπεύδουν να θωρακιστούν έναντι δυσάρεστων επερχόμενων εκπλήξεων.

Ο τέταρτος και τελευταίος ονομάστηκε «Οι ξένοι επενδυτές λένε ciao!» και σηματοδοτεί τις αυξανόμενες εκροές ξένων κεφαλαίων από τα ιταλικά ομόλογα. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ τον Μάιο και τον Ιούνιο ανήλθαν σε επίπεδα ρεκόρ και οι ιταλικές τράπεζες σπεύδουν να καλύψουν το κενό. Αλλά για πόσο;

Νωρίτερα, η Handelsblatt με δημοσίευμά της προειδοποιούσε για κίνδυνο τραπεζικής κρίσης με αφορμή τις εξελίξεις σε Ιταλία και Ελλάδα, επιτείνοντας το ήδη αρνητικό κλίμα που επικρατούσε στις αγορές. Συγκεκριμένα, η γερμανική εφημερίδα αναφερόμενη στους κλυδωνισμούς που δέχονται στις αγορές Ελλάδα και Ιταλία προειδοποίησε για κίνδυνο νέας τραπεζικής κρίσης στη νότια Ευρώπη.

Η εφημερίδα επεσήμανε και τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπισε στα χρηματιστήρια Αθήνας και Μιλάνου ο τραπεζικός κλάδος, και έκανε λόγο για τρομακτικά δεδομένα στην περίπτωση της Ελλάδας, αναφερόμενη στην υποχώρηση του τραπεζικού δείκτη κατά 9% και στη “Μαύρη Τετάρτη”.

Ανάλογες χαρακτήρισε τις συνθήκες στην Ιταλία, όπου από τα μέσα Μαΐου σημειώθηκαν απώλειες 37 δισ. ευρώ για όσους επένδυσαν σε μετοχές ιταλικών τραπεζών στο χρηματιστήριο του Μιλάνου.

Η Handelsblatt σημείωσε ότι η πτώση των τραπεζικών μετοχών σε Ελλάδα και Ιταλία αποτελούν συμπτώματα δύο διαφορετικών αιτιών: «Οι ελληνικές τράπεζες πιέζονται από το μεγάλο όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στην Ιταλία η επιθετική δημοσιονομική πολιτική της λαϊκιστικής κυβέρνησης θέτει τις τράπεζες υπό πίεση. Και οι δύο περιπτώσεις μαζί προκαλούν φόβο για μια νέα τραπεζική κρίση στη νότια Ευρώπη. Στην περίπτωση της Ελλάδας τα κόκκινα δάνεια δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της οκταετούς κρίσης, αλλά και της ανεύθυνης χορήγησης δανείων σε μη αξιόχρεους πελάτες».

Εκτός από το κρίσιμο ζήτημα της Ιταλίας, η Ε.Ε. έχει να αντιμετωπίσει πλήθος καίριων ζητημάτων στο εγγύς μέλλον μεταξύ αυτών το Βrexit,  τις ακατάπαυστες μεταναστευτικές ροές, την άνοδο της ακροδεξιάς, την οικονομία, τις σχέσεις με ΗΠΑ και Ρωσία και ίσως περισσότερο απ’οτιδήποτε άλλο, τον ευρωσκεπτικισμό που αναπτύσσεται στις χώρες μέλη της Ε.Ε. ως συνέπεια των προβλημάτων που αδυνατεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η Ένωση. Η δυσαρέσκεια που επικρατεί στις χώρες αυτές τις ωθεί σε αναζήτηση νέων “συμμαχιών” και οδηγεί μοιραία σε νέο συσχετισμό δυνάμεων, όπου σε χώρες της Ευρώπης που πααδοσιακά είχε επιρροή η Δύση, αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επιρροή η Ρωσία και η Κίνα.