Γιάννης Μανιάτης στο «Καρφί»: Στον αέρα τα ελληνικά οικόπεδα πετρελαίου

Της Πέννυς Κροντηρά

«Σε βάθος εικοσιπενταετίας η εκτίμηση του ορυκτού πλούτου της χώρας μας, σε τιμές 2014, υπολογίζεται σε 150 δισ. ευρώ ως έσοδα ελληνικού Δημοσίου και άλλα τόσα περίπου προβλέπεται να είναι τα έμμεσα έσοδα που προκύπτουν στις τοπικές οικονομίες». Αυτό τονίζει στο «Καρφί» ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες από το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, πολλές εταιρείες επισκέφθηκαν τους τελευταίους μήνες του 2014 την «αίθουσα πληροφοριών πετρελαίου» στο υπουργείο για τα είκοσι οικόπεδα κοιτασμάτων ορυκτού πλούτου στο Ιόνιο Πέλαγος και στην Κρήτη. Ανάμεσά τους είναι οι αμερικανικές EXXON MOBIL και ANADARKO, η γαλλική TOTAL, η ρωσική GASPROM και οι Κινέζοι. Ο νόμος 4001/2011 ή αλλιώς «Νόμος Μανιάτη», όπως τον αποκαλούμε, έθεσε τις βάσεις για την ενεργειακή εκμετάλλευση των ορυκτών κοιτασμάτων της χώρας μας.

Ο κ. Μανιάτης μάς εξιστορεί το χρονικό των προσπαθειών του: «Πρώτη φορά εξήγγειλα δημόσια την έκφραση της βούλησής μου σε συνέδριο του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων τον Φεβρουάριο του 2010, ανακοινώνοντας τη δημιουργία δημόσιου φορέα αξιοποίησης των ελληνικών πετρελαίων. Το επόμενο χρονικό διάστημα παραλάβαμε ως κράτος το αρχείο των ελληνικών πετρελαίων που το είχαν τα Ελληνικά Πετρέλαια, τα οποία είχαν διαδεχθεί τη δημόσια επιχείρηση πετρελαίου (ΔΕΠ). Τα αρχεία αυτά του ελληνικού Δημοσίου φυλάσσονται με την ευθύνη επταμελούς επιτροπής στελεχών του υπουργείου που έχουμε συγκροτήσει από το 2013».

«Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ»

Τον Αύγουστο του 2011 ψηφίστηκε ο Νόμος 4001/2011, που αφορά τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών και του θεσμικού πλαισίου για τις έρευνες υδρογονανθράκων. «Ο νόμος προβλέπει την προκήρυξη διαγωνισμών για την ανάθεση των ερευνών σε εταιρείες με βάση τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την παγκόσμια πρακτική. Επίσης, προβλέψαμε τη δημιουργία του Εθνικού Φορέα Υδρογονανθράκων της ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων). Με το περίφημο άρθρο 156 προσδιορίσαμε την απόφασή μας, σε περίπτωση που η Ελλάδα οριοθετήσει ΑΟΖ (αποκλειστική οικονομική ζώνη), να γίνει με βάση τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της Αρχής της Μέσης Γραμμής Ίσων Αποστάσεων, που είναι οι εθνικές μας θέσεις. Μάλιστα, αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκε πριν από έναν χρόνο στη ρηματική διακοίνωση που κατέθεσε η χώρα μας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, όταν η Τουρκία έστειλε ερευνητικό σκάφος στο Αιγαίο Πέλαγος.

Έτσι, για πρώτη φορά αυτό το άρθρο δέσμευσε όλες τις μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις που θα συμφωνήσουν όρια ΑΟΖ με οποιαδήποτε γειτονική χώρα, να γίνει με βάση τη Μέση Γραμμή Ίσων Αποστάσεων. Είναι κορυφαία κατάκτηση για την κατοχύρωση των εθνικών μας δικαιωμάτων. Για πρώτη φορά δημοσιεύσαμε χάρτη στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε απέκτησε και ισχύ διεθνούς εγγράφου, όπου οριοθετήσαμε τα θαλάσσια ύδατά μας με βάση την αρχή του άρθρου 156 του Ν. 4001/2011 με Αλβανία, Ιταλία και Λιβύη.

Για τη δημιουργία του χάρτη αυτού συνεργάστηκε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Επίσης, προβλέψαμε με νόμο ότι από το σύνολο των εσόδων από γεωτρήσεις ορυκτού πλούτου του ελληνικού Δημοσίου το 20% θα πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο για δράσεις προστασίας περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή των εξορύξεων και το 5% ως άμεσο ανταποδοτικό όφελος στην τοπική κοινωνία, που είναι η γεώτρηση. Το υπόλοιπο 75% δεν θα το πειράξει κανείς και θα δημιουργήσει το Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών με αποθεματικό για τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των φορέων κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων των νέων γενεών. Η αξιωματική αντιπολίτευση τότε, δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ, καταψήφισε το 2013 τον νόμο, αλλά σήμερα τον αποδέχεται».

«ΔΕΝ ΘΑ ΞΟΔΕΥΕ ΟΥΤΕ ΕΥΡΩ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ»

Η αρχή ήταν επιτυχής, σύμφωνα με τον τέως υπουργό. «Ξεκινήσαμε με δύο παράλληλες διαδικασίες. Η πρώτη αφορά την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για το ποια εταιρεία θα κάνει τις σεισμικές έρευνες για όλο το Ιόνιο Πέλαγος και τη νότια περιοχή της Κρήτης.

Πράγματι το έργο δόθηκε στη μεγαλύτερη εταιρεία του κόσμου, τη νορβηγική PGS, και, σύμφωνα με τη σύμβαση, το ελληνικό Δημόσιο δεν θα ξόδευε ούτε ένα ευρώ στις έρευνες αυτές, που κόστισαν πάνω από 20 εκατομμύρια ευρώ. Το κράτος έλαβε ένα πλήρες ψηφιακό αντίγραφο χαρτογράφησης των δεδομένων και η εταιρεία θα αναλάμβανε να καταγράψει τα αποτελέσματα σε σύστημα πληροφοριών και να τα προωθεί για πώληση σε εταιρείες, όταν θα βγάζαμε τους διαγωνισμούς για τις έρευνες υδρογονανθράκων.

Το ελληνικό Δημόσιο, μόλις αρχίσει η απόσβεση στο κόστος της PGS, θα αρχίσει να λαμβάνει έσοδα χωρίς να έχει συμμετάσχει καθόλου στα έξοδα. Ταυτοχρόνως, προκηρύξαμε έναν διαγωνισμό με τρεις περιοχές από τα παλαιά δεδομένα που είχαμε ως χώρα για τους υδρογονάνθρακες. Οι περιοχές αυτές ήταν ο Πατραϊκός Κόλπος, το Κατάκολο και τα Ιωάννινα.

Αυτός ο διαγωνισμός ήταν το crash test για το open door, δηλαδή η ανοιχτή θύρα γα το αν ως ελληνικό Δημόσιο είχαμε αξιοπιστία και αν θα ενδιαφέρονταν ξένες εταιρείες. Πράγματι, ενδιαφέρθηκαν έντεκα εταιρείες και φτιάχτηκαν τρεις συμβάσεις, που με δική μου απόφαση ήρθαν προς ψήφιση από το ελληνικό κοινοβούλιο ως ζητήματα διαφάνειας, ώστε να γνωρίζει μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων του τα πάντα ο κόσμος, ο κάθε Έλληνας πολίτης.

Επίσης, το Ελεγκτικό Συνέδριο έδωσε την έγκρισή του. Τα οικόπεδα του Κατάκολου και των Ιωαννίνων τα έχει πάρει η ENERGIAN και του Πατραϊκού Κόλπου τα Ελληνικά Πετρέλαια, σε συνεργασία και οι δύο με ξένες εταιρείες. Ήδη έχει εγκατασταθεί ο ανάδοχος στα Ιωάννινα και είναι σε επαφές με την τοπική κοινωνία».

«5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ 20 ΟΙΚΟΠΕΔΩΝ»

Ο κ. Μανιάτης μάς αναλύει τα βήματα που έκανε για την προσέλκυση ενδιαφέροντος των πετρελαϊκών εταιρειών. «Έπειτα, μας παραδόθηκαν τα σεισμικά της PGS και κάναμε αγώνα δρόμου για να τα παρουσιάσουμε στη διεθνή κοινότητα. Όλα αυτά τα δεδομένα τα έχουμε εγκαταστήσει στο data room του υπουργείου και υπάρχουν και στο δωμάτιο δεδομένων του Όσλο. Συγκεκριμένα, έγιναν πέντε παρουσιάσεις των είκοσι οικοπέδων του Ιονίου και της Κρήτης: 1) στο Λονδίνο σε συνεργασία με την πρεσβεία της Ελλάδος σε πάνω από 150 στελέχη πετρελαϊκών εταιρειών του κόσμου στο Ελληνικό Κέντρο, 2) σε άλλα φόρα στη Βαρκελώνη, στο Όσλο, 3) η εταιρεία PGS σε δικές της παρουσιάσεις και 4) εγώ ο ίδιος παρουσίασα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσιγκτον την Εθνική Ενεργειακή Στρατηγική για την αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων και τους αγωγούς φυσικού αερίου, καθώς και του σπουδαίου γεωπολιτικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στη νοτιοανατολική Ευρώπη και στην ανατολική Μεσόγειο, 5) τέλος, τον Οκτώβριο του 2014 προσκάλεσα όλους τους πρέσβεις των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου που έχουν εταιρείες που κάνουν έρευνες και τους παρουσίασα τις πρωτοβουλίες μας ζητώντας τους να μεταφέρουν στις πρωτεύουσές τους και στις εταιρείες τους αυτό που κάνει η Ελλάδα».

Η ΖΗΜΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ

Επόμενος σταθμός ήταν το αίτημα που κατέθεσε η ιταλική ΕΝΕL για τρεις χερσαίες περιοχές της χώρας, την Άρτα-Πρέβεζα, την Αιτωλοακαρνανία και την Αχαΐα. «Προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για αυτά τα οικόπεδα και οι προσφορές κατατέθηκαν με τη νέα κυβέρνηση. Στο ενδιάμεσο, όμως, είχαμε μια πολύ αρνητική εξέλιξη με ζημία, που ήταν οι δημόσιες δηλώσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και του σημερινού υπουργού, ότι θα ανέτρεπαν όλη αυτή την πορεία που είχαμε διανύσει με την απόρριψη των διαγωνισμών και θα άλλαζαν και το θεσμικό πλαίσιο για τον τρόπο αξιοποίησης, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ελληνική κρατική εταιρεία που θα κάνει η ίδια τις γεωτρήσεις και εξορύξεις. Αυτές οι ανακοινώσεις δημιούργησαν τεράστια ανασφάλεια στο εξωτερικό, σε όλους τους επενδυτές, με αποτέλεσμα δυστυχώς, στον δεύτερο διαγωνισμό για τα τρία χερσαία οικόπεδα, παρότι είχαν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τρεις ξένες εταιρείες και ανάμεσά τους η ENEL (που είναι κολοσσός και κατά 17% συμμετέχει το ιταλικό κράτος), οι αδιανόητες δηλώσεις της κυβέρνησης και του υπουργού απέτρεψαν τις εταιρείες να συμμετάσχουν λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε. Στο τέλος, κατόπιν σχετικής “ενθάρρυνσης” που υπήρξε, κατέθεσαν προσφορά η ENERGIAN και τα ΕΛΠΕ. Τώρα είναι σε εξέλιξη η αξιολόγηση αυτών των προσφορών. Μετά, λοιπόν, τις δηλώσεις για την ακύρωση των διαγωνισμών η κυβέρνηση ανέκρουσε πρύμναν, μετάνιωσε, συνειδητοποίησε τη μεγάλη ζημιά που θα γινόταν και παρέτεινε τον διαγωνισμό για τα είκοσι οικόπεδα στο Ιόνιο και στην Κρήτη μέχρι τον Ιούλιο. Η ζημιά που έχει γίνει θα φανεί μετά την κατάθεση των προσφορών, σε δύο περίπου μήνες».

EΣΟΔΑ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Τα έσοδα που θα λάβει η Ελλάδα, π.χ., στον Πατραϊκό Κόλπο με τιμή πετρελαίου 100 δολάρια το βαρέλι είναι 14 δισ. ευρώ από την προσδοκώμενη αξία του κοιτάσματος και τα συνολικά έσοδα του κράτους θα ανέλθουν στα 5,5 δισ. ευρώ. «Φανταστείτε ότι όλο το αεροδρόμιο του Ελληνικού κοστίζει 1,5 δισ. ευρώ σε αντιδιαστολή με το 8-10 φορές επιπλέον σε κόστος παραπάνω οικόπεδο. Για τον μεγάλο διαγωνισμό των 20 οικοπέδων του Ιονίου και της Κρήτης έχουμε εκδηλωθέν ενδιαφέρον από επτά μεγάλες εταιρείες. Σε βάθος εικοσιπενταετίας, για το σύνολο των χερσαίων και θαλάσσιων οικοπέδων της ελληνικής επικράτειας, με βάση τα σημερινά δεδομένα και με τιμές πετρελαίου πάνω από 100 δολάρια το βαρέλι, οι εκτιμήσεις μιλούν για καθαρά έσοδα ελληνικού Δημοσίου 150 δισ. ευρώ και άλλα τόσα περίπου προβλέπεται να είναι τα έμμεσα έσοδα που προκύπτουν στις τοπικές οικονομίες και από τη δημιουργία των θέσεων εργασίας. Σε κάθε θαλάσσια γεώτρηση ανοίγουν περίπου 1.000 θέσεις εργασίας (300 στις θαλάσσιες γεωτρήσεις και άλλες 700 θέσεις έμμεσα απασχολουμένων στην ξηρά)».

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΜΠΑΝΑΝΙΑΣ…

Όσον αφορά τους χαρακτηρισμούς του νυν υπουργού Παναγιώτη Λαφαζάνη ότι «η Ελλάδα είναι πολύ μικρή για να είναι σε ένα καθεστώς ενεργειακής μπανανίας», ο κ. Μανιάτης απαντά: «Πρόκειται περί μιας απίστευτης ιδεοληψίας. Μπανανία γίνεται όποια χώρα αυτοαπομονώνεται. Όταν παραδώσαμε τη διακυβέρνηση, η χώρα μας ήταν κορυφαίος ενεργειακός παίκτης στην ανατολική Μεσόγειο και τη νοτιοανατολική Ευρώπη. Πολλές πρωτοβουλίες ξεκίνησαν, με πιο χαρακτηριστική τη συνεργασία με Κύπρο, Αίγυπτο και Ισραήλ, με τη χάραξη του αγωγού ΤΑΡ, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδος, για Ιταλία. Επίσης, με το ξεκίνημα του πολύ σπουδαίου κάθετου αγωγού VERTICAL CORRIDOR, που θα διασχίσει Ελλάδα, Βουλγαρία προς Ρουμανία και, τέλος, με τον αγωγό EASTMED, που σε συνεργασία με την Κύπρο και το Ισραήλ θα μεταφέρει τα κοιτάσματα, μέσω της Κρήτης και της δυτικής Ελλάδας, προς Ιταλία. Η προκήρυξη του μεγάλου διαγωνισμού στα θαλάσσια οικόπεδα του Ιονίου και νότια της Κρήτης αποτελεί την πιο σημαντική έμπρακτη κίνηση των τελευταίων 40 ετών στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας στις θαλάσσιες ζώνες μας».