Σκληρό άρθρο του Spiegel κατά της Μέρκελ: Η πολιτική της απέτυχε, η Ελλάδα παραμένει υπερχρεωμένη

Η ευρωκρίση είναι εδώ, ο Άνγκελα Μέρκελ κυνηγάει ανεμόμυλους, η πολιτική της μεταφέρει τα προβλήματα και δεν τα επιλύει, ενώ συνολικά μοιάζει με κάποιον ιδιοκτήτη σπιτιού που γεμίσει υγρασία και το μόνο που κάνει είναι να το… βάφει.

Με αυτή τη σκληρή ανάλυση το Spiegel επιτίθεται ευθέως στην Γερμανίδα καγκελάριο, εγκαλώντας την για αναποτελεσματικότητα στα μέτρα που επέβαλε για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Όπως αναμεταδίδει η Deutsche Welle, o αρθρογράφος Βόλφγκανγκ Μινχάου σημειώνει μεταξύ άλλων: «Ο πολυδιαφημισμένος πραγματισμός της Άγκελα Μέρκελ αποδεικνύεται οφθαλμαπάτη», εξηγώντας ότι οι κινήσεις της καγκελαρίου στο πεδίο της διαχείρισης της «ευρωκρίσης» είναι συγκρίσιμες με τις προσπάθειες ενός ιδιοκτήτη κατοικίας να καταπολεμήσει την υγρασία στους τοίχους του σπιτιού του με ένα νέο βάψιμο. «Ο ευρωχώρος είναι ασθενής. Δεν θα πρέπει πλέον να κάνουμε λόγο για κρίση. Η κρίση συνεπάγεται αλλαγή και η δική μας η ασθένεια είναι χρόνια» επισημαίνει ο γερμανός αναλυτής, επικαλούμενος τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στις χώρες της ευρωζώνης. «Στη Γερμανία είναι λιγότερο αισθητή αυτή η ύπουλη αρρώστια, αλλά και εδώ σημειώθηκε ξαφνικά πτώση της ανάπτυξης κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Συρρικνωνόμαστε στον ίδιο ρυθμό με την Ιταλία και με πιο ισχυρούς ρυθμούς σε σχέση με τη Γαλλία» παρατηρεί ο Μινχάου, υπενθυμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι τα επόμενα χρόνια η Γερμανία θα υποστεί και δημογραφικό σοκ.

Όπως η Ιαπωνία

Ο γερμανός αναλυτής συγκρίνει την κατάσταση στην ευρωζώνη με εκείνη της Ιαπωνίας την προηγούμενη δεκαετία για να υποστηρίξει ότι σε τελική ανάλυση «η Ιαπωνία είχε τύχη μέσα στην ατυχία της», καθώς κατόρθωσε να εξομαλύνει τη μείωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα με την χρέωση του κράτους. «Εάν οι Ιάπωνες είχαν υιοθετήσει το γερμανικό «χρεόφρενο» ή τους δημοσιονομικούς κανόνες της συνθήκης του Μάαστριχτ, η χώρα θα είχε καταρρεύσει», εκτιμά ο Μινχάου, προβαίνοντας στο εξής συμπέρασμα: «Aκριβώς με αυτή την απειλή είμαστε τώρα αντιμέτωποι… Η κατάρρευση συνιστά μια κατάσταση διαρκούς αδυναμίας με μηδενική ανάπτυξη, υψηλά πραγματικά επιτόκια, υπερτιμημένες συναλλαγματικές ισοτιμίες- και όλα αυτά επί δεκαετίες».

Η Ελλάδα και η Πορτογαλία

«Βρίσκουμε μπροστά μας τώρα τις εσωτερικές αντιφάσεις μιας Νομισματικής Ένωσης, η οποία θέλει να είναι μόνο νομισματική και τίποτε περισσότερο. Αντί να επιλύσουμε την κρίση χρέους με μια διάσκεψη για το χρέος, μεταθέτουμε το πρόβλημα, δημιουργώντας πολύπλοκες ομπρέλες προστασίας, οι οποίες μεταφέρουν σε τελική ανάλυση τα χρέη από τη μία γωνία του συστήματος στην άλλη. Αυτό φαίνεται καλό, αλλά στην πραγματικότητα δεν αλλάζει τίποτε στην υπερχρέωση της Ελλάδας και της Πορτογαλίας», επισημαίνει ο Βόλφγκανγκ Μινχάου.

Ο γερμανός αναλυτής αμφισβητεί και την πολιτική της αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ, στην οποία επιρρίπτει ότι παραμέλησε την παραδοσιακή νομισματική πολιτική, παρακολουθώντας άπρακτη την πτώση του πληθωρισμού. «Στο επισφαλές θεμέλιο μιας απατηλής ελπίδας για ανάκαμψη στηρίζεται η σημερινή φήμη της Μέρκελ. Η κατάσταση μας είναι συγκρίσιμη με εκείνη του ιδιοκτήτη μιας κατοικίας, ο οποίος βλέπει με φρίκη τον λεκέ της υγρασίας να βγαίνει κάτω από τον βαμμένο τοίχο και ο οποίος όχι μόνο έχει ξοδέψει τσάμπα λεφτά για το βάψιμο, αλλά πρέπει τώρα να δαπανήσει ακόμη περισσότερα, επειδή μετέθεσε στο μέλλον τη λύση του προβλήματος. Εμείς όλοι, εκτός από τη Μέρκελ, θα κληθούμε να πληρώσουμε ακριβά την πολιτική της καθυστέρησης», καταλήγει ο γερμανός αναλυτής.

Γερμανός οικονομολόγος:«Αδικαιολόγητες οι συνεχείς υποβαθμίσεις της Ελλάδας»

Πυρά κατά των οίκων αξιολόγησης εξαπολύει ο καθηγητής Οικονομικών Μάνφρεντ Γκέρτνερ. Υποστηρίζει μάλιστα ότι οι εταιρείες αξιολόγησης είναι συνυπεύθυνες για την παρ΄ολίγον χρεοκοπία χωρών της ευρωζώνης.

Πρόκειται για έναν «δημόσιο διαξιφισμό» με προϊστορία: το 2012 ο καθηγητής Γκέρτνερ και ο συνάδελφός του Μπιορν Γκρίσμπαχ δημοσίευσαν μία κοινή μελέτη, στην οποία κατηγορούν τους τρεις μεγαλύτερους οίκους αξιολόγησης (Standard & Poorʼs, Moodyʼs, Fitch) για λανθασμένους χειρισμούς στην περίοδο της κρίσης, οι οποίοι επιτάχυναν την πορεία των υπερχρεωμένων χωρών της ευρωζώνης προς την οικονομική καταστροφή, γιατί, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, τροφοδοτούσαν συνεχώς την ανασφάλεια των επενδυτών και τελικά προκάλεσαν έναν φαύλο κύκλο υποβαθμίσεων και ανόδου των επιτοκίων δανεισμού.

Όπως εξηγεί ο καθηγητής Γκέρτνερ «ο κίνδυνος έγκειται στο ότι μία γνωμοδότηση μπορεί να γίνει μία αυτό-εκπληρούμενη προφητεία. Η αδικαιολόγητη και λανθασμένη υποβάθμιση μίας χώρας μπορεί να υπονομεύσει σε τέτοιο βαθμό την εμπιστοσύνη των αγορών στην αξιοπιστία της, ώστε τα επιτόκια δανεισμού να φτάσουν στα επίπεδα εκείνα που θα δικαιολογούσαν την αδικαιολόγητη υποβάθμιση ή ακόμα και να τα ξεπεράσουν. Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και μία οικονομικά εύρωστη χώρα στη χρεοκοπία».

Έσυραν οι οίκοι την Ελλάδα στο κούρεμα;

Ο καθηγητής Γκέρτνερ αναφέρει ως παράδειγμα αυτό-εκπληρούμενης προφητείας την περίπτωση της Γαλλίας, η οποία τον Νοέμβριο του 2011 υποβαθμίστηκε «κατά λάθος» από την Standard & Poorʼs με αποτέλεσμα τα επιτόκια δανεισμού για τα γαλλικά κρατικά ομόλογα να εκτοξευθούν στα υψηλότερα επίπεδα από την καθιέρωση του ευρώ. Οι ερευνητές του φημισμένου ελβετικού πανεπιστημίου δεν αμφισβητούν βέβαια ότι οι υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης παρουσίασαν σημαντική επιδείνωση στους οικονομικούς δείκτες στην περίοδο 2009-2012, η οποία θα δικαιολογούσε κάποια υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από τους οίκους αξιολόγησης. Υποστηρίζουν ωστόσο ότι οι συνεχείς υποβαθμίσεις πήγαιναν πολύ πιο πέρα από ότι θα δικαιολογούσαν τα οικονομικά προβλήματα των χωρών αυτών.

Αλλά όταν υποβάλει στους οίκους αξιολόγησης το ερώτημα, μήπως έχουν γίνει λανθασμένοι χειρισμοί και μήπως οι οίκοι επιφυλάσσουν ιδιαιτέρως ευμενή μεταχείριση στις αγγλοσαξονικές χώρες, από τις οποίες και οι ίδιοι προέρχονται, τότε η απάντηση είναι ένα κοφτό «όχι, δεν κάνουμε κάτι τέτοιο» χωρίς περαιτέρω συζήτηση. «Το ερώτημα που θέσαμε ήταν το εξής: μήπως οι αδικαιολόγητες υποβαθμίσεις ανάγκασαν την Ελλάδα να συρθεί στο κούρεμα του χρέους; Αντί να λάβουμε συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα αυτό, μας λένε όλο αυταρέσκεια ότι ουσιαστικά κατάφεραν να προβλέψουν το ελληνικό κούρεμα. Αυτό σημαίνει ότι μάλλον δεν έχουν καταλάβει ούτε το ερώτημά μας, αλλά ούτε και την ουσία του προβλήματος» τονίζει ο ελβετός ερευνητής.

«Και η Γερμανία θα κατέρρεε με τέτοια επιτόκια»

Η «εν δήμω» αντιπαράθεση συνεχίζεται, καθώς ο καθηγητής Γκέρτνερ έχει κατηγορήσει δημοσίως τον Μόριτς Κρέμερ, επικεφαλής του τμήματος Ευρώπης, Μ. Ανατολής και Αφρικής στην Standard & Poorʼs, ότι «ψεύδεται» και «δεν αντιλαμβάνεται στοιχειώδεις συσχετισμούς της οικονομίας». Σε ερώτηση της Deutsche Welle, η Standard & Poorʼs δεν θέλησε να σχολιάσει τις σχετικές αιτιάσεις. Πάντως σε πρόσφατο άρθρο του στη γερμανική οικονομική επιθεώρηση Wirtschaftswoche, ο Μόριτς Κρέμερ απορρίπτει τις αιτιάσεις περί «αυτό-εκπληρούμενης προφητείας» και κατηγορεί τον Μάνφρεντ Γκέρτνερ ότι ουσιαστικά συγχέει τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος.

Ωστόσο ο ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Ζανκτ Γκάλεν επιμένει και παραθέτει μάλιστα ως παράδειγμα την περίπτωση της Ελλάδας: «Πολλοί επισημαίνουν ότι στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας θα ήταν δικαιολογημένη μία υποβάθμιση κατά μία ή δύο βαθμίδες. Αντί γι αυτό, οι χώρες αυτές κατρακύλησαν οκτώ, εννέα, έντεκα βαθμίδες. Αποτέλεσμα: επιτόκια δανεισμού, στα οποία ούτε καν η Γερμανία και η Ελβετία δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν. Είναι βέβαιο ότι αν η Γερμανία είχε να αντιμετωπίσει επιτόκια δανεισμού γύρω στο 23-25% θα πήγαινε για κούρεμα χρέους» δηλώνει ο καθηγητής Γκέρτνερ.