Ανάλυση ABN AMRO: Τα τρία σενάρια του Grexit

Τρία σενάρια αποτυπώνει σε νέα της ανάλυση η ABN AMRO, χατρακτηρίζοντας πάντως την πιθανότερη εκδοχή για το τι μέλλει γενέσθαι, σε περίπτωση πυ η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, ως «καλόπιστη».

Όπως εξηγεί η ολλανδική τράπεζα, θεωρεί ότι η Ελλάδα θα καταφέρει τελικά να φτάσει σε συμφωνία με τους πιστωτές της και τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης, αν και στο μεσοδιάστημα μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες. Ωστόσο, συνεχίζει, πάντα υπάρχει περίπτωση Grexit. Ο αντίκτυπος θα είναι μικρότερος τώρα απ’ ό,τι αν συνέβαινε αυτό το 2012, αν και εξακολουθεί να αποτελεί μια εξέλιξη εξαιρετικά αρνητική. Η έκταση αυτού του αντίκτυπου θα μπορούσε να εξαρτηθεί από την αξιοπιστία που θα έχει το δίχτυ ασφαλείας της ΕΚΤ. Τα δύο εναλλακτικά σενάρια της ABN AMRO αναφέρονται αφενός σε μια έξοδο της Ελλάδας με μικρή μετάδοση των εντάσεων στον χρηματοοικονομικό κλάδο σε άλλες χώρες και αφετέρου σε μια πιο αρνητική εκδοχή, όπου η μετάδοση θα είναι μεγάλη.

Σενάριο Ι: Η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ
Είναι και το βασικό σενάριο. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη ρίξει σημαντικά τους τόνους σε πολλές από τις αρχικές θέσεις του και πιθανότατα, αν αναδειχθεί στις εκλογές, θα αποδειχθεί πιο «εποικοδομητικός» ως κυβέρνηση από αυτό που δείχνει η ρητορική του. Είναι πιθανό να υπάρξει μια κυβέρνηση συνεργασίας, ως εκ τούτου θα χρειαστεί να γίνει κάποιος συμβιβασμός. Σύμφωνα τώρα με τις δημοσκοπήσεις, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων επιθυμούν παραμονή στο ευρώ. Το ίδιο επιθυμούν και οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης που θέλουν να την κρατήσουν ενωμένη. Όπως λέει η ABN AMRO, αν και οι κίνδυνοι είναι σημαντικά χαμηλότεροι απ’ ό,τι λίγα χρόνια πριν, ωστόσο θα υπάρξουν μεγάλες επιπτώσεις από την αποχώρηση μιας χώρας από τη νομισματική ένωση.

Πώς θα αντιμετωπιστεί το θέμα του χρέους

Κανείς, ούτε οι Γερμανοί, δεν μπορεί να πει ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Και παρά τις παραινέσεις της Μέρκελ ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, είναι πολύ πιθανό τελικά η χώρα να μην μπορέσει να το κάνει. Κι έτσι αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί ελάφρυνση του χρέους. Το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού χρέους (περίπου 80%) αφορά στον επίσημο τομέα και το 60% από αυτό το έχει η Ευρωζώνη, είτε μέσω διμερών δανείων, είτε μέσω του EFSF. Αρα μια διαγραφή  θα ‘πρεπε να συμπεριλάβει κι άλλα κράτη – μέλη.

Μια άμεση διαγραφή θα ήταν πολιτικά δύσκολη απόφαση ως αντιδημοφιλής στα άλλα κράτη – μέλη. Ωστόσο, θα μπορούσε να υπάρξει ανακούφιση από το χρέος μέσω περαιτέρω επιμήκυνσης της λήξης του ή παγώματος των επιτοκίων.  Ήδη το Εurogroup από το 2012 έχει δεσμευτεί να το κάνει αυτό. Η ελάφρυνση του χρέους θα μπορούσε να συμβεί με αντάλλαγμα κάποιες ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται λιγότερο πρόθυμος από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να προχωρήσει σε περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, ωστόσο δηλώνει την πρόθεσή του να πατάξει τη φοροδιαφυγή και τα κατεστημένα συμφέροντα.

Κατά τα λοιπά, ήδη η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο, πολλές θυσίες έχουν ήδη γίνει και δεν αξίζει πια τον κόπο να φύγει η χώρα από το ευρώ, ενώ, συνεχίζει η ABN AMRO,  η ΝΔ έχει ακόμα περιθώριο να κερδίσει τις εκλογές, δεδομένου ότι η ψαλίδα στις τελευταίες δημοσκοπήσεις κλείνει, ενώ αποφασιστικό ρόλο θα παίξουν και οι αναποφάσιστοι. Πάντως, όποιο κόμμα κι αν αναδειχθεί, είναι πιθανή μια κυβέρνηση συνεργασίας. Αυτό θα απαιτήσει χρόνο και μπορεί τελικά να μην πετύχει οδηγώντας τη χώρα σε νέες εκλογές, άρα η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί. Οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα θα πάρουν χρόνο. Το αντίκτυπο στην οικονομία της Ευρωζώνης από αυτό το σενάριο θα είναι μάλλον περιορισμένο.

Σενάριο ΙΙ: Εξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, περιορισμένη μετάδοση

Η Ελλάδα αφήνει τελικά το ευρώ, κάτι που αποτελεί μικρή πιθανότητα για την τράπεζα. Αυτό θα συνέβαινε αν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αρνιόταν  να δεχτεί τους όρους της τρόικα. Θα κήρυττε στάση πληρωμών και θα απομονωνόταν. Τα άλλα μέλη της Ευρωζώνης θα επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις και η ΕΚΤ πιθανότατα θα απέκλειε τις ελληνικές τράπεζες από την αναχρηματοδότηση. Το κλίμα αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναλήψεις από τις τράπεζες και το κοινωνικοοικονομικό σύστημα θα κατέρρεε για ακόμα μια φορά. Μετά θα ξεκινούσαν οι διαπραγματεύσεις για την έξοδο της χώρας.

Οι επιπτώσεις θα ήταν μικρότερες από το 2012, αφενός λόγω της δέσμευσης Ντράγκι για αγορά κρατικών ομολόγων των προβληματικών χωρών. Αυτό το δίχτυ ασφαλείας της ΕΚΤ κάνει μικρότερη την πιθανότητα μετάδοσης σε άλλες περιφερειακές χώρες. Αφετέρου λόγω του ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα έχει τώρα χαμηλότερη έκθεση  στην Ελλάδα από το 2012.

Τις μεγαλύτερες απώλειες θα τις αντιμετώπιζαν οι ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η Ελλάδα πιθανότατα θα συνέχιζε να πληρώνει τα δάνειά της από το ΔΝΤ.

Ακόμα και με το πρόγραμμα ΟΜΤ, θα υπήρχε σημαντικός αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία από ένα Grexit. Τα risk premiums θα αυξάνονταν για άλλες ευάλωτες χώρες. Το ευρώ θα θεωρείτο  λιγότερο ως το κοινό νόμισμα μιας ένωσης και περισσότερο ως ένα σταθερό συναλλαγματικό καθεστώς με σοβαρά εμπόδια τόσο για την έξοδο μιας χώρας, όσο και για την είσοδο.

Σενάριο ΙΙΙ: Grexit με σημαντικές επιπτώσεις ντόμινο

Είναι και το λιγότερο πιθανό να συμβεί, σύμφωνα με την ολλανδική τράπεζα. Μια ελληνική έξοδος θα είχε σημαντικές συνέπειες σε άλλες χώρες όπως η  Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία που θα έβλεπαν μεγάλες αυξήσεις στις αποδόσεις. δεδομένης της μεγάλης έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών σε Ισπανία και Ιταλία, η εξέλιξη θα γεννούσε σοβαρές ανησυχίες για τον τραπεζικό κλάδο.  Η αβεβαιότητα και ο φόβος θα έριχνε και πάλι την Ευρωζώνη στην ύφεση και θα γυρνούσαμε πίσω στις πιο σκοτεινές μέρες της περιόδου 2010-2012.

Σημαντικό ντόμινο θα λάμβανε χώρα αν οι αγορές άρχισαν να θέτουν υπό αμφισβήτηση το δίχτυ ασφαλείας της ΕΚΤ. Το πρόγραμμα ΟΜΤ δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ και οι επενδυτές μπορεί να σκεφτούν ότι τελικά η ΕΚΤ μπλόφαρε όταν  δεσμεύτηκε ότι θα αγοράσει απεριόριστη ποσότητα ομολόγων από τις ευάλωτες χώρες. Για παράδειγμα, αν η κεντρική τράπεζα ανακοίνωνε  ότι οι εθνικές τράπεζες πρέπει να αναλάβουν το ρίσκο των αγορών των κρατικών τους ομολόγων, αυτό θα γεννούσε αμφιβολίες για το αν η ΕΚΤ θα είναι πρόθυμη να αναλάβει ρίσκο υπό τη μορφή αγοράς ομολόγων μέσω του προγράμματος ΟΜΤ.