Ευκλείδης Τσακαλώτος: Η οικονομία στα χέρια «Βρετανού» μαρξιστή – Τι έγραψε το «Κ»

Tου Γιώργου Γερόπουλου

Η υπομονή επιβραβεύεται ειδικά όταν συνοδεύεται από την αξιοπρέπεια και τη λελογισμένη χρήση της δημοσιότητας. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας συγκροτούσε την πρώτη κυβέρνηση Αριστερά-ΑΝΕΛ, όλοι θεωρούσαν ότι το όνομα του Ευκλείδη Τσακαλώτου έπαιζε δυνατά για τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Ωστόσο η ζωή παίζει παράξενα παιχνίδια και χρειάστηκαν έξι μήνες για να γίνει πραγματικότητα το όνειρο και να βρεθεί στην ηλεκτρική καρέκλα της Νίκης, αντικαθιστώντας το φίλο του, Γιάνη Βαρουφάκη.

Ο νέος υπουργός γεννήθηκε το 1960 στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας και από το 1965 ο πατέρας του, Στέφανος, μετακόμισε στην Αγγλία. Μεγάλωσε ως μέλος μιας ευκατάστατης οικογένειας, φοιτώντας στα καλύτερα κολέγια και πανεπιστήμια, που παραδοσιακά θεωρούνται μήτρες των νέων γενεών εξουσίας.

Πέρασε από το φημισμένο Κολέγιο του Ήτον και συνέχισε τις σπουδές του στα πανεπιστήμια του Σάσεξ και της Οξφόρδης, όπου σπούδασε Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες. Η Οξφόρδη έμελλε να σημαδέψει την πορεία του, αφού εκεί συνάντησε τον πρώην υπουργό και νυν διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος εργάστηκε από το 1981 ως το 1985 στο Κολέγιο St. Catherine’s. Οι δυο τους έγιναν καλοί φίλοι και συνεργάστηκαν στην οικονομική έρευνα. Καρπός της συνεργασίας τους το 1994 ένα κοινό τους άρθρο με τίτλο «Αναλογίες επενδύσεων και πιστώσεων σε τέσσερις ευρωπαϊκές οικονομίες», που δημοσιεύτηκε στην ελληνική οικονομική επιθεώρηση.

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

Ο Ευ. Τσακαλώτος είναι ένας ορθόδοξος σκληρός μαρξιστής οικονομολόγος, που συμφωνεί περισσότερο με τις αντιλήψεις του παραδοσιακού αριστερού Αλέξη Τσίπρα, παρά με τον ανορθόδοξο τρόπο σκέψης του Γιάν(ν)η Βαρουφάκη. Οι διαφορές του νυν και του τέως δεν περιορίζονται μόνο στο στιλ και τη συμπεριφορά τους απέναντι στα media. Περισσότερο ροκ και αντισυμβατικός, ο κ. Βαρουφάκης συμπεριφέρεται ναρκισσιστικά, ενώ ο νέος υπουργός φαντάζει ως ο προοδευτικός κύριος καθηγητής, που η αμιγώς βρετανική προφορά του, αν και έχει σταθεί εμπόδιο στην εγχώρια ανέλιξη, τον έχει βοηθήσει στην ευρωπαϊκή περιπέτειά του, ως επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας.

Ποιος δεν θυμάται τα εύσημα που αποκόμισε από την Άνγκελα Μέρκελ στις πρώτες του εμφανίσεις με τον Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλλες, όταν η καγκελάριος ρώτησε ποιος είναι ο Βρετανός που συνοδεύει τον πρωθυπουργό. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός και κάπως έτσι πορεύεται στις κουίντες των Βρυξελλών διαπραγματευόμενος στο μέλλον της χώρας. Το στιλ, η γνώση του επί των οικονομικών και το βρετανικό φλέγμα, που συνοδεύεται και από το συγκεκριμένο των προτάσεων, του προσέφεραν την αναγνώριση των συνομιλητών του.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών, όταν διαφωνεί, το δηλώνει δημοσίως με χαρακτηριστική περίπτωση τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου για την οποία κατηγόρησε τον κ. Βαρουφάκη, λέγοντας: «Εμείς κάναμε ένα λάθος, όταν μπήκε η υπογραφή στη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, ότι δεν σιγουρέψαμε πως αυτή η συμφωνία θα ήταν το σήμα προς την ΕΚΤ για να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τη ρευστότητα».

ΞΕΡΕΙ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ

Τελευταίο δείγμα της ειλικρίνειάς του ήταν η εκ του πονηρού ομολογία για το δημοψήφισμα ότι έγινε, επειδή δεν θα περνούσε το πρόγραμμα από τη Βουλή και θα έπεφτε η κυβέρνηση. Πολλοί μίλησαν για γκάφα, αλλά μάλλον ήθελε να ενισχύσει το επιχείρημα του πρωθυπουργού για το επερχόμενο πολιτικό αδιέξοδο.

Οι γνώσεις και οι επαφές του με το τραπεζικό κατεστημένο θα τον βοηθήσουν, καθώς διαθέτει φιλικούς δεσμούς με τον κ. Στουρνάρα, ενώ η Σκοτσέζα σύζυγός του Χέδερ Ντενίζ Γκίμπσον είναι εδώ και χρόνια στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς διευθύνει το τμήμα Μελετών και έχει συνεργαστεί με τον κ. Προβόπουλο και στο παρελθόν με τον κ. Παπαδήμο.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κλήθηκε την ύστατη στιγμή να διαχειριστεί το τέλος, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, της ελληνικής τραγωδίας. Τα αίτια και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης έχει αναλύσει μαζί με τον Χρήστο Λάσκο στο βιβλίο με τίτλο «Από τον Κέυνς στη Θάτσερ χωρίς επιστροφή: Καπιταλιστικές κρίσεις, κοινωνικές ανάγκες, σοσιαλισμός», χωρίς όμως να δίνει απαντήσεις για το πολιτικό πράττειν υπέρβασης της κρίσης, τις οποίες σήμερα καλείται να δώσει ως υπουργός Οικονομικών.

ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΑ

Την πρώτη πολιτική τρικυμία με την οποία αμφισβητήθηκε το ήθος του πέρασε ο νέος υπουργός Οικονομικών το 2013, όταν ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων εντός του ΣΥΡΙΖΑ η δημοσιοποίηση του «πόθεν έσχες». Ήταν τότε που αποδείχτηκε ότι αριστερά και χρηματιστηριακό παιχνίδι μπορούν να συνδυαστούν και μάλιστα να αξιοποιηθούν τα γεράκια του καπιταλισμού για προσπορισμό κέρδους. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε στο «πόθεν έσχες» ότι κατέχει μεγάλο χαρτοφυλάκιο, που πλησιάζει τις 500.000 ευρώ και επενδύεται σε funds, όπως η JP Morgan ή η Black Rock. Σημειωτέον ότι η Black Rock είναι μεγαλομέτοχος της εταιρείας χρυσού El Dorado, για την επένδυση της οποίας στις Σκουριές Χαλκιδικής ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει μάχες για να μην ολοκληρωθεί.

Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιο της πολιτικής και ουδέν μεμπτόν, εφόσον διαξιολογείται η κατοχή του. Ο υπουργός, ως γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας (θείος του ήταν ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος), διαθέτει το βάθος για να αιτιολογήσει τα ποσά που επενδύει. Ωστόσο, το χαρτοφυλάκιο του προκάλεσε, το 2013, μεγάλο σούσουρο στο ριζοσπαστικό ΣΥΡΙΖΑ, αλλά οι εξηγήσεις που δόθηκαν καταλάγιασαν το θόρυβο.
Με ειλικρίνεια, η οποία ορισμένες φορές μπορεί να εκληφθεί ως αφέλεια, ο κ. Τσακαλώτος είπε αυτό που δεν τολμούν να ξεστομίσουν πολλοί ενήλικες, ότι «το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ποσών δεν αποκτήθηκε καν από εμένα. Είναι αποταμιεύσεις του πατέρα μου, στις οποίες κάποια στιγμή έγινα συνδικαιούχος». Κατά το κοινώς λεγόμενο, τα λεφτά είναι του μπαμπά και, όπως σημείωσε, «ουδέποτε ασχολήθηκα προσωπικά με τη διαχείριση των εν λόγω ποσών». Οπότε εξήγηση δόθηκε, δεν αμφισβητήθηκε και η παρεξήγηση λύθηκε, γι’ αυτό και δεν προκάλεσε την μήνιν των αντιπάλων του.