Ένα μικρόφωνο στην καρδιά του «Γέρου»

Του Γιώργου Ψαρρόπουλου

Σαν να μην πέρασαν τα χρόνια. Κι όμως ήταν 1968, τέλη Οκτώβρη, που ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο «Γέρος της Δημοκρατίας», εισήλθε στο νοσοκομείο του «Ευαγγελισμού» προς νοσηλεία λόγω γαστρορραγίας και τελικά απεβίωσε στον 10ο όροφο του νοσοκομείου στο δωμάτιο 1007. Απεβίωσε στις 02.20 τη νύχτα της 1ης Νοέμβρη του 1968. Αξίζει να σημειωθεί ότι, επειδή όλοι οι ασθενείς και οι συνοδοί τους ρωτούσαν «Πώς πάει ο Γέρος;» ή «Τι κάνει ο πρόεδρος;», σκέφτηκα αμέσως τον Χρήστο Αξαρλή, ο οποίος ήταν αντιπρόσωπος της «PIONER», της εταιρείας δηλαδή μικροφωνικών και μεγαφωνικών μηχανημάτων στην Ελλάδα και τη σταδιοδρομία του οποίου είχα βοηθήσει στην αρχή, επειδή τον είχα προτείνει στην Ένωση Κέντρου, ώστε να μας καλύπτει τις συγκεντρώσεις με τα μηχανήματά του με μεγάλο όφελος για την εταιρεία του, εφόσον εγώ χειριζόμουν τα μικρόφωνα σε όλες τις συγκεντρώσεις για όλη την Ελλάδα, μια που ήμουν ο επίσημος εκφωνητής της Ένωσης Κέντρου και ο προσωπικός εκφωνητής του Γεωργίου Παπανδρέου.

ΜΙΚΡΟΦΩΝΟ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Βρίσκω λοιπόν τον Αξαρλή και ζητώ –αν γίνεται τεχνικώς και χωρίς χρήματα βεβαίως– να τοποθετήσει ένα μικρόφωνο στην καρδιά του «Γέρου» και να συνδέσει με μικρά μεγάφωνα στον 10ο όροφο, ώστε να ακούγεται η καρδιά του «Γέρου» και να γνωρίζουν όλοι ότι ο «Γέρος» ζει. Πράγματι ο Αξαρλής έβαλε μια μικρή βεντούζα-μικρόφωνο στο στήθος του «Γέρου» με τη σύμφωνη γνώμη των γιατρών του, που ήταν με αλφαβητική σειρά οι εξής: Βογιατζής, Δούκας, Ζαΐμης, Κοκκέβης, Μάνος, Μπάκαλος, Τσαντούλας. Όταν οι ασθενείς του ορόφου έμαθαν τίνος ήταν ο χτύπος, βγήκαν με τους ορούς ανά χείρας στον διάδρομο!

Η ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ

Μέχρι που η καρδιά του «Γέρου» σταμάτησε στις 02.20 ακριβώς και στις 02.30 ανηγγέλθη ο θάνατος από τον γιατρό Μπάκαλο. Στο δωμάτιο του «Γέρου» εκείνη τη στιγμή ευρίσκοντο οι συγγενείς του προέδρου: Αντώνης Σταυρόπουλος και Γεώργιος Καράτσης, η οικονόμος του Χρυσούλα, ο υπουργός του και γιατρός Ανδρέας Κοκκέβης και ο Γεώργιος Ψαρρόπουλος. Αφού έγινε η ταρίχευση της σορού, τον πήγαν στο ναΐδριο του «Ευαγγελισμού». Το πρωί ήρθε ο υπουργός Πολιτισμού της Χούντας Βοβολίνης μαζί με την Κυβέλη και μας είπαν να γίνει η κηδεία δημοσία δαπάνη. Αντέδρασαν αμέσως οι συγγενείς, όπως και ο Κοκκέβης, εκ μέρους της Ένωσης Κέντρου, και εγώ, εκ μέρους της ΕΔΗΝ, χωρίς βέβαια να έχουμε καμία εξουσιοδότηση από κανέναν και έτσι αρχίσαμε εκεί έξω από τον ναΐσκο τον ερανισμό για την κηδεία, που τελικά την ανέλαβε το γραφείο τελετών «ΜΥΣΤΡΑΣ».

Η ΚΗΔΕΙΑ

Αργότερα ο Γεώργιος Παπανδρέου μεταφέρθηκε στον Άγ. Ελευθέριο πλάι στη Μητρόπολη για λαϊκό προσκύνημα. Μα πόσος κόσμος πέρασε; Εκατοντάδες χιλιάδες απλών ανθρώπων για να αποχαιρετήσουν τον ηγέτη τους, τον «Γέρο Όλυμπο», τον «Γέρο», τον Γεώργιο Παπανδρέου. Η κηδεία ορίστηκε για την 3η Νοέμβρη, ημέρα Κυριακή και ώρα 11.30. Χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Τώρα το πρόβλημα το δικό μου ήταν πώς θα μπω στη Μητρόπολη, διότι τα μέτρα ήταν δρακόντεια και οι αστυνομικοί, είτε με στολή είτε μυστικοί, πολυάριθμοι και εγώ ήμουν γνωστός, ένεκα πρότερου έντιμου βίου. Τι σκέφτηκα λοιπόν. Στην οδό Βουκουρεστίου, από την Πανεπιστημίου μέχρι τη Σταδίου, έκαναν «πιάτσα» τα ταξί, τα λεγόμενα «αγοραία». Ήταν κάτι λιμουζίνες αμερικάνικες, μαύρες, απαστράπτουσες, οι οποίες χρησίμευαν για μεταφορές των «VIPS» εκ των γύρω ξενοδοχείων. Βέβαια κάθε κούρσα ήταν πανάκριβη σε σύγκριση με τα κοινά ταξί. Πήγα λοιπόν το βράδυ του Σαββάτου στην πιάτσα και συμφώνησα με έναν ταξιτζή να με πάει το πρωί στη Μητρόπολη από τη Βουκουρεστίου για 500 δραχμές – ποσό αστρονομικό, διότι, για να καταλάβετε τα μεγέθη, θα σας πω ότι μια κούρσα με κοινό ταξί από την Ομόνοια μέχρι το Σύνταγμα κόστιζε 10 δραχμές. Ας είναι. Η συμφωνία όμως ήταν να βάλει στο αγοραίο σημαιάκια όποιας χώρας και αν είναι, ώστε το αυτοκίνητο να φαίνεται ότι μεταφέρει επίσημο ξένου κράτους. Να με πάει στη Μητρόπολη μπροστά στην πόρτα και να βγει έξω να μου ανοίξει την πόρτα για να βγω και μετά να πάει στο καλό. Έτσι και έγινε. Μόλις μου άνοιξε την πόρτα, εγώ με σταθερό βήμα τεθλιμμένου – με μαύρο κοστούμι, μαύρη γραβάτα κ.λπ. ανεβαίνω τα σκαλιά της Μητρόπολης πατώντας το κόκκινο χαλί. Ψυχανεμίζομαι ότι με κοιτούν πολλά μάτια περίεργα.

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΙΝΕΣ

Με το που μπαίνω, πάω κατευθείαν και στέκομαι στο πλευρό του Νίκου Μπακόπουλου, ο οποίος με γνωρίζει. Εκ μέρους της ΕΡΕ μίλησε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, που προς τιμήν του έπλεξε το εγκώμιο του Γεωργίου Παπανδρέου, καθότι συντοπίτης του –και οι δύο ήταν από την Αχαΐα– και συμφοιτητής του. Γερμανομαθείς και οι δύο συνάδελφοι στον πολιτικό στίβο, αλλά σε αντίπαλα κόμματα. Εκ μέρους της Ένωσης Κέντρου μίλησε ο Νίκος Μπακόπουλος, ο οποίος ήταν ο μόνος που μιλούσε στον «Γέρο» στον ενικό. Μετά τους λόγους ξεκίνησε η πομπή πεζή από τη Μητρόπολη προς το Α΄ Νεκροταφείο. Η μοίρα μού επιφύλαξε τη μεγάλη τιμή σε αυτό το τελευταίο ταξίδι του «Γέρου» να τον κρατώ στον ώμο μου. Βέβαια, κατά τη διαδρομή από τη Μητρόπολη μέχρι το Νεκροταφείο έγιναν συλλήψεις και την επομένη στο αυτόφωρο με πολύμηνες και πολύχρονες ποινές. Βέβαια, την επόμενη μέρα της κηδείας του Γεώργιου Παπανδρέου γινόταν και η δίκη της «Ελληνικής Αντίστασης», της οργάνωσης δηλαδή του Αλέξανδρου Παναγούλη. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου παραχωρήθηκε τάφος δίπλα από τον τάφο του Στυλιανού Γονατά και της Μαρίκας Κοτοπούλη. Στην κηδεία παρευρέθησαν ο Ζωιτάκης και ο Βύρων Σταματόπουλος εκ μέρους του Παπαδόπουλου. Τα συνθήματα που επικράτησαν ήταν:

«Δημοκρατία»

«Παπανδρέου»

«Ελευθερία»

«Σήκω, Γέρο, να μας δεις»

«Κάτω η χούντα»

«Ελλάς Ελλήνων Φυλακισμένων», παραφρασμένο από το «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» του Παπαδόπουλου.

Στις 5 το απόγευμα εγώ βάφτισα ένα κοριτσάκι στον Άγιο Λουκά στην οδό Αχαρνών. Θέλετε να μάθετε το όνομά του; Ελευθερία-Δημοκρατία.