Στέφανος Παραστατίδης: Να ηγηθούμε με τις ιδέες μας στο ΠΑΣΟΚ

Η σημερινή σοσιαλδημοκρατία επιλέγει την ισορροπία στα σύγχρονα διλήμματα και αποφεύγει να απαντήσει στα νέα κοινωνικά αιτήματα με όρους διακριτούς. Εν ολίγοις βολεύεται. Αυτό το σημείο ισορροπίας ήταν που την καθήλωσε τις τελευταίες δεκαετίες· τα απολιτικά λίφτινγκ δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν το αναπόφευκτο γήρας. Οι προοδευτικοί πολίτες παρακολούθησαν με όρους ουδετερότητας την ευέλικτη μετακίνηση του κεφαλαίου και των υπηρεσιών -από ένα σημείο και έπειτα- εις βάρος των πολλών.

Σε αυτή την εύθραυστη ισορροπία του σύγχρονου κόσμου προστίθενται οι νέες διεθνείς απειλές, όπως η τρομοκρατία, η πανδημία, η κλιματική κρίση, οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εθνικά και αποσπασματικά αλλά απαιτούν -πέρα από συνεργασίες ad hoc ή υπερεθνικούς θεσμούς- διεθνή ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα.

Αυτό απαιτεί να κοιτάξουμε πέρα από τα κάδρα του ένδοξου παρελθόντος και επιτέλους να μιλήσουμε για το μέλλον της ιδεολογίας μας, σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται και εποχή του «τέλους των ιδεολογιών και των μεγάλων αφηγήσεων». Ως σοσιαλδημοκράτες πρέπει να σταθούμε αναστοχαστικά στις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η φιλελεύθερη δημοκρατία, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και η παγκοσμιοποίηση και να αγκαλιάσουμε την αμφιβολία, ανοιγόμενοι στο πέλαγος των ιδεών και αμφισβητώντας κατεστημένες ιδεολογίες και πεποιθήσεις. Γιατί αναπόσπαστο στοιχείο της προοδευτικής ταυτότητας είναι η αμφισβήτηση. Αν δεν αμφισβητήσεις, πώς θα νιώσεις της ανάγκη να προοδεύσεις;

Η πρόοδος δεν είναι ευθύγραμμη. Κάνει στάσεις, πισωγυρίσματα, ανάμεσα σε κίβδηλους απολογητές της και αυθεντικούς πολεμίους της. Και το καθήκον εκείνων που πιστεύουν πραγματικά στην πρόοδο έναντι των δυνάμεων της συντήρησης καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο.

Η σημερινή δυσχερής πρόσβαση σε δημόσια αγαθά (υγεία, στέγη, διαδίκτυο), οι διαρκώς εντεινόμενες οικονομικές ανισότητες, η ανισομερής μετανάστευση εργατικού κ επιστημονικού προσωπικού, η απόσταση από τα κόμματα, οι ακραίες εθνικολαϊκιστικές επιλογές, η έλλειψη συμμετοχής στα κοινά, δημιουργούν όλες τις συνθήκες για μία νέα διαίρεση μεταξύ προόδου και συντήρησης και όλες τις προϋποθέσεις για μία συνολική εναλλακτική προοδευτική πρόταση για την προοδευτική παράταξη.

Δυστυχώς, οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για την πολιτική που χάνει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια και αυτή η συζήτηση δεν γίνεται στη βάση των πραγματικών αναγκών των πολιτών. Ερχόμενοι μάλιστα στις δικές μας εθνικές ιδιαιτερότητες, διαπιστώνουμε ότι τα παιχνίδια εξουσίας μονοπωλούν την καθημερινότητά μας. Μεταμφιεσμένα κόμματα, πολιτικές μεταγραφές, νέοι ή αναβαπτισμένοι σωτήρες, αφύσικες συνεργασίες, επιβεβαιώνουν ότι από το πολιτικό μας στερέωμα απουσιάζουν ολοένα και περισσότερο οι αρχές, οι ιδέες, οι αξίες. Η εμπιστοσύνη προς την πολιτική και τους θεσμούς συρρικνώνεται και γίνεται μόνιμη και βολική για κάποιους συνθήκη. Η αβεβαιότητα και ο φόβος ανατροφοδοτούν τον φαύλο κύκλο και η χώρα εκπέμπει εικόνα αδιεξόδου και γενικευμένης στασιμότητας.Οι δε πολιτικές ηγεσίες, εν μέσω πολιτικής αταξίας και οικονομικής ασυμμετρίας, δρουν αντιφατικά και επαγγέλλονται ένα καλύτερο παρελθόν.

Αντί να προχωρήσουμε σε μια ειλικρινή άσκηση εθνικής αυτογνωσίας και να στοχαστούμε πάνω σε προβληματικές νοοτροπίες, αφήσαμε τα δημόσια αγαθά να απαξιωθούν, τις ανισότητες και τη φτώχεια να οξυνθούν.

Χρέος του ΠΑΣΟΚ είναι να μετακινηθεί από ένα σημείο ισορροπίας και συνεχούς βολικής προσαρμογής και να επιλέξει τη σύγκρουση έναντι παραδοσιακών λογικών και συμφερόντων. Ο συμβιβασμός σε αυτή την περίπτωση είναι ο χειρότερος εχθρός. Η διεθνής συγκυρία δημιουργεί ένα κάλεσμα και μία πρόκληση για την επαναδιεκδίκηση κυριαρχίας των ιδεών μας. Άλλωστε, η πολιτική είναι σύγκρουση. Ακόμη και με τον εαυτό μας αν χρειαστεί.