Επι-μνημόνιος… δέηση

Του Χρήστου Κιούπη

Ήταν 23 Απριλίου του 2010, όταν ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωνε από το ακριτικό Καστελόριζο την υπαγωγή της χώρας στο μνημόνιο και τις μυλόπετρες της τρόικας, απόφαση που ανέτρεψε τα πάντα στη ζωή μας.
Τέσσερα χρόνια μετά η  Ελλάδα, που οδεύει στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, έχει ελάχιστη σχέση με τη χώρα που βίωσε το «σιδηρούν παραπέτασμα» του ΔΝΤ, μέσω της γνωστής φράσης του Όλι Ρεν «Έλληνες, καλό κουράγιο».
Η ευθύνη για τα τέσσερα χρόνια ύφεσης, ανεργίας και φτώχειας μπορεί να έπεσε στους ώμους του κ. Παπανδρέου, αλλά η ψύχραιμη αποτύπωση των γεγονότων δείχνει ότι το έγκλημα συντελέστηκε στην πενταετία 2004-2009 του Κώστα Καραμανλή.
Ποιος, άλλωστε, μπορεί να ξεχάσει ότι:
– Ο Γιώργος Αλογοσκούφης, όταν έσκαγε η φούσκα της Lehman Brothers, δήλωνε το Σεπτέμβριο του 2008 ότι η χώρα είναι θωρακισμένη.
– Ο Γιάννης Παπαθανασίου ανέλυε σε χειρόγραφη Α4 σελίδα στους εταίρους το πώς η χώρα θα αντιμετωπίσει τα προβλήματά της.
– Δύο μήνες πριν από τις εκλογές του 2009 ο Κώστας Καραμανλής διαβεβαίωνε ότι το έλλειμμα δεν ξεπερνά τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δηλαδή το 6%.
Τα greek statistics μπορεί να έγιναν ανέκδοτο στην Ευρώπη, αλλά αυτό δεν απαλλάσσει τον κ. Παπανδρέου από τις ευθύνες του για την περιπέτεια της χώρας.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Ο πρώην πρωθυπουργός δεν ενημερώνει τον ελληνικό λαό από το Δεκέμβριο του 2009, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να μη ληφθούν αμέσως τα σκληρά, πλην όμως αναγκαία, μέτρα λιτότητας και περικοπών.
Στις 21 Ιανουαρίου του 2010 το spread των 10ετών ομολόγων ξεπερνά για πρώτη φορά τις 300 μονάδες και αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για το μνημόνιο.
Ο Γιώργος Παπανδρέου επιχειρεί να κατευνάσει τις αγορές με τη λήψη σκληρών μέτρων στις αρχές Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου 2010 δίχως αποτέλεσμα.
Στις 5 Απριλίου του 2010 γίνεται η ύστατη προσπάθεια δανεισμού με 7ετές ομόλογο και απόδοση 6%.
Μέσα σε δύο εβδομάδες τα spreads απογειώνονται, καθώς οι κερδοσκόποι πωλούν μαζικά τα ελληνικά χρεόγραφα.
Στις 23 Απριλίου του 2010 η Ελλάδα υποβάλει αίτηση ενεργοποίησης του μηχανισμού στήριξης. Στις 8 Μαΐου 2010 υπογράφεται η δανειακή σύμβαση και την επομένη το ΔΝΤ εγκρίνει τη χρηματοδοτική στήριξή του προς την Ελλάδα.

ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ ΑΠΟ ΤΟ 2010

Χρειάστηκε να περάσουν τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να αρχίσει να φαίνεται φως στο βάθος του τούνελ, αλλά άπαντες ξέρουν ότι το παραμικρό λάθος μπορεί να τινάξει στον αέρα την προσπάθεια.
Σε αυτά τα τέσσερα πέτρινα χρόνια που φαντάζουν σαν αιώνας:
– Η ανεργία εκτοξεύτηκε σε ποσοστά της τάξεως του 30%, χτυπώντας εκτός από τους νέους και τους 45άρηδες.
– Η αγοραστική δύναμη μειώθηκε τόσο όσο ποτέ και πουθενά σε καιρό ειρήνης, όπως έχει παραδεχτεί και ο Γιάννης Στουρνάρας.
– Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα βούλιαξε και για πρώτη φορά έπεσε το ταμπού της μονιμότητας στο δημόσιο μέσω της κινητικότητας και της διαθεσιμότητας.

TO ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΜΠΛΟΚ

Μία από τις μεγάλες ανατροπές του μνημονίου ήταν η δημιουργία νέων πολιτικών κομμάτων που ως επί το πλείστον είχαν αντιευρωπαϊκό προφίλ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα ψήλωσε και έγινε αξιωματική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε το τίμημα των αντιλαϊκών μέτρων, εμφανίστηκαν οι ΑΝΕΛ στα δεξιά της ΝΔ, η ΔΗΜΑΡ, η ακροδεξιά Χρυσή Αυγή και εσχάτως το «Ποτάμι» του Θεοδωράκη.
Εκμεταλλεύτηκαν τη λαϊκή οργή και κατάφεραν να αποσπάσουν σημαντικά ποσοστά στις δίδυμες εκλογές του 2012, όταν οι πάντες ήταν σίγουροι ότι η χώρα θα γύριζε στη δραχμή, αλλά πλέον βρίσκονται σε δημοσκοπική καθίζηση.

ΟΙ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΣ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

Σε αυτούς τους 24 μήνες που μεσολάβησαν συντελέστηκε ένα μικρό θαύμα, αφού οι Κασσάνδρες της χρεοκοπίας διαψεύστηκαν κι έγιναν τα πρώτα ουσιαστικά βήματα για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Η έξοδος στις αγορές για πρώτη φορά ύστερα από τέσσερα χρόνια και με επιτόκιο κάτω του 5%, σε συνδυασμό με την πιστοποίηση από τη Eurostat του πρωτογενούς πλεονάσματος, άλλαξε άρδην το οικονομικό και πολιτικό κλίμα.

Ρίχνουν όλο τo βάρος στην ανάπτυξη

Στην οικονομία υπάρχει η αίσθηση ότι κάτι αλλάζει, που θα ενταθεί μόλις ανοίξει η συζήτηση με τους εταίρους για τη μείωση του δημόσιου χρέους, που ήταν η αιτία για την περιπέτεια που ζούμε.
Ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος στρέφουν τώρα το βλέμμα τους στο νέο στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της οικονομίας που ίσως ανακοινωθεί στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας ή στις αρχές Μαΐου.
Το σχέδιο αυτό θα βάλει τις βάσεις για δημιουργία του νέου εθνικού πλούτου μέσω του τουρισμού, της πρωτογενούς παραγωγής, της μεταποίησης, της παραγωγής φαρμάκων και των μεγάλων έργων.
Σε αυτούς τους τομείς θα απορροφηθεί το 50% των ανέργων, γεγονός που θα σηματοδοτήσει το τέλος της παρακμής και την επιστροφή στην ανάπτυξη.

Σε πολιτικό επίπεδο, Σαμαράς και Ν.Δ. θα παλέψουν στα ίσα με Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ για την πρωτιά στις ευρωεκλογές, ενώ το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου αντέχει παρά τις μεγάλες απώλειες.
Το μεγάλο τους όπλο βρίσκεται στο ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών –άνω του 70%– τάσσεται υπέρ του ευρώ  και λέει «όχι» στη δραχμή.
Αυτός ίσως και να ήταν ο λόγος για τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, μια και έδειχνε να αμφιταλαντεύεται, με αποτέλεσμα να χάνει πόντους την ώρα που «έκτιζε» διαφορά από τη ΝΔ.