Ασφαλιστικός φορέας – γίγαντας με πήλινα πόδια και χρέη

Τα επώδυνα μέτρα που εφαρμόζονται, μόλις και μετά βίας θα ανακόψουν μέρος του τεράστιου ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων, που το 2060 υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 27 δισ. ευρώ!

 

Ρεπορτάζ: Δημήτρης Κωστάκος

Τη δημιουργία ενός γίγαντα με πήλινα πόδια επιχειρεί η κυβέρνηση με την επικείμενη ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).

Σύμφωνα με ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση, ο κυβερνητικός σχεδιασμός, ο οποίος θα υλοποιηθεί βάσει των προβλέψεων του πρόσφατου νόμου Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016), ουσιαστικά οδηγεί στη συνένωση… ελλειμμάτων και χρεών, με συνέπεια τη δημιουργία ενός θνησιγενούς μορφώματος.

Στοιχεία, μελέτες και εκθέσεις από διαφορετικές πηγές, όχι μόνο δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού, αλλά ούτε αισιοδοξίας.

Από τα στοιχεία των οικονομικών μελετών, οι οποίες συνόδευαν τον ασφαλιστικό νόμο Κατρούγκαλου, προκύπτει ότι τα επώδυνα μέτρα που εφαρμόζονται, μόλις και μετά βίας θα ανακόψουν μέρος του τεράστιου ελλείμματος που το 2060 υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 27 δισ. ευρώ!

 

Με προοπτική έως το 2060:

-Με το προηγούμενο καθεστώς το έλλειμμα θα έφθανε τα 38,4 δισ. ευρώ.

-Με τη μεταρρύθμιση θα περιοριστεί στα 26,8 δισ. ευρώ.

Τα ασφαλιστικά ταμεία θα εξακολουθήσουν να έχουν υψηλά ελλείμματα, τα οποία θα διογκώνονται λόγω της χαμηλής αναλογίας μεταξύ ασφαλισμένων- συνταξιούχων, αλλά και της υψηλής ανεργίας, παρά τη δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρείται με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με τη μείωση συντάξεων 3,5 δισ. ευρώ έως το 2019 και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών έως και 300% σε σχέση με σήμερα.

Με αυτά τα δεδομένα, καθίσταται σαφές ότι οι νέες θυσίες που καλούνται να κάνουν οι συνταξιούχοι και οι ασφαλισμένοι, κυριολεκτικά θα χαθούν σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο…

ΕΦΚΑ: ΚΟΥΜΠΑΡΑΣ… ΧΡΕΩΝ

Μαύρη τρύπα περίπου 12 δισ. ευρώ, στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καταγράφουν οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ), το έλλειμμα οφείλεται:

• Στην ανεργία
• Στις ελαστικές μορφές εργασίας
• Στην εισοδηματική πολιτική.
• Στην αδήλωτη εργασία και την εισφοροδιαφυγή.
• Στην οικονομική αιμορραγία των Ταμείων, από τις άτοκες καταθέσεις και το χρηματιστήριο έως τα δομημένα ομόλογα και το PSI.
• Στην ασυνέπεια του κράτους στις υποχρεώσεις του.
• Στις οφειλές του ενός φορέα προς τον άλλο και

• στις εθελούσιες εξόδους προσωπικού, χωρίς κάλυψη και προγραμματισμό.

 

Το έλλειμμα των τεσσάρων μεγαλύτερων ασφαλιστικών οργανισμών ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, Δημόσιο και ΟΓΑ το 2015 ήταν 13,5 δισ. ευρώ.

Όπως εκτιμάται, το ΙΚΑ -ο κορμός του ΕΦΚΑ- θα εμφανίσει έλλειμμα 2,162 δισ. κατά το τρέχον έτος.

Στον ΟΑΕΕ αποτυπώνεται η εικόνα απίσχνασης της αγοράς. Με τις οφειλές προς τον Οργανισμό να ξεπερνούν τα 11 δισ. ευρώ, εξαιτίας της αδυναμίας των ασφαλισμένων ελεύθερων επαγγελματιών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, τα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας αποφάσισαν τη συμπληρωματική ενίσχυση του Οργανισμού με το ποσό των 200 εκατομμυρίων ευρώ.

Σύμφωνα με στελέχη του Ταμείου, το ποσό αυτό έρχεται να προστεθεί στη φετινή τακτική επιχορήγηση των περίπου 834 εκατομμυρίων ευρώ που προβλέπει ο κρατικός προϋπολογισμός για την απρόσκοπτη μηνιαία καταβολή 370.000 δικαιούχους συντάξεων.

 

Σε 2 δισ. ευρώ για την επόμενη διετία υπολογίζεται η «μαύρη τρύπα» που θα πρέπει να καλυφθεί από την ένταξη ταμείων στον ΕΦΚΑ, για τα οποία σήμερα δεν προβλέπεται κρατική χρηματοδότηση.

Ειδικότερα, υπολογίζεται ότι για την ένταξη του Ενιαίου Ταμείου Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ/ γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι) στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) θα απαιτηθεί κρατική ενίσχυση 400 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, ενώ για την ένταξη του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (εργαζόμενοι στον Τύπο) στο ΙΚΑ, χρειάζονται άλλα 80 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.

 

ΝΕΕΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ(;)

Όπως εκτιμάται, η διαφαινόμενη αδυναμία του νέου υπερ-ταμείου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, θα οδηγήσει στην περικοπή κύριων συντάξεων.

Απόφαση, η οποία θα ληφθεί είτε εκ προοιμίου στο πλαίσιο της καθιέρωσης ενιαίων κανόνων συνταξιοδότησης με οδηγό τα κατώτερα όρια για τους ασφαλισμένους όλων των φορέων που θα ενοποιηθούν με κεντρικό πυλώνα το ΙΚΑ, είτε εκ των υστέρων, όταν οι αρμόδιοι θα διαπιστώσουν ότι συνεχίζεται η παραγωγή ελλειμμάτων.

Παρά το γεγονός ότι οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες επιχειρούν να καθησυχάσουν τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους, επαναλαμβάνοντας ότι «το κράτος εγγυάται τις συντάξεις», αποτελεί κοινό τόπο η πεποίθηση ότι οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας έναντι των δανειστών δεν αφήνουν περιθώρια διοχέτευσης πόρων από τον κρατικό κορβανά στο συνταξιοδοτικό σύστημα.

Εξάλλου, τα μέτρα τα οποία υλοποιεί η κυβέρνηση βασίζονται στον απαράβατο όρο που έχει θέσει το κουαρτέτο για δραστικό περιορισμό της συμμετοχής του κράτους στη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών, προκειμένου να επιτευχθεί ο αποτελεσματικός έλεγχος της επιβάρυνσης των δημόσιων οικονομικών.

Η ενοποίηση -αν και οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες τη χαρακτηρίζουν «διοικητική»- μπορεί να οδηγήσει και σε ανατροπές στους όρους ασφάλισης και τις παροχές.

Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν τα ταμεία που θα συγχωνευθούν διατηρήσουν την αυτοτέλειά τους και επομένως τους επί μέρους όρους συνταξιοδότησης.

Όμως, αυτού του είδους η εξέλιξη δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τους δανειστές μας, καθώς θα επρόκειτο για… «ενοποίηση διοικητικών συμβουλίων», χωρίς σχεδόν κανέναν οικονομικό αντίκτυπο.

Οι θεσμοί πιέζουν για μέτρα με άμεσο οικονομικό αποτέλεσμα προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης πόρων και όχι για αλλαγές με… χρονοδιακόπτη που τελικά θα προκαλέσουν και κόστος στο Δημόσιο.

 

ΣΑΦΑΡΙ ΓΙΑ… ΡΕΥΣΤΟ

Εντωμεταξύ, με νέα ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και… «σαφάρι» εντοπισμού των εκ συστήματος κακοπληρωτών, επιχειρεί το υπουργείο Εργασίας να λύσει τον σύγχρονο γόρδιο δεσμό των χρεών προς το ασφαλιστικό σύστημα, τα οποία -όπως εκτιμάται- ανέρχονται στα 16,6 δισ. ευρώ.

Ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος, γνωστοποίησε την πρόθεση της κυβέρνησης να θέσει το θέμα της προώθησης νέας ρύθμισης σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία στους εκπροσώπους των δανειστών μας, κατά το νέο γύρο διαπραγματεύσεων του Σεπτεμβρίου.

Παράλληλα, το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) έχει πλέον πρόσβαση στο μητρώο τραπεζικών λογαριασμών, ενώ επιχειρεί διαχωρισμό των οφειλετών σε αυτούς που συστηματικά, επί σειρά ετών, αποφεύγουν την καταβολή εισφορών και σε όσους πραγματικά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, εξαιτίας της εξαιρετικά δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Εργασίας:

• Τα χρέη επιχειρήσεων και εργοδοτών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, αυξήθηκαν κατά 900 εκατομμύρια ευρώ σε τρεις μήνες (Απρίλιος- Ιούνιος 2016),ενώ ακόμη και αυτοί που εντάχθηκαν σε κάποια ρύθμιση αδυνατούν πλέον να πληρώσουν.
• Οφειλέτες που εντάχθηκαν σε κάποια από τις ρυθμίσεις χρεών, αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στην πληρωμή των δόσεων, με αποτέλεσμα από τις συνολικά 147.308 ρυθμίσεις, να παραμένουν ενεργές μόλις οι 50.249. Οι 88.217 έχουν «χαθεί», ενώ μόλις 8.842 που έχουν ολοκληρωθεί.
• Τα 2/3 των χρεών είναι εξαιρετικά δύσκολο ή ακόμη και αδύνατο να εισπραχθούν, καθώς προέρχονται από εταιρείες, οι οποίες δεν υπάρχουν πια ή βρίσκονται σε εκκαθάριση.
• Περίπου το 15% των ηλεκτρονικών κατασχετηρίων δεν απέδωσαν εισπράξεις, ακόμη κι αν αφορούσαν σε μεγαλοοφειλέτες, δεδομένου ότι στους τραπεζικούς λογαριασμούς υπήρχαν ποσά που δεν ξεπερνούσαν τα 100 ευρώ.