Θάνος Ασκητής στο «Κ»: Η κρίση «χτυπά» το σεξ

Της Πέννυς Κροντηρά

Μεγαλύτερο ποσοστό από το μισό του πληθυσμού παγκοσμίως θα νοσήσει από κάποιο Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Ένωσης Σεξουαλικής Υγείας. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) αναφέρει ότι τα ποσοστά κρουσμάτων από το AIDS/HIV παρουσίασαν σημαντική αύξηση μέχρι το 2012 στη χώρα μας, ενώ από εκεί και έπειτα τα ποσοστά σημείωσαν σταδιακή πτώση. Το «Καρφί» με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Σεξουαλικής Υγείας στις 4 Σεπτεμβρίου μίλησε με τον νευρολόγο-ψυχίατρο Θάνο Ασκητή για το πώς οι Έλληνες εν μέσω κρίσης αντιμετωπίζουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Ο Θάνος Ασκητής είναι διδάκτωρ Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.

Πότε ορίστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Σεξουαλικής Υγείας και ποια είναι τα σεξουαλικά δικαιώματα του ανθρώπου;

Η Παγκόσμια Ημέρα Σεξουαλικής Υγείας καθιερώθηκε το 2010 από την Παγκόσμια Ένωση Σεξουαλικής Υγείας (WAS) και από τότε γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Σεπτεμβρίου, με βασικότερο στόχο την ευαισθητοποίηση γύρω από τα ζητήματα που αφορούν τη σεξουαλική υγεία. Φέτος, η ημέρα αυτή θα είναι εστιασμένη στη σεξουαλική υγεία και δικαιοσύνη, όπως και στα σεξουαλικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Πριν από έναν χρόνο αναβαθμίστηκε η διακήρυξη των σεξουαλικών δικαιωμάτων του ανθρώπου –όπως αυτά ορίστηκαν από την Παγκόσμια Ένωση Σεξουαλικής Υγείας– και είναι τα εξής:

• Το δικαίωμα στην ισότητα και την απουσία των διακρίσεων
• Το δικαίωμα του ατόμου για ζωή, ελευθερία και ασφάλεια
• Το δικαίωμα στην αυτονομία και τη σωματική ακεραιότητα
• Το δικαίωμα απαλλαγής από τα βασανιστήρια και τη βιαιότητα, την απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή την τιμωρία
• Το δικαίωμα απαλλαγής από κάθε μορφή βίας και εξαναγκασμού
• Το δικαίωμα της ιδιωτικότητας
• Το δικαίωμα πρόσβασης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής υγείας, με τη δυνατότητα παράλληλα να έχουν ευχάριστες, ικανοποιητικές και ασφαλείς σεξουαλικές εμπειρίες
• Το δικαίωμα να απολαμβάνουν τα οφέλη της επιστημονικής προόδου και των εφαρμογών της
• Το δικαίωμα πληροφόρησης
• Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα της ολοκληρωμένης σεξουαλικής εκπαίδευσης
• Το δικαίωμα να παντρευτούν, να διαμορφώσουν τον γάμο τους όπως οι ίδιοι επιθυμούν, να χωρίσουν, καθώς και το δικαίωμα να συνάψουν άλλα είδη σχέσεων που βασίζονται στην ισότητα και την πλήρη και ελεύθερη συναίνεση
• Το δικαίωμα απόφασης του ατόμου για την απόκτηση παιδιών, τον αριθμό αυτών και τη μεταξύ τους απόσταση, καθώς και το δικαίωμα παροχής επαρκούς ενημέρωσης και κατάλληλων μέσων για να γίνει αυτό εφικτό
• Το δικαίωμα ελευθερίας της σκέψης, των απόψεων και της έκφρασης
• Το δικαίωμα στην ελευθερία των συναναστροφών και της ειρηνικής συγκέντρωσης των ατόμων
• Το δικαίωμα συμμετοχής στο δημόσιο και πολιτικό βίο
• Το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη, τα θεραπευτικά μέσα και την έννομη προστασία.

 

Ποια είναι τα προβλήματα που έχει φέρει η κρίση στη σεξουαλική υγεία των ζευγαριών;

Η οικονομική κρίση απειλεί αναπόφευκτα τη σεξουαλική υγεία των ζευγαριών, τα οποία δοκιμάζονται από την γκρίνια, τους καβγάδες και τα προβλήματα που προκύπτουν εξαιτίας των οικονομικών δυσχερειών. Αυτή είναι και μια από τις αιτίες που φαίνεται να οδήγησε και σε αύξηση των διαζυγίων στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια. Συγχρόνως, το άγχος, η αγωνία για το αύριο, η ανεργία, η κατάθλιψη είναι στοιχεία που καταστρέφουν συχνά το σεξ, πυροδοτώντας την εμφάνιση σεξουαλικών προβλημάτων.

Αληθεύει ότι πλέον η ηλικία σεξουαλικής συνεύρεσης ανέρχεται στα 14 έτη; Τι συνέπειες έχει η μείωση του ηλικιακού ορίου;

Η αλήθεια είναι πως στη χώρα μας είναι αρκετά μεγάλο το ποσοστό των εφήβων και κυρίως των κοριτσιών που αρχίζουν πρώιμα τις σεξουαλικές τους επαφές, δηλαδή στα 14-15 έτη. Σε αυτές τις ηλικίες, ένα παιδί δεν μπορεί να είναι συναισθηματικά και σωματικά ώριμο για να έχει ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές και, έτσι, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τόσο ψυχολογικές όσο και σωματικές, αν υπάρξει, π.χ., τραυματική σεξουαλική εμπειρία, ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη κ.λπ.

Υφίσταται πλέον σεξουαλική επαφή με ασφάλεια; Ποια η απάντηση μιας νέας-έφηβης κοπέλας στην εναντίωση του συντρόφου της για λήψη προφύλαξης;

Η αλήθεια είναι πως ακόμα και το προφυλακτικό δεν μας προστατεύει 100% από τη μετάδοση των σεξουαλικών νοσημάτων. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνεται συστηματικός έλεγχος από τους συντρόφους, ώστε να διαπιστωθεί η τυχόν μετάδοση κάποιου ιού. Η απάντηση μιας νέας κοπέλας σαφώς και πρέπει να είναι αρνητική, καθώς το προφυλακτικό προστατεύει τόσο από τα ΣΜΝ όσο και από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Ποια είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; Ποια η θεραπεία τους;

Τα πιο συχνά και χαρακτηριστικά Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) είναι το HIV/AIDS, τα κονδυλώματα, οι ηπατίτιδες B και C, τα χλαμύδια, η σύφιλη, η φθειρίαση, οι τριχομονάδες, η γονόρροια, ο έρπης και οι μύκητες των γεννητικών οργάνων.

Ποιοι οι μύθοι της σεξουαλικής υγείας; Τι συμβουλεύετε τους αναγνώστες μας και τους νέους;

Ένας βασικός μύθος της σεξουαλικής υγείας είναι πως το διαδίκτυο μπορεί να παρέχει επαρκή και έγκυρη ενημέρωση γύρω από το σεξ. Στην Ελλάδα επίσης φαίνεται να μη γίνεται χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών και, έτσι, να καταφεύγουν συχνά τα κορίτσια στο «χάπι της επόμενης μέρας» ή, στην έσχατη περίπτωση, στην άμβλωση, μέθοδοι φυσικά που δεν αποτελούν τρόπους αντισύλληψης. Ακόμα, πολλοί πιστεύουν ότι στο πρωκτικό και στοματικό σεξ δεν είναι απαραίτητη η χρήση προφυλακτικού. Λάθος! Ο κίνδυνος μετάδοσης σεξουαλικών νοσημάτων είναι ίδιος, αν όχι και μεγαλύτερος. Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω και τον φόβο πολλών γονέων πως, εάν μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ, θα τα ωθήσουν να αρχίσουν «πριν την ώρα τους» τις ερωτικές τους επαφές, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο.

Τι συμβουλεύετε τους αναγνώστες του «Κ»;

Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι πως η υγιής σεξουαλική συμπεριφορά είναι δικαίωμα όλων μας και μπορεί να διαμορφωθεί μέσα από τη συνεχή και έγκυρη ενημέρωση για το σεξ, μέσα από τον σεβασμό τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς το άτομο με το οποίο συνευρισκόμαστε ερωτικά, μέσα από την κατάλληλη προφύλαξη και την τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής. Παράλληλα, ενισχύεται από την καλή επικοινωνία και την εμπιστοσύνη που μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στους δύο ερωτικούς συντρόφους.