Η υπεραιωνόβια αντοχή της Φρίντα Κάλο

Η απλή λέξη ζωγράφος δεν μπορεί να χωρέσει αυτό που η Φρίντα Κάλο, πραγματικά υπήρξε για του Μεξικανούς, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο, καθώς ο μεταθανάτιος μύθος της και ο πολυτάραχος βίος της δεν θα μπορούσε να εγκλωβιστεί σε μια της μόνο ιδιότητα, σε μια χώρα ή σε μια ήπειρο. Μια ζωή επαναστατική, πάντα στα άκρα, πάντα στα όρια, με σημείο εκκίνησης-γέννησης το έτος της μεγάλης Μεξικανικής Επανάστασης, όπως εκείνη έλεγε, μεταξύ σοβαρού κι αστείου, αποτέλεσε ουσιαστικά το αποκορύφωμα του κεντροαμερικάνικου μεσοπολέμου, όπου ο μοντερνισμός, ο σοσιαλισμός, και η μποέμ ατμόσφαιρα της Ευρώπης, διασταυρώθηκε με τις καλύτερες πνευματικές παραδόσεις των ιθαγενών, τον λαϊκό πολιτισμό τους, την κουλτούρα των καταπιεσμένων χωρικών.

Τρία γεγονότα σημάδεψαν τη ζωή της Φρίντα Κάλο, πρώτο, το φριχτό ατύχημα μέσα σε ένα τραμ, από το οποίο ουσιαστικά δεν συνήλθε ποτέ. Της άφησε χρόνια προβλήματα υγείας μα κι ανεπούλωτα ψυχικά τραύματα, που μόνο με το αλκοόλ τα αντιμετώπιζε. Δεύτερο γεγονός η θυελλώδης σχέση της με τον δημοφιλή Μεξικανό ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα, περίπου εθνικό καλλιτέχνη της χώρας του, που την οδήγησε σε έναν περιπετειώδη γάμο και σε έναν ακόμη πιο περιπετειώδη χωρισμό. Τρίτο και τελευταίο, το γεγονός της ένταξής της στο Κομμουνιστικό Κόμμα, η συμμετοχή της σε διάφορες κινητοποιήσεις της εποχής, με αποκορύφωμα τη φιλοξενία του εξόριστου Λέοντα Τρότσκι, με τον οποίο θα συνάψει μάλιστα και “παράνομο” ερωτικό δεσμό, μα σύντομα θα θρηνήσει την απώλειά του, καθώς ο Τρότσκι, ως γνωστόν, θα δολοφονηθεί μερικούς μήνες αργότερα από τον σοβιετικό πράκτορα Ραμόν Μερκαντέρ.

Ο Ιταλός συγγραφέας Πίνο Κακούτσι, προφανώς και γνώριζε πως μια τέτοια πολυσχιδής προσωπικότητα είναι δύσκολο να χωρέσει σε μια τυπική βιογραφία, προτίμησε έτσι να γράψει έναν εκτεταμένο μονόλογο, και να δώσει τον λόγο εξ ολοκλήρου στη φωνή της Φρίντα Κάλο. Το αποτέλεσμα του είναι το βιβλίο “Viva la Vida!” (Ζήτω η ζωή) που πρόσφατα κυκλοφόρησε και στα ελληνικά, από τις εκδόσεις “ΑΓΡΑ”, στην εξαίρετη μετάφραση της καθηγήτριας του ΑΠΘ, Τιτίκας Δημητρούλιας.

Συνήθως, από τους βιογράφους και τους ιστορικούς, οι υπέροχοι, αυτοβιογραφικοί της πίνακες έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Αυτή η μοναδική έκρηξη χρωμάτων, τα υπερρεαλιστικά μοτίβα, η απεικόνιση των πληγών της, το σακατεμένο κορμί της, όλα γίνονται θέματα ενός πρωτότυπου έργου, που σε πολλούς δημιουργεί αμηχανία. Ο Πίνο Κακούτσι δεν φιλοδοξεί να μιλήσει για την εικαστική του αξία, θέλει να μιλήσει στο βιβλίο του για τη γυναίκα που δεν δίστασε να κάνει έργο τέχνης το ίδιο της το σώμα, και εν πολλοίς το κατορθώνει ανασυνθέτοντας την μυθική διάσταση της ύπαρξής της με γλώσσα διάφανη και ποιητική.