Της Πέννυς Κροντηρά

Πόσο διαφορετικές θα ήταν οι άχρωμες τσιμεντουπόλεις που ζούμε, αν στην ταράτσα κάθε πολυκατοικίας είχαμε τον δικό μας κήπο και στο μπαλκόνι μας δημιουργούσαμε το αστικό μας μποστάνι φέρνοντας την εξοχή στο σπίτι μας; Το «Καρφί» συνομίλησε με τον αρχιτέκτονα τοπίου και αστικού περιβάλλοντος Γιώργο Μαθιουδάκη για το πώς θα μετατρέψουμε εύκολα το μπαλκόνι, τον κήπο ή τον ακάλυπτό μας σε μια πράσινη όαση της πόλης, αλλάζοντας την ψυχολογία μας.

Μεταξύ Λονδίνου και Εδιμβούργου, ο Γιώργος Μαθιουδάκης ξεκίνησε να ανακαλύπτει την ποιητικότητα και τη δυναμική πλαστικότητα του τοπίου. Σπούδασε Αρχιτεκτονική Τοπίου στην Αγγλία και έχει διδακτορικό στην Αρχιτεκτονική Τοπίων και Πολεοδομία Αστικού Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Κίνγκστον. Έχει εργαστεί στη μελέτη έργων στην Αγγλία, στη Κουάλα Λουμπούρ, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην Ασία και φυσικά στην Ελλάδα. Η εταιρεία του LIVINGSCAPES Mathioudakis & Associates διεξάγει μελέτες στην αρχιτεκτονική τοπίου, αστικού περιβάλλοντος και χωροταξίας, που αφορούν τον σχεδιασμό και την εκπόνηση σχεδίων εξωτερικών χώρων, ιδιωτικών και δημόσιων έργων, από έναν μικρό κήπο μέχρι μια μαρίνα. Με βάση την πράσινη ανάπτυξη έχει δημιουργήσει ένα δικό σύστημα κάθετης φύτευσης (vertical green walls), όπου μπορείς να φυτεύεις κάθετα σε έναν εσωτερικό ή εξωτερικό τοίχο.

«Η ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ»
Στις πόλεις που ζούμε δεν υπάρχει πράσινο, παρότι έχουμε χώρο προς αξιοποίηση. Ο κ. Μαθιουδάκης μας εξηγεί ότι το ποσοστό των χώρων πρασίνου στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πάρα πολύ μικρό. «Είναι καλό να προσπαθούμε να πρασινίσουμε το μπαλκόνι μας, κάποιον ακάλυπτο, κήπο ή και ταράτσα. Έτσι θα δημιουργήσουμε έναν χώρο εκτόνωσης από τον ιλιγγιώδη ρυθμό που ζούμε. Αυτό που πρέπει πάντα να προσέχουμε είναι να βάζουμε φυτά που μας δίνουν τη δυνατότητα να υπάρχει αλληλεπίδραση. Για παράδειγμα, τα αρωματικά φυτά μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε σε φαγητά ή στην εξυπηρέτηση της καθημερινότητας, όπως συμβαίνει με τη λεβάντα που λειτουργεί ως αντισκωρικό στα ρούχα».

Υπάρχουν πολλών ειδών επιλογές διαμόρφωσης κήπου. «Αν κάποιος θέλει να δημιουργήσει έναν κήπο με αρωματικά φυτά, μπορεί να επιλέξει τη λεβάντα, το δεντρολίβανο, το θυμάρι και τον κίστο. Είναι εύκολα φυτά, καθώς είναι ξηροποιητικά έχοντας περιορισμένες ανάγκες σε νερό, που προσαρμόζονται εύκολα στις πόλεις. Αν πάλι κάποιος επιθυμεί να λαμβάνει τους δικούς του καρπούς, διαλέγει οπωροφόρα δέντρα, όπως η μανταρινιά, η πορτοκαλιά, η λεμονιά, οι αχλαδιές, οι ροδιές, το γκρέιπφρουτ και το κουμκουάτ, που είναι ένα μικρό αλλά πολύ όμορφο δέντρο. Για έναν πολύχρωμο κήπο για χαλάρωση, πρέπει να βάλουμε φυτά που έχουν ανθοφορία σχεδόν όλο τον χρόνο ή τουλάχιστον να παρουσιάζουν μέσα από το φύλλωμά τους ένα ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του χειμώνα».

ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΣ ΣΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ

Ένα παράδειγμα αποτελούν τα αναρριχώμενα φυτά, όπως το αγιόκλημα, το ρυγχόσπερμα, που έχει έντονο άρωμα, η βουκαμβίλια. Επιπλέον, μπορούμε να φυτέψουμε τριανταφυλλιές και γκάουρες. Αν επιζητάμε επαγγελματικό αποτέλεσμα, θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό που θα κάνει μελέτη και θα μας προτείνει μια παλέτα που θα μας εκφράζει, γιατί σε κάποιους δεν αρέσει το κίτρινο ή το ροζ χρώμα».

Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε από μια ζαρντινιέρα έως και έναν κήπο ή ακάλυπτο 10-15 τ.μ.; «Επιλέγοντας φυτά όπως οι φτέρες, τα μπαμπού, ο φίκος και τα αγρωστώδη, που είναι εντυπωσιακά και ταυτοχρόνως δημιουργούν σκιά, φτιάχνεις το δικό σου τροπικό δάσος. Επίσης, στη βεράντα σου μπορείς να δημιουργήσεις έναν αστικό λαχανόκηπο που θα περιλαμβάνει από ντομάτες και μαρούλια μέχρι κρεμμύδια και σκόρδα. Αν δεν υπάρχει καθόλου χώρος, λύση αποτελεί η κάθετη φύτευση στο μπαλκόνι, όπου δημιουργούνται τετραγωνικά από το πουθενά! Σε συνεργασία με έναν αρχιτέκτονα τοπίου όλα αυτά μαζί με μια δαπεδόστρωση, πέργκολα, έναν κρυφό φωτισμό και ένα στοιχείο νερού μπορούν να μεταμορφώσουν τον κήπο μας. Αν πάλι κάποιος θέλει να φτιάξει μόνος του το μπαλκόνι του, θα πρέπει να έχει προαποφασίσει τι θέλει, γιατί, αν πάει σε ένα φυτώριο, είναι εύκολο να μπερδευτεί σπαταλώντας χρήματα».

Η συντήρηση και τα οφέλη

Η διατήρηση ενός κήπου έγκειται στην καλή και συστηματική συντήρηση, συστήνει ο κ. Μαθιουδάκης. «Πρέπει να ποτίζουμε πάντα τα φυτά μας κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί, να βάζουμε κατάλληλο λίπασμα και να τα κλαδεύουμε αραιώνοντάς τα για να μπορούν να πετάξουν καινούριους βλαστούς. Πολύ χρήσιμο είναι το αυτόματο πότισμα, καθώς γλιτώνεις νερό και τα φυτά λαμβάνουν την ποσότητα νερού που τους αναλογεί. Πριν αποφασίσουμε τι θα αγοράσουμε, καλό είναι να κάνουμε μια βόλτα και να δούμε τι φυτά ευδοκιμούν γύρω από την περιοχή που βρισκόμαστε».

«Η πράσινη ανάπτυξη είναι δυστυχώς τρομακτικά παρεξηγημένη στην Ελλάδα» δηλώνει ο κ. Μαθιουδάκης. «Η πράσινη ανάπτυξη είναι μια συνολική αντιμετώπιση της πόλης από τον δικό μου ιδιωτικό χώρο μέχρι τον δημόσιο. Οι πράσινες ταράτσες είναι πολύ βασικό χαρακτηριστικό για την πράσινη ανάπτυξη. Υπάρχουν τριών ειδών τύποι πράσινων ταρατσών: ο εκτατικός, ο εντατικός και ο ημιεντατικός. Η διαφοροποίηση έγκειται στο αν και πόσο θέλεις να επισκέπτεσαι την ταράτσα. Σε μια επισκέψιμη ταράτσα μπορείς να έχεις διαδρομές μέχρι και πισίνα. Τα κτιριακά οφέλη είναι σημαντικά, καθώς κατεβαίνει η θερμοκρασία του κτιρίου ώστε το καλοκαίρι να έχει δροσιά και τον χειμώνα ζέστη. Με αυτό τον τρόπο γίνεται κατά 30-40% εξοικονόμηση στην κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος από τα κλιματιστικά και του πετρελαίου στα καλοριφέρ. Υπάρχουν αρκετές πράσινες ταράτσες στην Αθήνα και θα έπρεπε σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως η Κυψέλη και το Παγκράτι που έχουν έλλειψη πρασίνου να επιδοτούνται πολυκατοικίες με μεγάλες ταράτσες μέσω κρατικών προγραμμάτων».