ΣτΕ: Χρηματικές αλλά και ποινικές κυρώσεις για τη λαθρεμπορία πετρελαίου

Καθοριστική είναι η συμβολή της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας στην πάταξη της λαθρεμπορίας, καθώς παρά την αντίθετη Ευρωπαϊκή νομολογία έκρινε ότι στις περιπτώσεις λαθρεμπορίας μπορεί να επιβάλλονται παράλληλα χρηματικές αλλά  και ποινικές κυρώσεις.

Ειδικότερα, δεν προσκρούει στην Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία, αλλά ούτε στις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.) και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η διπλή ποινή (χρηματικό πρόστιμο και ποινική καταδίκη) για τις περιπτώσεις της λαθρεμπορίας και δεν αποτελεί διπλή κύρωση για το ίδιο αδίκημα σύμφωνα με την αρχή  «κανείς δε διώκεται, ούτε τιμωρείται ποινικά δις για το ίδιο αδίκημα» («ne bis in idem»).

Αυτό αποφάνθηκε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (απόφαση 1741/2015)  και αφού αναίρεσε απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά που είχε κρίνει τα αντίθετα, υποχρέωσε εταιρεία πετρελαιοειδών να πληρώσει το ποσό των 35.406 ευρώ που τις επιβλήθηκε από το Ζ΄ Τελωνείο Ελευθέρων Τελωνειακών Συγκροτημάτων Πειραιώς, λόγω λαθρεμπορίας. Και αυτό  παρά το γεγονός ότι από τα Ποινικά Δικαστήρια αθωώθηκε η επίμαχη εταιρεία λόγω αμφιβολιών.

Συγκεκριμένα, στην εν λόγω εταιρεία  επιβλήθηκε το επίμαχο πρόστιμο (πολλαπλό τέλος λαθρεμπορίας) λόγω διαθέσεως με πλαστά τιμολόγια σε  «μαϊμού» εταιρεία (ανύπαρκτη) 326.361 λίτρα  πετρελαίου κίνησης λαθραίας προέλευσης  προς κατανάλωση στην εσωτερική αγορά.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αφού ερμήνευσαν τον Τελωνειακό Κώδικα και τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), τον Χάρτη των θεμελιωδών Δικαιωμάτων και  την νομολογία του Δ.Ε.Ε. και του Ε.Δ.Α.Δ. επισημαίνουν ότι το πολλαπλό τέλος που προβλέπει ο Τελωνειακός Κώδικας  «δεν συνιστά ποινή του ποινικού δικαίου, που επιβάλλεται από τα ποινικά δικαστήρια υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις της ποινικής διαδικασίας με σκοπό αυτόν που χαρακτηρίζει την «ποινή», δηλαδή την γενικότερη νομική, ηθική και κοινωνική αποδοκιμασία της συμπεριφοράς του δράστη, αλλ’ έχει χαρακτήρα, όπως ρητώς άλλωστε διαλαμβάνεται στη διάταξη του άρθρου 89 παρ.2 του Τελωνειακού Κώδικα, διοικητικής κυρώσεως που επιβάλλεται από διοικητικά όργανα -υπό τον ουσιαστικό έλεγχο των διοικητικών δικαστηρίων- και εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό, που είναι η διασφάλιση της εισπράξεως κοινοτικών και εθνικών πόρων καθώς και η τήρηση και ομαλή εφαρμογή των κανόνων της τελωνειακής διαδικασίας».

Ξεκαθαρίζει η Ολομέλεια του ΣτΕ ότι «το πολλαπλό τέλος όχι μόνο κατά τον τυπικό χαρακτηρισμό του στην Ελληνική νομοθεσία αλλά και κατά τη φύση και το χαρακτήρα του διαφέρει από τις κυρώσεις ποινικής φύσεως».

Άλλωστε, συνεχίζει η Ολομέλεια, «οι προβλεπόμενες στον Τελωνειακό Κώδικα ποινές για το ποινικό αδίκημα της λαθρεμπορίας συνίστανται, κατά κανόνα, σε στέρηση της ελευθερίας του δράστη (φυλάκιση ή κάθειρξη) και ουδόλως δύνανται να συγκριθούν με τις χρηματικές κυρώσεις του αντιστοίχου διοικητικού αδικήματος».

Συνεπώς, εφ’ όσον η κύρωση του πολλαπλού τέλους δεν έχει ποινικό χαρακτήρα, δεν ανακύπτει ζήτημα εφαρμογής της αρχής ne bis in idem που διαλαμβάνεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του 7ου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ καθώς και στο άρθρο 50 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης».

Δεν παραλείπουν να επισημάνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας ότι  η αμετάκλητη αθώωση του κατηγορουμένου από τα ποινικά δικαστήρια δεν αποκλείει την -κατόπιν συνεκτιμήσεως της αθωώσεώς του αυτής- αιτιολογημένη διαφορετική κρίση στο πλαίσιο της διοικητικής δίκης περί επιβολής πολλαπλού τέλους λόγω λαθρεμπορίας».