Ο τυφώνας Tραμπ σάρωσε την Ευρώπη

Σαν τυφώνας που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά του μοιάζει η απόβαση του Ντόναλντ Τραμπ στη Γηραιά Ήπειρο. Η τριπλή επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στην Ευρώπη, ως αναμενόμενο, άφησε το στίγμα της. Η πρώτη στάση του Τραμπ ξεκίνησε από τις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, συνέχισε στο Λονδίνο όπου συναντήθηκε με την Βασίλισσα Ελισάβετ και την πρωθυπουργό Τερέζα Μέι και κατέληξε στο Ελσίνκι για τη Σύνοδο Κορυφής με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Βρυξέλλες
Στις Βρυξέλλες ο Τραμπ έτριξε τα δόντια των Ευρωπαϊκών κρατών μελών και κυρίως της Γερμανίας. Θέτοντας το δίλημμα “πληρώνετε ή οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν το ΝΑΤΟ” και εν μέσω πολλών προσβολών, έπεισε τους εταίρους του να συμβάλλουν οικονομικά στο βαθμό που τους αναλογεί και όχι λιγότερα όπως γίνεται έως τώρα επιβαρύνοντας δυσανάλογα τις ΗΠΑ. Σε κάποιο σημείο μάλιστα ο πλανητάρχης έσπασε το πρωτόκολλο απευθυνόμενος στην Γερμανίδα Καγκελάριο: “Εσύ!Άνγκελα! Πρέπει να κάνεις κάτι για αυτό!”. Αποχωρώντας από τις Βρυξέλλες δεν παρέλειψε να “ευλογήσει” τα “γένια” του μέσω Twitter για τη μεγάλη επιτυχία του: “Tο ΝΑΤΟ είναι καλύτερα χρηματοδοτούμενο μόνο χάρις σε εμένα”. “Είχα μια εξαιρετική συνάντηση με τα μέλη του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ ήταν ανίσχυρο, αλλά τώρα είναι και πάλι ισχυρό (κακό για τη Ρωσία). Τα μέσα ενημέρωσης μόνο υποστηρίζουν ότι ήμουν αγενής με τους ηγέτες, ποτέ δεν αναφέρονται στα χρήματα», και συνέχισε την πορεία του κατευθυνόμενος προς το Λονδίνο.

«Απόβαση» στο Λονδίνο
Η Βρετανική κυβέρνηση ευελπιστεί στη στήριξη Τραμπ στην εξωτερική της πολιτική και ειδικά ενόψει του Brexit. Ωστόσο, πολλοί Βρετανοί δεν συμμερίζονται τις βρετανικές πολιτικές βλέψεις και απορρίπτουν τον Αμερικανό πρόεδρο κρίνοντάς τον ασταθή, αναξιόπιστο και αντίθετο με τις αρχές τους. Άποψη που έγινε ιδιαίτερα … κατανοητή κατά τη διαδήλωση χιλιάδων πολιτών στο Λονδίνο που θέλησαν να προσφέρουν στον Τραμπ ένα “θερμό καλωσόρισμα.” Με τα έντονα και γλαφυρά μηνύματά τους όσο και με το γιγαντιαίο μπαλόνι 6 μέτρων, ομοίωμα του Τραμπ ως πορτοκαλί μωρό που φοράει πάνα και κλαίει, ο Τραμπ εμπέδωσε πόσο “ανεπιθύμητος” είναι.

Το τριπλό χτύπημα στη βασίλισσα Ελισάβετ

Ακόμα και για την 92χρονη βασίλισσα η επαφή με τον Τραμπ ήταν μία πρωτόγνωρη εμπειρία που συνοδεύτηκε από ένα τριπλό χτύπημα.
Το πρώτο ατόπημα Τραμπ ήταν η καθυστέρηση 12 έως 15 λεπτών στο κάστρο του Ουίνδσορ για το ραντεβού του για τσάι με τη βασίλισσα Ελισάβετ. Η Αυτού Μεγαλειότης εμφανώς αγανακτισμένη κοίταζε το ρολόι της περιμένοντας το προεδρικό ζεύγος. Το δεύτερο ήταν ότι αφού ο Αμερικανός πρόεδρος και η σύζυγός του εμφανίστηκαν μπροστά στην βασίλισσα Ελισάβετ αντί να υποκλιθούν, έκαναν χειραψία.

Στη συνέχεια ο Τραμπ προέβη στο τρίτο του ατόπημα. Όταν ετοιμάστηκαν με τη βασίλισσα να επιθεωρήσουν τη βασιλική φρουρά, ο Τραμπ έφυγε μόνος του μπροστά αφήνοντας την βασίλισσα να τον ακολουθεί.

Το πακέτο προσβολών Τραμπ προς τους Βρετανούς ολοκληρώθηκε με την επιλογή του Αμερικανού προέδρου να φωτογραφηθεί στην καρέκλα του Ουίνστον Τσόρτσιλ λίγο πριν τη συνάντησή του με την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι στο Τσέκερς. Η φωτογραφία αυτή μάλιστα δημοσιεύτηκε στο Twitter με ανάρτηση που έκανε η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου, Σάρα Σάντερς.

Σκωτσέζικο ντους στη Μέι
Η συνάντηση με την Μέι έμοιαζε περισσότερο με σκωτσέζικο ντους. Τα θετικά και τα αρνητικά σχόλια για τις Βρετανόαμερικανικές σχέσεις έδιναν και έπαιρναν έως ότου κατέληξαν σε ένα αίσιο τέλος. Ο Τραμπ είχε πλέξει το εγκώμιο του Μπόρις Τζόνσον, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να ήταν ένας εξαιρετικός πρωθυπουργός ενώ είχε κατακεραυνώσει την Μέι  για τους χειρισμούς της στο Brexit. Ο Αμερικανός πρόεδρος όμως απέδωσε αυτούς τους χαρακτηρισμούς σε fake news, με την Μέι να δείχνει… κατανόηση: “Είναι ο Τύπος”. Ο Τραμπ παρότρυνε την Μέι να ασκήσει αγωγή κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Brexit, ωστόσο εκείνη απέρριψε αυτή την “σκληρή στάση” και ο Τραμπ … συμβιβάστηκε ανακοινώνοντας εκ των προτέρων ότι όποια συμφωνία και αν επιλέξει η βρετανική κυβέρνηση θα είναι αποδεκτή από εκείνον.

Έχοντας ολοκληρώσει και την επίσκεψή του στη Βρετανία, ο Τραμπ κατονόμασε σε συνέντευξή του τους εχθρούς των ΗΠΑ “την ΕΕ, τη Ρωσία και την Κίνα, για διαφορετικούς λόγους την καθεμία.”  Στη γλώσσα Τραμπ αυτό δεν σημαίνει ότι είναι “κακές”, αυτό δεν σημαίνει τίποτα… Αυτό σημαίνει απλά ότι υπάρχουν διάφοροι τομείς στους οποίους οι χώρες αυτές ανταγωνίζονται τις ΗΠΑ.

«Σεισμός» στο Ελσίνκι
Οι επισκέψεις του Τραμπ στην Ευρώπη ολοκληρώθηκαν με τη Σύνοδο Κορυφής στο Ελσίνκι όπου συνάντησε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, μία συνάντηση που άφησε μία ανησυχία στην Ευρώπη, ωστόσο στις ΗΠΑ προκάλεσε “σεισμό” σε ολόκληρο το πολιτικό σκηνικό και όσο και αν ήταν αναμενόμενο από τους Δημοκρατικούς, που έφτασαν στο σημείο να τον κατηγορήσουν ακόμη και για εσχάτη προδοσία, υπήρξαν ηπιότερες αντιδράσεις και από Ρεπουμπλικανούς.

Αναμφίβολα η στάση του Ντόναλντ Τραμπ στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Βλαντιμίρ Πούτιν υπήρξε σε μεγάλο βαθμό συγκαταβατική, ταυτόχρονα όμως και ο Πούτιν διατήρησε χαμηλούς τόνους και καλλιέργησε κλίμα συνεργασίας. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν στη βάση ότι ΗΠΑ και Ρωσία έχουν το 90% της πυρηνικής δύναμης στον κόσμο, οπότε και πρέπει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων προκειμένου να διαφυλαχτεί η ασφάλεια σε διεθνές επίπεδο, δίνοντας έμφαση στην ατζέντα του αφοπλισμού, τη στρατιωτική και τεχνική συνεργασία, τη μη τοποθέτησης όπλων στο διάστημα. Έδωσαν λοιπόν έμφαση στην σημασία της συνεργασίας για τη διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας και σταθερότητας, την αντιμετώπιση των περιφερειακών κρίσεων, της τρομοκρατίας και του διακρατικού εγκλήματος, τα προβλήματα στην οικονομία και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Υπήρξε έμφαση στην αποκατάσταση του αρνητικού κλίματος στις διμερείς σχέσεις τονίζοντας ότι μπορεί τα συμφέροντα των δύο χωρών να μην συμπίπτουν πάντα, ωστόσο τα  αμοιβαία συμφέροντα υπερτερούν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι προτίμησε να πάρει αυτό το πολιτικό ρίσκο, εννοώντας την συγκεκριμένη συνάντηση, προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη. Σίγουρα ο Τραμπ αναγνωρίζει τον ρόλο και την επιρροή του Πούτιν σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικά σε σημεία που για τον ίδιο είναι καίριας σημασίας, όπως η Μέση Ανατολή, η Βόρεια Κορέα, η Κίνα και η ΕΕ.

Πιθανότατα, πιστεύει ότι μία καλή συνεργασία με τον Πούτιν θα μπορεί να του διασφαλίσει την ομαλή εξέλιξη της ιστορικής συμφωνίας που σύναψε τον περασμένο μήνα με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη, Κιμ ΓιόνγκΟυν, για την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας, που σίγουρα θα θέλει να το συμπεριλάβει ως μία μεγάλη επιτυχία του στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής του ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Μπορεί να θέλει να ενισχύσει τις σχέσεις με τη Ρωσία φοβούμενος την Κίνα, τον οικονομικό γίγαντα που θεωρεί “εχθρό”. Ταυτόχρονα θέλει να σβήσει τη “φωτιά” στη Μέση Ανατολή. Μπορεί να μην κατάφερε να βρει τη λύση στο ζήτημα ισραηλινών παλαιστινίων όπως δήλωνε προεκλογικά, ωστόσο κάποια θέματα θα θέλει να τα κλείσει, ένα από αυτά είναι η Συρία και η διείσδυση του Ιράν στη Συρία. Η συνεργασία του Πούτιν σε αυτό το θέμα είναι κρίσιμη. Το Ιράν πρέπει να απομακρυνθεί από το νοτιοδυτικό κομμάτι της Συρίας και τα υψίπεδα του Γκολάν και η έξοδός του στη Μεσόγειο να αποκοπεί, ζήτημα όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και του Ισραήλ. Ως αντάλλαγμα Ισραήλ και ΗΠΑ θα αποδεχθούν την κυβέρνηση Άσαντ, ενώ δεν έγινε σαφές ποια γραμμή θα υπερτερήσει στο θέμα της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο Ρωσικός δάκτυλος
Αυτά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής άφησαν αδιάφορους τους περισσότερους αμερικανούς. Αντιθέτως, αυτό που τους εξόργισε ήταν η άρνηση ρωσικής εμπλοκής στις αμερικανικές εκλογές από τον Τραμπ και μάλιστα ότι αυτή έγινε δημόσια και δίπλα στον Πούτιν. Στο θέμα της εμπλοκής της Ρωσίας στις εκλογές τους 2016 ο Τραμπ πήρε ξεκάθαρα την θέση του Ρώσου ομολόγου του, στηρίζοντας ότι δεν υπήρξε καμία παρέμβαση και ξεκαθαρίζοντας ότι ήτανε μια δίκαιη εκλογική νίκη έναντι της Δημοκρατικής, Χίλαρι Κλίντον. Αυτό όμως σημαίνει ότι απορρίπτει τα συμπεράσματα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών που έχουν αποφανθεί ότι υπήρξε ρωσική εμπλοκή. Ο Πούτιν έσπευσε να υπερασπιστεί τόσο τη Ρωσία όσο και τον Τραμπ στο θέμα της Ρωσικής εμπλοκής στις εκλογές, αρνούμενος ξανά όλες τις κατηγορίες και επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο στοιχείο μέχρι στιγμής. Το πήγε δε και ένα βήμα παραπέρα με αποκάλυψη-“βόμβα” κατά της Χίλαρι Κλίντον της οποίας η προεκλογική καμπάνια ενισχύθηκε με 400 εκατομμύρια δολάρια από το fund του επενδυτή, Μπιλ Μπράουντερ, (εγγονού του Ερλ Μπράουντερ, αρχηγού του Κομμουνιστικού Κόμματος Αμερικής το 1930) το οποίο ενώ δραστηριοποιήθηκε στη Ρωσία, κερδίζοντας παράνομα 1,5 δις δολάρια, τα μετέφερε όλα στις ΗΠΑ χωρίς να πληρώσει τον παραμικρό φόρο σε καμία από τις δύο χώρες.Είτε υπήρξε ρωσική εμπλοκή στις εκλογές, είτε όχι, το ενδεχόμενο να προέβαινε ο Τραμπ σε τέτοια αυτοϋπονόμευση και αμαύρωση της νίκης του με το να το παραδεχόταν και μάλιστα λίγους μόλις μήνες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, είναι μάλλον… μη ρεαλιστικό. Οι Δημοκρατικοί όμως το χρησιμοποιούν στο πλαίσιο ενός σκληρού προεκλογικού αγώνα για να πλήξουν τον Τραμπ και να κερδίσουν στις ερχόμενες εκλογές. Μία από τις κριτικές που ακούστηκαν από την πλευρά των Δημοκρατικών ήταν ότι ο Τραμπ αντιμετώπισε τη Ρωσία ως ισοδύναμη χώρα -με τις ΗΠΑ-, ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα την είχε χαρακτηρίσει μία “περιφερειακή δύναμη που τείνει να εξαφανιστεί”. Το παράδοξο όμως είναι ότι οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι η Ρωσία, αυτή η περιφερειακή δύναμη υπό εξαφάνιση, είχε τη δύναμη όχι μόνο να παρέμβει στις εκλογές των ΗΠΑ κάτω από τη “μύτη” των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών αλλά και να εκλέξει την κυβέρνηση που αυτή ήθελε για την υπερδύναμη χώρα. Ισχυρισμός που από τη μία αναγνωρίζει και αποθεώνει τη δύναμη – τουλάχιστον σε αυτόν τον τομέα – της Ρωσίας και ταυτόχρονα υποτιμά κατάφωρα τις ΗΠΑ στον αντίστοιχο τομέα.

Στα κάγκελα 
Ένα άλλο παράδοξο είναι ότι οι Δημοκρατικοί, ως φιλελεύθεροι, δεν θα έπρεπε να έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα με την προσέγγιση του Τραμπ όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, την συνάντησή του με τον Πούτιν και την επιθυμία του για βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Άλλωστε η Χίλαρι Κλίντον έχει συναντήσει στο παρελθόν τον Πούτιν, όπως και δύο Δημοκρατικοί πρόεδροι των ΗΠΑ, ο Κλίντον και ο Ομπάμα. Επιπλέον, η φιλελεύθερη, διεθνιστική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, πατέρας της οποίας ήταν ο Γούντροου Γουίλσον και την οποία οι ΗΠΑ ακολουθούν σταθερά από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, προϋποθέτει την συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ και άλλων χωρών, σε θέματα οικονομίας, γεωπολιτικά, αμυντικά και άλλα, με σκοπό πάντα την ηγεσία μια φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης από τις ΗΠΑ.