Η Τουρκία στις κάλπες: Οι εφιάλτες Ερντογάν στο όνειρο του Σουλτάνου

Σήμερα διεξάγονται οι πιο κρίσιμες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Ο νικητής των εκλογών θα χριστεί Σουλτάνος της σύγχρονης “Οθωμανικής αυτοκρατορίας”, σύμφωνα με το δημοψήφισμα για συνταγματική αναθεώρηση που υπερψήφισε έστω και με ισχνή πλειοψηφία ο Τουρκικός λαός πέρσι. Οι εκτελεστικές εξουσίες του νέου προέδρου θα είναι σαρωτικές, μεταξύ αυτών θα έχει τη δυνατότητα να εκδίδει διατάγματα με ισχύ νόμου, να διορίζει κυβέρνηση, αντιπροέδρους και ανώτατους δικαστές.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκήρυξε πρόωρες εκλογές τον Απρίλιο, ενώ κανονικά επρόκειτο να διεξαχθούν τον Νοέμβριο του 2019, επιχειρώντας να πιάσει στον ύπνο τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και να  φτάσει στις κάλπες με όσο το δυνατόν πιο περιορισμένες απώλειες δεδομένης της οικονομικής κρίσης. Ο ίδιος απέδωσε αυτή την απόφασή του στην ανάγκη της Τουρκίας να «ξεπεράσει την αβεβαιότητα» ενώ στη χώρα επικρατούν αναταραχές εντός και εκτός συνόρων με τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ να συνεχίζονται.

Ο “Σουλτάνος του Βοσπόρου” μετά από 16 χρόνια στο θώκο του βρίσκεται στην πιο κρίσιμη εκλογική του αναμέτρηση. Ιδανικά για τον ίδιο θα πρέπει να επανεκλεγεί πρόεδρος από τον πρώτο γύρο των εκλογών της 24ης Ιουνίου και ταυτόχρονα το κόμμα του (ΑΚΡ) να διατηρήσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Εάν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της 24ης Ιουνίου δεν υπάρξει υποψήφιος που να συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία, θα ακολουθήσει δεύτερος γύρος στις 8 Ιουλίου μεταξύ των δύο υποψηφίων που θα έχουν προηγηθεί στον πρώτο. Σε περίπτωση που υπάρξει δεύτερος γύρος, οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης έχουν δεσμευτεί να στηρίξουν όποιον βρεθεί απέναντι στον Ερντογάν.

Όσον αφορά στις προεδρικές εκλογές, ο Ερντογάν έχει απέναντί του έναν ισχυρό αντίπαλο, τον καθηγητή Φυσικής, Μουχαρέμ Ιντσέ, του φιλοδυτικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) , την ακροδεξιά “λύκαινα” και πρώην υπουργό Εσωτερικών, Μεράλ Ακσενέρ του Καλού Κόμματος (IYI) δημοφιλής στους νέους και στην εργατική τάξη, τον Τεμέλ Καραμολάογλου, ηγέτη του ισλαμιστικού Κόμματος της Ευδαιμονίας (SP) και μεγάλο επικριτή του παρά τις κοινές ιδεολογικές ρίζες τους και τον χαρισματικό, “Κούρδο Ομπάμα”, Σελαχατίν Ντεμιρτάς που ηγείται του αριστερού και προσανατολισμένου σε θέματα Κούρδων, Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Ο Ντεμιρτάς είναι υποψήφιος για την προεδρία μέσα από το κελί του στη φυλακή της Αδριανούπολης καθώς αναμένει τη δίκη του κατηγορούμενος για τρομοκρατία.

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές, το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν σε συνασπισμό με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, βρίσκει απέναντί του το HDP και ένα παράδοξο συνασπισμό εθνικιστικών κομμάτων (CHP, IYI, SP) τα οποία αν και υπήρξαν αντίπαλα μεταξύ τους, πλέον συμμαχούν προκειμένου να εκθρονίσουν τον Σουλτάνο και το… επιτελείο του.

Η αντιπολίτευση έχει υποσχεθεί να αναιρέσει την περσινή συνταγματική αναθεώρηση, οπότε σε περίπτωση που το ΑΚΡ χάσει το κοινοβούλιο από την αντιπολίτευση, ο Ερντογάν κινδυνεύει να χάσει την υπερεξουσία που ποθεί. Ωστόσο, απ’ ότι φαίνεται ο Ερντογάν είχε προβλέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο και βάσει της ίδιας αναθεώρησης, εάν έχει επανεκλεγεί πρόεδρος θα έχει το δικαίωμα να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει νέες εκλογές, αψηφώντας την αβεβαιότητα που θα ενέτεινε μία τέτοια κίνηση.

Oι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδιναν σαφές προβάδισμα στον Ερντογάν με 45.8%, ακολουθούσε ο Ιντσέ με 28.9%, η Ακσενέρ με 13.1% και ο Ντεμιρτάς με 10.2%. Για τις κοινοβουλευτικές οι δημοσκοπήσεις έδιναν 39.9% στο ΑΚΡ και 7.4% στο ΜΗΡ, 25.4% στο CHP,  12.3% στο HDP, 11.4% στο IYI και  2.6% στο SP. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα τα κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον 10% των ψήφων προκειμένου να μπουν στο κοινοβούλιο.

1) Νίκη Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές από τον πρώτο γύρο και διατήρηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από το ΑΚΡ.

2) Στις προεδρικές εκλογές η αντιπολίτευση αναγκάζει τον Ερντογάν να περάσει σε δεύτερο γύρο. Ο πιο πιθανός αντίπαλός του είναι ο Ρεπουμπλικάνος Μουχαρέμ Ιντσέ και ακολουθεί η εθνικίστρια Μεράλ Ακσενέρ, με τον Ερντογάν να παραμένει φαβορί. Αν ωστόσο το AKP χάσει την πλειοψηφία του στις κοινοβουλευτικές της Κυριακής, ο Ερντογάν θα μπει στον δεύτερο γύρο με την εικόνα του μεγάλου, αήττητου Σουλτάνου να έχει πληγεί ανεπανόρθωτα.

3) Νίκη Ερντογάν στις προεδρικές και νίκη της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο. Σενάριο στο οποίο θα κυριαρχούσε η αβεβαιότητα και πιθανότατα θα οδηγούσε σε νέο γύρο εκλογών.

4) Ήττα Ερντογάν και πλειοψηφία ΑΚΡ στο κοινοβούλιο. Ένα ακόμη ενδεχόμενο με απρόβλεπτη διάρκεια και εξέλιξη.

5) Η αποκαθήλωση του Σουλτάνου. Νίκη Ιντσέ στον δεύτερο γύρο και πλειοψηφία της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.Ο Ιντσέ είναι φαβορί για τη δεύτερη θέση και θα έχει τη στήριξη των συμμάχων του CHP στις βουλευτικές και ενδεχομένως και του HDP στον δεύτερο γύρο. Ο έλεγχος του κοινοβουλίου από την αντιπολίτευση θα ενίσχυε τη θέση του στον δεύτερο γύρο.

Στα πλαίσια του προεκλογικού του αγώνα ο Ερντογάν υπόσχεται καλύτερες μέρες στους Τούρκους πολίτες και ταυτόχρονα παίζει όλα του τα χαρτιά. Φοβούμενος ότι θα πληρώσει στις κάλπες την οικονομική δυσχέρεια που πλήττει τους Τούρκους πολίτες, επιχειρεί να αποσπάσει την κοινή γνώμη επιστρατεύοντας το “χαρτί” της εθνικής ασφάλειας, πολεμώντας τους εχθρούς του έθνους, Κούρδους στη Συρία και στο Ιράκ και “διεκδικώντας πίσω χαμένες πατρίδες” που ανήκουν στην Ελλάδα σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης την οποία αφορίζει αδιάλλακτα. Έχει αποκηρύξει τα “σκοτεινά λόμπι των επιτοκίων” τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, Standard&Poor’s και Fitch και έχει δηλώσει ότι “θα τους βάλει στη θέση τους” μετά την επανεκλογή του, καθώς τους καθιστά υπεύθυνους μαζί με τη Δύση για την ξέφρενη καθοδική πορεία της τουρκικής λίρας και την διαρκώς υποτροπιάζουσα οικονομική κατάσταση της χώρας. Έχει αναπτύξει στενές διπλωματικές επαφές με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν με ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της Άμυνας, συνάπτοντας συμφωνίες για πυραύλους S-400 και κατασκευή πυρηνικών σταθμών, εξοργύζοντας τις ΗΠΑ οι οποίες με τη σειρά τους αναστέλλουν την πώληση των F-35 στην Τουρκία. Ταξιδεύει ανά την υφήλιο, συναντά και αναπτύσσει δεσμούς με Τούρκους ομογενείς οι οποίοι τον στηρίζουν δυναμικά στις εκλογές. Παίζει το χαρτί της μετανάστευσης, απειλώντας να κατακλύσει την Ευρώπη με μετανάστες και λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα γενναιόδωρα Ευρωπαϊκά κονδύλια για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών. Στη Μέση Ανατολή παίζει το χαρτί του Σουλτάνου υπέρμαχου του Ισλάμ και προστάτη του Ιράν και των Παλαιστινίων, κάνοντας πόλεμο σε ΗΠΑ, Ισραήλ και Νετανιάχου, που όμως μένει σε επικοινωνιακό κυρίως επίπεδο με ανάκληση διπλωματών και μάχες στο… Twitter, ενώ δεν αγγίζει καν θέματα που αφορούν τις οικονομικές σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.

Από το αποτυχημένο – και αμφιλεγόμενο- πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, έχει κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, χαρτί που παίζει έως και σήμερα και είχε ως αποτέλεσμα ένα ανελέητο πογκρόμ 160.000 συλλήψεων αντιφρονούντων από το δημόσιο τομέα, τα ΜΜΕ, την Παιδεία, τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη Δικαιοσύνη μεταξύ άλλων, καθεστώς το οποίο θα λήξει σύμφωνα με τα λεγόμενά του με την επανεκλογή του.

Όσο για το προεκλογικά του σποτ που παραπέμπουν περισσότερο σε Χολιγουντιανές υπερπαραγωγές, η απόλυτη αυτοαποθέωση! Εκεί παίζει το χαρτί της ιστορίας, της θρησκείας, του πατριωτισμού, του στοργικού πατέρα του έθνους. Αναδεικνύει τον εαυτό του συνεχιστή του ένδοξου παρελθόντος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, άξιο διάδοχο του Μωάμεθ του πορθητή και του Κεμάλ, επιστρατεύοντας ακόμα και τον μυθικό φοίνικα και φυσικά μη παραλείποντας να αναδείξει και τα μεγαλειώδη σχέδιά του για το εγγύς μέλλον.

Αδιαμφισβήτητα η μεγαλύτερη επιτυχία του Ερντογάν αυτά τα 16 χρόνια που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή ήταν η οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Από τα 3.500 δολάρια, το ετήσιο εισόδημα έφτασε στα 10.000 δολάρια. Το σκηνικό αυτό ωστόσο έχει αλλάξει σήμερα. Από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, η τουρκική λίρα έχασε πάνω από το 30% της αξίας της, οι επενδύσεις έχουν σχεδόν “παγώσει”, η εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών στην τουρκική οικονομία έχει συρρικνωθεί σημαντικά και οι σχέσεις Τουρκίας με ΗΠΑ και Ευρώπη είναι τεταμένες.

Ο δρόμος για τις κάλπες της Κυριακής είναι στρωμένος με “αγκάθια” που θα αποθάρρυναν οποιονδήποτε άλλο υποψήφιο για την προεδρία. Όχι όμως τον Ερντογάν. Απτόητος ο “Σουλτάνος” από τις απανωτές παλινωδίες είναι έτοιμος για άλλη μία… ένδοξη θητεία. Ξαναγεννημένος από τις στάχτες του όπως ο φοίνικας, είναι έτοιμος να …αναβιώσει την “Οθωμανική αυτοκρατορία”.