Με τη σφραγίδα του Eurogroup οι αποφάσεις Μέρκελ-Τσίπρα – Το γεύμα των 5 ωρών έσπασε τον πάγο Αθήνας-Βερολίνου

Με τη φράση «το πεδίο αναζήτησης συμφωνίας ειναι πλέον διαμορφωμένο, γίνονται βήματα συνεχούς αλληλοκατανόησης και αποσυμφόρησης των σχέσεών μας», κυβερνητική πηγή προσπαθούσε να κωδικοποιήσει το αποτέλεσμα των πεντάωρων συνομιλιών που είχε στο Βερολίνο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την Γερμανία καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Επί της ουσίας καμία πλευρά και πάντως σίγουρα η ελληνική δεν φανερώνει τα όσα ειπώθηκαν ή συμφωνήθηκαν στις κρίσιμες επαφές (επί μία η συνάντηση των αντιπροσωπειών και επί τέσσερις ώρες στο επίσημο δείπνο). Η ελληνική πλευρά δεν κρύβει ότι τρέφει προσδοκίες για τη συνέχεια, αλλά αποφεύγει να αναφερθεί σε λεπτομέρειες, που να στοιχειοθετούν αυτή την συγκρατημένη, πλην σαφή αισιοδοξία.

«Η κυρία Μέρκελ είναι μία πραγματίστρια πολιτικός, που με δεδομένες τις συνθήκες προσπαθεί να λύσει προβλήματα και να γεφυρώσει αντιθέσεις», λέει η ίδια πηγή, τονίζοντας με έμφαση ότι «δεν βρισκόμασταν εκεί που ήμασταν μερικές μέρες πριν». Εξηγούσαν ότι η συνάντηση «οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης και βοηθάει να πάνε τα πράγματα παρακάτω».
Η κυβέρνηση αρνείται επίμονα ότι σκοπός της συνάντησης ήταν να λυθεί το χρηματοδοτικό πρόβλημα της χώρας. «Θα ήταν αδόκιμο να το θέσουμε σε διμερές επίπεδο» σημειώνουν και διευκρινίζουν ότι «είναι δηλωμένη πάντως η επιδίωξη για εξεύρευση λύσης στο ελληνικό θέμα». Αρνούνται επίσης ότι συζητήθηκαν θέματα μεταρρυθμίσεων και κινήσεων της κυβέρνησης, όπως η πώληση των περιφερειακών αεροδρομίων, ή ζητήματα όπως το ασφαλιστικό και άλλα.

Περιορίζονται απλά σε γενικές διατυπώσεις:  Κατά την εκτίμηση κυβερνητικής πηγής, για παράδειγμα, «υπάρχει παραδοχή ότι αφοά όλους το ελληνικό πρόβλημα και αναγνωρίζεται η σημαντικότητα της Ελλάδας».

Σφίγγα

Το γεγονός ότι η ελληνική πλευρα περισσότερο αναφέρεται σε όσα δεν συζητήθηκαν, παρά σε όσα πραγματικά συζητήθηκαν γεννά ήδη απορίες. Είναι δεδομένο ότι από τις δημόσιες δηλώσεις δεν προέκυψαν ξεκάθαρα και απτά αποτελέσματα. Άλλωστε και οι δηλώσεις των δύο ηγετών έγιαν πριν το δείπνο, η τετράωρη διάρκεια του οποίου αιφνιδίασε τους πάντες.

Από τις δηλώσεις διαπιστώθηκε μία προσπάθεια «αλληλοαναγνώρισης» και γενικά υπήρξε ένα μάλλον θετικό περιβάλλον, χωρίς εξάρσεις: Ο μεν κ. Τσίπρας ήταν όσο πιο ήπιος μπορούσε, ακόμη κι όταν έθετε «ενοχλητικά» για το Βερολίνο θέματα, η δε κυρία Μέρκελ ήταν ευγενική, υπομονετική και τυπική, αλλά όχι τόσο με τη συνήθη ψυχρότητα, που την χαρακτηρίζει.

Το καλό σενάριο, που συζητούνταν από πηγές κοντά στην ελληνική κυβέρνηση,  θέλει τις δύο πλευρές να έχουν προσδιορίσει ένα γενικό πλαίσιο συνεργασίας, προς αναζήτηση συμφωνίας και με παροχή κάποιου χρονου και της ελάχιστης αναγκαίας χρηματδότησης – σταδιακά – της Ελλάδας, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη συγκεκριμένα πράγματα προς δημοσιοποίηση, ώστε να μην αντιδράσουν  οι «σκληροί» Βερολίνου και Αθήνας.

Υπάρχει όμως και ένα φόβος ότι υπάρχει ακόμη πολύ μεγάλο χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές, που δύσκολα θα γεφυρωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.

Ειδικά η πρώτη περίπτωση προϋποθέτει υπαναχώρηση και προσαρμογή της κυβέρνησης Τσίπρα σε επώδυνες απαιτήσεις των δανειστών.

Τα υπέρ της συνάντησης

Με τα όσα ειπώθηκαν δημοσίως, αλλά και στα παρασκήνιο εξάγονται ορισμένα πώτα συμπεράσματα για την θετική αποτίμηση της συνάντησης:

– αποκατάσταση σχέσεων και επικοινωνίας. «Ας μιλάμε μεταξύ μας, αντί να μιλάνε οι άλλοι για μας» ειναι το μότο και των δύο.
– αποκλιμάκωση και ηρεμία στις σχέσεις των δύο χωρών. Είναι χαρακτηριστικό οτι εδώ και μέρες έχουν μειωθεί οι επιθέσεις από Σόιμπλε και γερμανικό τύπο κατά της Αθήνας, ενώ αντιστοίχως έχουν πέσει και οι τόνοι από την ελληνική κυβέρνηση, ιδίως με την «απόσυρση» Βαρουφάκη από το (πολύ) προσκήνιο.
– Ο κ. Τσίπρας ειχε την ευκαιρία να πει σχεδόν όλα όσα λέει παντού και συνιστούν τις πολιτικές διαφορές με την κυρία Μέρκελ, ή θέτουν «δύσκολα» για το Βερολίνο. Πόση σημασία έχει αυτό: Είπε για τις γερμανικές αποζημιώσεις, έστω και χαμηλώνοντας τους τόνους, έθεσε το θέμα της Siemens, αμφισβήτησε ότι τα μνημόνια ήταν «ιστορία επιτυχίας», όπως έλεγε  κ. Σαμαράς. Έθεσε δηλαδή το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινειται ή θέλει να κινηθεί η κυβέρνησή του, μακριά από συνταγές λιτότητας.
– Φάνηκε σαν να υπάρχει κάτι στην υπόθεση  Siemens: αν και δημοσίως μόνο ο κ. Τσίπρας είπε για τη δικαστική συνδρομή που ζητά η Αθήνα από το Βερολίνο, στο παρασκήνιο λέγεται οτι «αναμένονται εκπλήξεις επί της υπόθεσης.

Τα αρνητικά

Σε ορισμένα μέτωπα τα αποτελέσματα δεν είναι χειροπιαστά ή δεν υπάρχουν:

– Για την παροχή ρευστότητας πρέπει να υπάρξει αναμονή. Ακόμη και για το πώς αξιολογεί το Βερολίνο τις μεταρρυθμιστικές προτάσεις της Αθήνας, δεν υπήρξε απάντηση.
– Για τις αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο η μεν κυρία Μέρκελ έδωσε μία απάντηση προς το όχι, ο δε κ. Τσίπρας έθεσε το θέμα εξ απαλών ονύχων περιορίζοντας το μάλλον στην ηθική του διάσταση.

Τα ερωτηματικά

Ενδιαφέρον πάντως έχει και το πώς θα γίνουν δεκτές στην εσωτερική κοινή γνώμη και ειδικά στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ορισμένες αποστροφές του κ. Τσίπρα, όπως η αναγνώριση ότι υπήρξαν θετικά βήματα τα τελευταία χρόνια – κάτι που ίσως ερμηνευτεί και ως απαλλαγή του μνημονίου από ορισμένες καταστροφικές συνέπειες. Το ότι άφησε ανοιχτό το θέμα συνεργασίας με τη γερμανική κυβέρνηση σε διάφορους τομείς ειναι επίσης ένα θέμα που θέλει διευκρίνιση. Εάν δηλαδή θα συνεχιστεί η συνεργασία σε τεχνικά θέματα, όπως γινόταν έως τώρα.

Ή η πλήρης δέσμευση ότι η χώρα θ ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της, έναντι των δανειστών, δίχως άλλο.

Πρόσκληση

Ο κ. Τσίπρας είχε την ευκαιρία να ανταποδώσει την πρόσκληση της κυρίας Μέρκελ και να την καλέσει με τη σειρά του στην Αθήνα, χωρίς πάντως να προσδιοριστεί ο χρόνος της επίσκεψης. Ούτε κι αν θα κάνουν κάποια βόλτα στον εθνικό κήπο ή όπου αλλού, όπως γινόταν σε παλαιότερες εποχές.

Ένα γεύμα 5 ωρών αλλά λίγο… ανάλατο

Μαραθώνιο δείπνο εργασίας ακολούθησε των δηλώσεων Τσίπρα-Μέρκελ μετά το πέρας της συνάντησής τους στην καγκελαρία. Θετική η αποτίμηση από το Μαξίμου με την καγκελάριο να δείχνει το Eurogroup για εκταμίευση της επόμενης δόσης και τους θεσμούς. Το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και το σκάνδαλο της Siemens στο τραπέζι.

Θετικά αποτιμά η κυβέρνηση τη συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με την καγκελάριο.

«Γυρνάμε ευχαριστημένοι από το Βερολίνο γιατί πρώτα από όλα ο κ. Τσίπρας έθεσε μια σειρά από ζητήματα στην κ. Μέρκελ και το γερμανικό κοινό» δήλωσε στο Mega ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γαβριήλ Σακελλαρίδης.

«Αυτά τα οποία έθεσε ο κ. Τσίπρας χθες απέδειξαν ότι πήγε στη Γερμανία για να θέσει τις θέσεις της κυβέρνησης» είπε και πρόσθεσε ότι ο πρωθυπουργός «μίλησε για την κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια, μίλησε στην ουσία για μια πολιτική η οποία δεν έχει βοηθήσει ούτε σε μακροοικονομικό επίπεδο ούτε σε κοινωνικό, μίλησε για προβλήματα που υπάρχουν στην Ελλάδα και δεν σχετίζονται με τα μνημόνια, μίλησε και για τα ζητήματα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών επανορθώσεων και φυσικά για το ζήτημα της διαπλοκής και της Siemens.»

Για τις συζητήσεις που είχαν οι δύο ηγέτες, διευκρίνισε ότι μίλησαν για το περίγραμμα των μεταρρυθμίσεων και όχι για την πλήρη λίστα.

«Έγινε μια συζήτηση σε ένα επίπεδο όχι τόσο βαθύ και συγκεκριμένο γιατί δεν ήταν και αυτός ο σκοπός της συνάντησης. Δεν είναι αυτό το επίπεδο στο οποίο θα παρουσιαστούν οι μεταρρυθμίσεις» εξήγησε.

Ερωτηθείς αν το περίγραμμα αυτό κάλυψε την καγκελάριο, ο κ. Σακελλαρίδης απάντησε ότι «βρέθηκαν σημεία σύγκλισης» και ότι «έγινε μια εποικοδομητική συζήτηση γύρω από αυτά τα ζητήματα».

«Έχει αποκατασταθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της Γερμανίδας καγκελαρίου και του πρωθυπουργού» επισήμανε και συμπλήρωσε ότι «βρέθηκαν τα κοινά σημεία αναφοράς σε σχέση με το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας».

Πολύωρο δείπνο

Μαραθώνιο ήταν το δείπνο που παρέθεσε η καγκελάριος στον πρωθυπουργό: άρχισε λίγο μετά τις 7 το απόγευμα της Δευτέρας και ολοκληρώθηκε περίπου στη 1 τα ξημερώματα της Τρίτης (ώρα Ελλάδος).

Σύμφωνα με πληροφορίες των Νέων, συζητήθηκαν το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, το σκάνδαλο της Siemens, ενώ έγινε προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφορές σε σχέση με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να λυθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης της χώρας.

Η ελληνική πλευρά έθεσε «κόκκινες γραμμές» σχετικά με μέτρα που δεν γίνονται αποδεκτά κάτι που -σύμφωνα με πληροφορίες της ίδιας εφημερίδας- έγινε αποδεκτό σε πολιτικό επίπεδο από την γερμανική πλευρά.

Σε κάθε περίπτωση συμφωνήθηκε ότι οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε επίπεδο Eurogroup.

Κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι δεν είμαστε στο σημείο όπου βρισκόμασταν πριν, καθώς η συνάντηση αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την αποσυμφόρηση της έντασης που είχε δημιουργηθεί στις ελληνογερμανικές σχέσεις.

«Όπου η Ελλάδα επιθυμεί στήριξη, εμείς θα στηρίξουμε»

Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο σύστασης επενδυτικής Τράπεζας στην Ελλάδα, η Καγκελάριος υπενθύμισε ότι και στο παρελθόν έχει γίνει αυτή η συζήτηση και με προηγούμενες κυβερνήσεις, αλλά διευκρίνισε ότι η σημερινή συνάντηση είναι μόνο μια αρχή, χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

Στο άλλο κρίσιμο θέμα των επανορθώσεων, η κυρία Μέρκελ είπε ότι από πολιτικής πλευράς για τη Γερμανία το θέμα έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο, πρόσθεσε, «γνωρίζουμε πολύ καλά ποιες ήταν οι συνθήκες και πόσο υπέφεραν οι Έλληνες και γι’ αυτό δημιουργήθηκε το ταμείο του μέλλοντος, το οποίο θα συνεχιστεί».

«Δεν φτάσαμε σήμερα σε κάποιο συμπέρασμα, αλλά θα το συζητήσουμε ξανά», ανέφερε η καγκελάριος της Γερμανιας.

Στις δηλώσεις της ανέφερε ότι στη συνάντηση συζητήθηκαν θέματα της ΕΕ και του ευρώ και θέματα διμερούς ενδιαφέροντος. «Έχουμε ζεστές και στενές επαφές με τους Έλληνες, υπάρχουν πολλοί Έλληνες που ζουν στη Γερμανία, ενώ ο κ. πρωθυπουργός τόνισε ότι είναι εκατομμύρια οι Γερμανοί τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα και θέλουμε αυτό να συνεχιστεί. Θέλουμε να συνεργαστούμε με τον καλύτερο τρόπο. Κάναμε έναν πρώτο γύρο συζητήσεων για το ποιες είναι οι αναγκαιότητες. Πώς πρέπει να θέσουμε το θέμα μίας γέφυρας. Τα οικονομικά στοιχεία πρέπει να είναι σαφή. Το ποιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν, θα κριθεί από τους θεσμούς. Μία προϋπόθεση είναι η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μία εύρωστη χώρα, να αντιμετωπίσει το θέμα της ανεργίας, να βγει από το τέλμα και αυτό προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις».

Τσίπρας: Νέο μείγμα πολιτικής και δημοσιονομική προσαρμογή

Ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας ευχαρίστησε την κυρία Μέρκελ και είπε ότι αντάλλαξαν απόψεις για μία σειρά θεμάτων που αφορούν το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον, αλλά και τις διμερείς σχέσεις. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το διάλογο για να γεφυρωθούν οι διαφορές, όπου υπάρχουν. Όπως είπε και η κυρία Μέρκελ, είναι προτιμότερο να μιλάμε ο ένας με τον άλλο από το να μιλάμε ο ένας για τον άλλο», ανέφερε ο πρωθυπουργός.

Ο κ. Τσίπρας ξεκίνησε, υπογραμμίζοντας δύο βασικές θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης: η πρώτη είναι ότι η Ελλάδα συμπληρώνει πέντε χρόνια εφαρμογή ενός προγράμματος διάσωσης που, παρά το γεγονός ότι ήταν πρωτοφανές σε ένταση και διάρκεια, δεν ήταν success story, γιατί χάσαμε 25% του ΑΕΠ μας και δημιούργησε τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις, έφερε μεγάλη ανεργία και διόγκωσε το δημόσιο χρέος. Επίσης, αυτά τα πέντε χρόνια υπήρξε διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Η δεύτερη βασική θέση, είπε ο κ. Τσίπρας, είναι ότι “παρά ταύτα, είναι λάθος να λέμε ότι για όλα τα δεινά φταίνει οι ξένοι, ότι δεν φταίμε εμείς καθόλου γι’ αυτά. Υπάρχουν και ενδογενείς αιτίες που συνέβαλαν να μπει η χώρα στην κρίση, αλλά τα πέντε χρόνια δεν βοήθησαν να αντιμετωπιστούν. Το συμπέρασμα που πρέπει να βγάλουμε, είναι να μην γκρεμίσουμε ό,τι θετικό έγινε αυτά τα χρόνια, αλλά να αλλάξουμε το μείγμα της πολιτικής, για να αντιμετωπίσουμε τις παθογένειες. Στοχός μας είναι οι μεγάλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς”.

Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι «η συζήτηση ήταν γόνιμη, ώστε να προσδιορίσουμε κοινούς τόπους αλλά και διαφορές» και πρόσθεσε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε μία διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής.

Αναφέρθηκε και στις διμερείς σχέσεις, λέγοντας ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι να σπάσουμε τα στερεότυπα: «Ούτε οι Έλληνες είναι τεμπέληδες ούτε οι Γερμανοί φταίνε για τα δεινά μας».

«Το δεύτερο είναι να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά που κρατά καθηλωμένη την Ελλάδα», είπε και ζήτησε τη βοήθεια της γερμανικής κυβέρνησης και τη συνδρομή της γερμανικής δικαιοσύνης για την υπόθεση της Siemens.

Ο κ. Τσίπρας είπε ακόμη ότι πρέπει να επιλύσουμε τις διαφορές που έρχονται από το παρελθόν. Το θέμα του δανείου και των επανορθώσεων είναι πρωτίστως ηθικό και όχι υλικό θέμα για την ελληνική κυβέρνηση. “Για να μην ξαναβρούμε ποτέ μπροστά μας παρόμοιους ολοκληρωτισμούς” εξήγησε ο κ. Τσίπρας

Κλείνοντας, ανέφερε ότι η Ευρώπη βασίζεται σε ένα διπλό σεβασμό: από τη μία είναι ο σεβασμός των συνθηκών και από την άλλη ο σεβασμός στη δημοκρατία.

«Δεν ήρθα στο Βερολίνο για να ζητήσω χρήματα»

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο πρωθυπουργός είπε ότι “δεν ήρθε στο Βερολίνο για να ζητήσει χρήματα για τους μισθούς και τις συντάξεις στην Ελλάδα”.

Ανέφερε ότι υπάρχουν χρηματοδοτικά προβλήματα που η νέα κυβέρνηση κληρονόμησε από την προηγούμενη.

“Τα μεσοπρόθεσμα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι γνωστά και τα κληρονομήσαμε, γιατί οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν υλοποίησαν προγράμματα, στα οποία είχαν δεσμευτεί και δεν έχουν εκταμιευτεί χρήματα από τον περασμένο Αύγουστο. Δεν ήρθαμε για να μιλήσουμε για τα γνωστά προβλήματα, αλλά για να βρούμε λύσεις για να πάμε μπροστά όταν βρθεί το κοινό πολιτικό πλάισιο μπορούν να βρεθούν λύσει και στα θεσμικό πεδίο” ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε ερώτηση για κατασχέσεις γερμανικών κτιρίων στην Ελλάδα, ο κ. Τσίπρας απάντησε ότι δεν υπάρχει πρόθεση η ελληνική κυβέρνηση να καταλάβει κτίρια της γερμανικής κυβέρνησης στην Ελλάδα. Δεν ισχύει ούτε για το Γκαίτε. Το θέμα των επανορθώσεων, είπε ο κ. Τσίπρας, για την Ελλάδα έχει ηθική διάσταση.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι “η κυρία Μέρκελ είναι μία πολιτικός που ακούει”. Αναφέρθηκε ακόμη στο δημοσίευμα του Spiegel, λέγοντας ότι είναι εξαιρετικά άδικο και για την καγκελάριο και για το γερμανικό λαό. Θύμισε ότι και όταν υπήρξε η γελοιογραφία της Αυγής, “έβαλε τις φωνές στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματός του”.