Κλείστε τη συμφωνία μέχρι τις 11 Μαΐου – Εντολή Τσίπρα σε όσους εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις – Ρεπορτάζ στο «Καρφί»

Του Γιάννη Χρηστάκου

«Κλείστε τη συμφωνία μέχρι τις 11 Μαΐου!» Με αυτά τα λόγια ο Αλέξης Τσίπρας έστειλε τελεσίγραφο στους υπουργούς του που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις, προκειμένου να ολοκληρώσουν τις συζητήσεις το ταχύτερο δυνατό για να αποφευχθεί το ατύχημα στις υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους, καθώς η χώρα βρίσκεται μια ανάσα από αυτό. Ωστόσο, τα μέτωπα που έχει ανοίξει η κυβέρνηση είναι πολλά και δύσκολα, με αποτέλεσμα να αδυνατίζουν αυτές τις κρίσιμες ώρες οι προϋποθέσεις στήριξης από εταίρους και διεθνείς παίκτες. Η κυβέρνηση άνοιξε μέσα στη δύσκολη περίοδο των επαφών με τους δανειστές όλα εκείνα τα ζητήματα για τα οποία είχε δεσμευτεί –ή είχαν συζητηθεί– προεκλογικά, οδηγώντας σήμερα σε μια επικίνδυνη ακροβασία μεταξύ υποσχέσεων, επιδιώξεων, στρατηγικής μεγάλων εθνικών επιλογών αλλά και αριστερών ιδεολογημάτων.

Ο Αλέξης Τσίπρας ακολουθεί μια πολιτική τακτική με στόχο να κρατήσει ενωμένο τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς βλέπει ότι η αναγκαία συμφωνία με τους δανειστές θα προκαλέσει οργή σε ένα μεγάλο κομμάτι του κόμματός του, ακόμη και αν η συμφωνία αυτή έχει πιο «ελαφριά» χαρακτηριστικά σε σχέση με τις απαιτήσεις των δανειστών. Γι’ αυτό και δίνει χώρο σε αποφάσεις που συγκινούν το αριστερό ακροατήριο, όπως το νομοσχέδιο για τις φυλακές και τα ευεργετήματα για τον Σάββα Ξηρό, η ανοχή στις καραβιές των μεταναστών, η επίθεση στα ΜΜΕ και το σαφάρι κατά των γνωστών επιχειρηματιών που οφείλουν στο Δημόσιο. Παράλληλα με αυτά, ανοίγει νέους δρόμους στις σχέσεις με ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και άλλους διεθνείς παίκτες με στροφή 180 μοιρών από την τακτική που ακολουθεί συνολικά μια χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε ένα εξαιρετικά εύθραυστο αυτή την εποχή διεθνές περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο, αφενός δεν μονοπωλεί την επικαιρότητα η διαπραγμάτευση με τους εταίρους, που ως τώρα δεν πάει καλά, αφετέρου δίνεται η δυνατότητα απορρόφησης των κραδασμών τουλάχιστον εντός της κοινοβουλευτικής ομάδας.

ΗΤΑΝ… ΑΠΡΟΠΟΝΗΤΟΙ

Από τα πολλά μέτωπα που ανοίγουν αποδεικνύεται, σύμφωνα και με κορυφαίους κυβερνητικούς παράγοντες, ότι δεν είχαν καλή προετοιμασία και τούτο έχει αποτέλεσμα, όπως λένε πια και οι ίδιοι στους διαδρόμους της Βουλής, να τρέχει η κυβέρνηση να σβήσει τις φωτιές που η ίδια άναψε. Άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν ότι θέματα όπως αυτά της εξωτερικής πολιτικής και ιδιαίτερα αυτό με τον Σάββα Ξηρό, που προκαλεί και την ελληνική κοινωνία, θα μπορούσαν να εξεταστούν σε άλλη χρονική περίοδο και όχι αυτές τις κρίσιμες μέρες, ιδιαίτερα όταν είναι αυτονόητο ότι θα αντιδράσει έντονα η Ουάσινγκτον, που είχε ως τώρα μια καθαρά φιλική και υποστηρικτική στάση προς την Αθήνα εκεί όπου υπήρχε υπερβολή από τους δανειστές. Με όλα τα μέτωπα ανοιχτά και την προσθήκη νέων θεμάτων καθημερινά, όλα δείχνουν ότι ο πρωθυπουργός τα παίζει «όλα για όλα» σε μια προσπάθεια να αποδείξει ότι έφερε μπροστά όλα όσα υποσχέθηκε προεκλογικά για να μπορέσει να κεφαλαιοποιήσει, σε περίπτωση που τα πράγματα οδηγήσουν ακόμη και σε πρόωρες εκλογές.

ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ «ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ»

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν υπάρξει συμφωνία, η κυβέρνηση αναζητεί τρόπο να αποφύγει τις ρωγμές στον ΣΥΡΙΖΑ όταν θα αρχίσουν να έρχονται στη Βουλή οι εφαρμοστικοί νόμοι, εκεί δηλαδή όπου αποκαλύπτονται (και ψηφίζονται) οι λεπτομέρειες μιας συμφωνίας με τους δανειστές. Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που δεν προέρχονται από τα σπλάχνα του, βλέπουν τις εκλογές ως μόνο τρόπο να αποβάλει ο κ. Τσίπρας τους ακραίους (αφού τα ψηφοδέλτια θα γίνουν με λίστα) έχοντας εξασφαλίσει το μάξιμουμ της συναίνεσης με τους κορυφαίους Λαφαζάνη, Βούτση, Σκουρλέτη κ.λπ. για το επόμενο πρόγραμμα στην Ελλάδα. Το σενάριο αυτό περιλαμβάνει σκέψεις για εκλογές τον Ιούνιο, δημιουργία ενός κεντροαριστερού σχήματος με συνεργασία όσων έχουν ευρωπαϊκή κατεύθυνση (Ποτάμι, ΔΗΜΑΡ, ΠΑΣΟΚ) και προσκλητήριο σε λογικές φωνές εντός της ΝΔ. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμάται ότι θα απομονωθεί ο κ. Σαμαράς, ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει μια άνετη νίκη, θα έχει γλιτώσει από βουλευτές που σήμερα μπορούν να ρίξουν την κυβέρνηση και θα έχει προγραμματική συμφωνία για την επόμενη μέρα με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα ξεπερνά τα εμπόδια με μεγαλύτερη άνεση. Στις συζητήσεις έχει «πέσει» ακόμα και το όνομα της κεντροαριστερής συμμαχίας «Συναγερμός», με τον προσδιορισμό του να ποικίλλει μεταξύ του «Προοδευτικός Συναγερμός», «Ευρωπαϊκός Συναγερμός» και «Συναγερμός Αλληλεγγύης». Ήδη, αρκετοί βουλευτές που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ και άλλους σχηματισμούς εκτός των ακροαριστερών συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν μπει σε προχωρημένες συζητήσεις γι’ αυτό το ενδεχόμενο και θεωρούν ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος για να συνεχίσει ο «σοβαρός» ΣΥΡΙΖΑ το έργο του, αλλά και να δρομολογήσει παράλληλα τις εξελίξεις στη ΝΔ.

ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΔΝΤ

Οι στιγμές είναι οριακές και κάθε απόγευμα που κλείνουν τα ταμεία η κυβέρνηση βρίσκεται με το κομπιουτεράκι στο χέρι για να διαπιστώσει πού βρίσκονται τα έσοδα και αν φτάνουν για να πληρωθούν όχι όλες οι υποχρεώσεις του κράτους, αλλά οι μισθοί και οι συντάξεις. Η συγκλονιστική αποκάλυψη του Δ. Μάρδα την Τετάρτη, ότι λείπουν 400 εκατ. ευρώ για τον Απρίλιο, προκάλεσε σοκ και ανάγκασε τον υπουργό να μαζέψει τη χαοτική δήλωσή του μία ώρα μετά. Η κατάσταση αυτή δεν γίνεται να συνεχιστεί άλλο, καθώς μάλιστα αποκαλύφθηκε ότι τα ταμειακά διαθέσιμα μαζεύτηκαν σε έναν λογαριασμό κατόπιν υποδείξεως των δανειστών ακριβώς για να υπάρχει καλύτερος έλεγχος και να αποφευχθεί το ατύχημα έως ότου υπάρξει συμφωνία. Οι σχέσεις με τους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν κλονιστεί, διότι κατάλαβαν ότι η κυβέρνηση δεν είχε σκοπό να υλοποιήσει το συμφωνηθέν από τις 20 Φεβρουαρίου πρόγραμμα-γέφυρα αλλά να εξαντλήσει τα όρια και να φτάσει στον Ιούνιο που τελειώνει η παράταση, ευελπιστώντας ότι έτσι, χωρίς να βρίσκεται με το μαχαίρι στον λαιμό όπως ήταν αμέσως μετά τις εκλογές, θα μπορούσε να έχει ένα νέο πρόγραμμα χωρίς τους όρους που υπέγραψαν οι Σαμαράς-Βενιζέλος. Αυτό όμως προκάλεσε τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και έτσι οι εταίροι (όπως φάνηκε από τη δήλωση Σόιμπλε) αφήνουν την Αθήνα να στεγνώσει από ρευστό ως τον Ιούνιο και υπό αυτές τις συνθήκες να τη σύρουν σε συμφωνία με τους δικούς τους όρους. Ακόμη και με το ΔΝΤ υπήρξε ένταση λόγω των δημόσιων δηλώσεων υπουργών της κυβέρνησης ότι, εάν δεν δοθούν χρήματα, δεν θα πληρωθούν οι δόσεις προς τον Οργανισμό, με αποτέλεσμα να φωνάξει η κ. Λαγκάρντ τον Γιάνη Βαρουφάκη ανήμερα του Πάσχα των καθολικών στην Ουάσινγκτον.

ΟΡΓΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΗΠΑ ΓΙΑ ΞΗΡΟ

Το άλλο μεγάλο μέτωπο που άνοιξε εν μέσω της διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση είναι με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για τις οποίες τα non paper από το ίδιο το Μαξίμου έλεγαν ότι συμπαρίστανται στις ελληνικές θέσεις. Επιπρόσθετα υπήρχαν κυβερνητικές διαρροές ότι στο παρασκήνιο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ασκεί πιέσεις προς το Βερολίνο για να βρει τη χρυσή τομή με την Ελλάδα. Μετά τις δημόσιες δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Κέρι μπροστά στον Νίκο Κοτζιά ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν την αποφυλάκιση τρομοκρατών, ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε στο Μαξίμου τον πρέσβη στην Αθήνα και προσπάθησε να τον πείσει ότι δεν πρόκειται για αποφυλάκιση αλλά για ένα σχέδιο αποσυμφόρησης των φυλακών. Το μήνυμα πάντως του Αμερικανού αξιωματούχου ήταν ξεκάθαρο, ότι η κίνηση αυτή προκαλεί ισχυρό εμπόδιο στις διμερείς σχέσεις. Ήταν αναγκαίο να γίνει αυτό τέτοιες μέρες; Κυβερνητικοί αξιωματούχοι απαντούν ότι η πολιτική που έχει αποφασιστεί δεν μπορεί να οδηγείται από συμπεριφορές άλλων χωρών ιδιαίτερα όταν δεν έχουν καταλάβει ακριβώς τις αλλαγές που επιφέρει το νομοσχέδιο για τις φυλακές. Πάντως, το αποτέλεσμα είναι να προκληθούν σύννεφα στις σχέσεις των δύο χωρών.

ΕΞΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ

Με μια κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις, για διαφορετικούς λόγους, τόσο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στους δημάρχους και περιφερειάρχες της χώρας, ο πρωθυπουργός έβαλε την υπογραφή του σε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου και μάλιστα σε αυτήν που δεσμεύει τους αποθεματικούς λογαριασμούς των ΟΤΑ στην Τράπεζα της Ελλάδος. Οι ασάφειες που υπήρξαν οδήγησαν τους εκλεγμένους εκπροσώπους των ΟΤΑ να αντιδράσουν με οργή ζητώντας από την κυβέρνηση να τους εξηγήσει μέχρι πότε θα βρίσκονται τα χρήματά τους στην ΤτΕ και τι θα γίνει εάν αυτά χρησιμοποιηθούν τον επόμενο μήνα και δεν τα πάρουν ποτέ πίσω στη μορφή του ρευστού που είναι σήμερα. Όπως και να ’χει, η κυβέρνηση άνοιξε ένα ακόμη μέτωπο με τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους, το οποίο και θα μπορούσε να έχει αποσυμπιέσει εάν φρόντιζε να υπάρξει πρώτα ενημέρωση και διευκρινίσεις χωρίς αιφνιδιασμούς, όπως έγινε στην πράξη.

Γκρίνια και καχυποψία στον ΣΥΡΙΖΑ από τις κυβερνητικές κινήσεις

Οι κινήσεις της κυβέρνησης σε ορισμένους τομείς έχουν προκαλέσει αντιδράσεις και στο μωσαϊκό του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο μπορεί επισήμως να μην έχει συνιστώσες, αποτελείται όμως από αυτές και σιγά σιγά το δείχνουν. Μια μεγάλη ομάδα εκ των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθεί με προβληματισμό το αλαλούμ με τις διαπραγματεύσεις και κυρίως τις θεαματικές στροφές του κ. Βαρουφάκη, ο οποίος μέσα σε τρεις μήνες ξεκίνησε από τις ειρωνείες στον κ. Ντάισελμπλουμ και κατέληξε στο ότι το ασφαλιστικό δεν μπορεί να αντεπεξέλθει και ότι χρειάζονται νέες έξυπνες σχέσεις εργασίας. Ακόμα, η δεύτερη στη σειρά Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου έχει ενοχλήσει τους πάντες και, ενώ μέχρι στιγμής οι δημόσιες αντιδράσεις είναι ήπιες, ωστόσο στέλνουν μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θα γίνει αυτό άλλο ανεκτό. Επίσης, αρκετοί βουλευτές που στηρίζουν και την πρόεδρο της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου τής ζητούν, όπως εφάρμοσε και τα άλλα που είχε πει, έτσι να κάνει και με τις ΠΝΠ, αφού δεν γίνεται να κάνει τα στραβά μάτια για κάτι που η ίδια είχε δώσει σκληρές μάχες ως αντιπολίτευση. Επίσης, οι «παιδικές ασθένειες» μιας κυβέρνησης που δεν συνεννοείται είναι ένα επιχείρημα που δεν μπορεί να σταθεί άλλο μετά από τρεις μήνες. Φαινόμενα όπως αυτό του κ. Πανούση, της κ. Χριστοδουλοπούλου, του κ. Μάρδα κ.λπ. δεν εντάσσονται σε αυτές, αφού φαίνεται ξεκάθαρα ότι πρόκειται για σαφείς πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές και όχι για αδυναμία συνεργασίας. Η επέμβαση της αστυνομίας στην Πρυτανεία του Πανεπιστημίου, με τη σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού, οδήγησε αρκετούς βουλευτές σε σκέψεις για τη συνέχεια.

TI ΣΥΖΗΤΗΣΕ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΚΕΛ

Σε «μερική» συμφωνία ώστε να μπορεί το Eurogroup να αποδεσμεύσει μέρος της δόσης, έως και 3 δισ ευρώ κάλεσε την Ανγκελα Μέρκελ ο Αλέξης Τσίπρας, ζητώντας μάλιστα την επιτάχυνση των διαδικασιών μέχρι την ερχόμενη Πέμπτη 30 Απριλίου.

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την αισιοδοξία του, τόσο μετά τη συνάντηση με την Μέρκελ, όσο και με τους Ολάντ και Γιούνκερ. Η καγκελάριος της Γερμανίας δήλωσε ότι η συνάντηση με τον Α.Τσίπρα ήταν «εποικοδομιτική» και διαμήνυσε πως πρέπει να γίνουν τα πάντα για να μην ξεμείνει η Ελλάδα από ρευστό, πριν επιτευχθεί μια συμφωνία με τους πιστωτές.