Αλμπέρτο Εσκενάζη: «Όταν το καλό δυναμώνει στην κόλαση» – Συνέντευξη στο «Καρφί»

Της Δέσποινας Καραγιαννοπούλου

«Ακόμη και μέσα στην κόλαση, η δύναμη του καλού είναι ισχυρότερη» μας λέει ο Αλμπέρτος Εσκενάζη αναφερόμενος στο μήνυμα που στέλνει ο Έλληνας Εβραίος, που μονολογεί στη θεατρική παράσταση «Άγνωστος Αριθμός». Ένας ήρωας, που ενσαρκώνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, ο οποίος όπως αναφέρει χωρίς ίχνος εκδικητικότητας στην ψυχή του, τιμωρεί τους βασανιστές του με τη συνεχομένη πορεία του στη ζωή. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, εβραϊκής καταγωγής και απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του «Εθνικού Θεάτρου» το 1976, ο γνωστός ηθοποιός μας μίλησε μεταξύ άλλων για το μυθιστόρημα που ετοιμάζεται να εκδώσει, για το όνειρο που θέλει να κάνει πραγματικότητα το 2015, θεωρώντας ότι αυτό θα τον ολοκληρώσει και ως άνθρωπο, αλλά και για τη νέα του ταινία στον κινηματογράφο.

Επαγγελματικά, κ. Εσκενάζη με τι ασχολείστε σήμερα;

Με τον «Άγνωστο Αριθμό». Είναι μια θεατρική παράσταση σε σκηνοθεσία δική μου. Πρόκειται στην ουσία για τον μονόλογο ενός Έλληνα Εβραίου από τη Θεσσαλονίκη που είναι κρατούμενος στο Άουσβιτς. Το κείμενο το οποίο και έχω προσαρμόσει εγώ είναι βασισμένο σε γεγονότα τα οποία έχουν καταγραφεί σε ιστορικά βιβλία αλλά και σε αληθινές μαρτυρίες Ο ήρωας προσπαθώντας να επιβιώσει αποφασίζει να γράψει ένα ημερολόγιο και να το θάψει, ώστε αργότερα να αποκαλυφθούν τα εγκλήματα του Ολοκαυτώματος. Στην προσπάθεια του να ολοκληρώσει την αποστολή του, τον κυριεύει η τρέλα, πριν τον απελευθερώσουν μισοπεθαμένο οι Ρώσοι στρατιώτες. Όλο το έργο διαδραματίζεται στο στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς από τον Μάρτιο του 1943, που εκτοπίστηκαν οι Έλληνες Εβραίοι από την Θεσσαλονίκη, έως την 29 Ιανουαρίου του 1945 που απελευθερώθηκαν από τον Ρώσικο στρατό.

Τι θέλετε να δείξετε μέσα από το συγκεκριμένο έργο;

Οι ανθρώπινες αντιδράσεις του κρατούμενου αποδεικνύουν πως ακόμη και μέσα στην κόλαση η δύναμη του καλού είναι ισχυρότερη. Ο αριθμός που φέρει στο χέρι του ο ηθοποιός είναι αληθινός και ανήκει στον επιβιώσαντα κύριο Κούνιο από την Θεσσαλονίκη που χωρίς ίχνος εκδικητικότητας στην ψυχή του τιμωρεί τους βασανιστές του με την συνεχομένη πορεία του στη ζωή. Αν και έχει εισέλθει στα βαριά γεράματα είναι ακμαιότατος. Μπήκε στο στρατόπεδο σε ηλικία 16 ετών.

Με δεδομένη την άσχημη σήμερα ψυχολογία του Έλληνα ποια είναι η απήχηση του κόσμου;

Θα έλεγα εντυπωσιακή, καθώς ο πολυχώρος Vault, όπου παίζεται το έργο γεμίζει σε κάθε παράσταση. Παρά τα δεινά που σήμερα περνά, ο Έλληνας έχει αγκαλιάσει το έργο. Θα περίμενε κανείς ότι οι επιλογές του θα ήταν πιο ανάλαφρες, καθώς αυτό που του λείπει περισσότερο σήμερα είναι το γέλιο. Αποδεικνύει όμως ακόμη μια φορά ότι είναι συνειδητοποιημένος και θέλει να μάθει για τα μελανά σημεία της ιστορίας. Κάτι που θεωρώ ότι ισχύει για τους περισσότερους Έλληνες όχι όμως για όλους, καθώς υπάρχουν και αυτοί που παρά τις ιστορικές καταγραφές συνεχίζουν να αμφισβητούν ακόμη τα εγκλήματα του Ολοκαυτώματος.

Βλέποντας τη συγκεκριμένη παράσταση, τι «παίρνει» φεύγοντας το κοινό;

Απαντήσεις. Πιστεύω ότι η συγκεκριμένη παράσταση κάμπτει αμφισβητήσεις που μπορεί κάποιος να έχει για τα γεγονότα του Ολοκαυτώματος. Επίσης χαίρονται που ο ήρωας αν και τρελός, στο τέλος έχει βγει νικητής μέσα από αυτή την τραγωδία, καθώς είναι ζωντανός. Σε συζητήσεις δε που έχω κάνει με τους ανθρώπους που έχουν δει την παράσταση, αυτό που μου λένε είναι ότι τους αρέσει ο ποιητικός του λόγος. Ο ήρωας κάνει την ανατροπή μέσα στο σκοτάδι που ζει. Μιλάει ποιητικά σαν Άγγελος, βλέπει οράματα, μιλάει με άλλους ανθρώπους και στην ουσία αντέχει τα δεινά που περνά. Είναι ένα έργο σκληρό και συγχρόνως ποιητικό και γι’ αυτό αξίζει να το δουν όλοι, καθώς θα παίζεται στον πολυχώρο Vault μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου.

Υπάρχει κάποιο όνειρο κ. Εσκενάζη, που ακόμη δεν έχετε πραγματοποιήσει αλλά έχετε βάλει πλώρη να το κάνετε;

Θέλω να φτιάξω ένα καλλιτεχνικό οργανισμό, μέσα στον οποίο θα στεγαστεί ένα θέατρο, μία μουσική σκηνή, ενώ θα ασχολείται και με εκδόσεις βιβλίων. Πιστεύω ότι το όνειρο αυτό που θα ονομαστεί «Το μονοπάτι» θα γίνει πραγματικότητα μέσα στη νέα χρονιά, καθώς είμαι έτοιμος μαζί και με κάποιους άλλους συναδέλφους να προχωρήσουμε στη σύσταση του καταστατικού. Θεωρώ ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου οργανισμού θα με ολοκληρώσει και ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο.

Η πολύχρονη απουσία σας από την τηλεόραση, που σας έδωσε αναγνωρισιμότητα, είναι προσωπική επιλογή;

Ναι, είναι προσωπική επιλογή. Μολονότι με έχουν καλέσει κατά καιρούς να πάρω μέρος ακόμη και σε κάποια τηλεοπτικά show, τα έχω αποφύγει γιατί πολύ απλά δεν ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία μου. Η πορεία μου στο καλλιτεχνικό στερέωμα, η ηλικία μου, αλλά κυρίως η πνευματική διαύγεια που πλέον έχω αποκτήσει, δεν μου επιτρέπουν να κάνω λάθος επιλογές. Και όπως ξέρετε πολύ καλά, τα λόγια μπορεί να φεύγουν και να έρχονται όμως οι πράξεις μένουν και αυτές μας χαρακτηρίζουν.

 

Εκτός από την θεατρική παράσταση ασχολείστε με κάτι άλλο;

Με το μυθιστόρημά μου «Την κραυγή της σιωπής» που είναι έτοιμο και πρόκειται να εκδοθεί. Πάντα πίστευα ότι τα σημαντικότερα μαθήματα ζωής τα δίνουμε και τα παίρνουμε μέσα από τη σιωπή.

Άκουσα όμως ότι κάτι καινούργιο ετοιμάζετε στον κινηματογράφο. Αληθεύει;

Πράγματι, θα παίξω σε μια ταινία του Μανούσου Μανουσάκη. Η ταινία θα λέγεται «Ουζερί ο Τσιτσάνης». Το έργο βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο, ενώ η υπόθεση ξετυλίγεται στα χρόνια του 1942 και 1943, την πιο δημιουργική εποχή του Τσιτσάνη, που τότε ήταν περίπου 27 χρονών και με συνέταιρο τον αδερφό της γυναίκας του είχε ένα φημισμένο ουζερί στην Θεσσαλονίκη ακριβώς απέναντι από το σπίτι του. Η ερωτική σχέση του κουνιάδου του Τσιτσάνη με μια εβραιοπούλα είναι το δυνατό χαρτί της ταινίας καθώς ο έρωτας τους φουντώνει την ώρα που ξεκινάει ο διωγμός των Εβραίων από τους Ναζί στην Θεσσαλονίκη, όπου όπως είναι γνωστό κατά τη διάρκεια του ξεριζωμού εξαφανίστηκε το 97% της εβραϊκής κοινότητας! Εκείνα τα χρόνια της κατοχής στη Θεσσαλονίκη ο μεγάλος αυτός δημιουργός εμπνεύστηκε τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» όπως κι άλλες μεγάλες του επιτυχίες.