Ο… κουρεμένος Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Του Κώστα Μαρδά
Το… κούρεμα των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, μετά την αναθεώρηση του 1985- 1986, με τη «ρήξη» Ανδρέα Παπανδρέου – Κωνσταντίνου Καραμανλή τον Μάρτιο του 1985, έχει δημιουργήσει έναν πολιτειακό θεσμό που είναι κάτι σαν θέση… βοηθού Πρωθυπουργού. Με ένα όμως μεγάλο θετικό για το πολίτευμα: Ότι, τουλάχιστον, οι καισαρικές υπεραρμοδιότητες με τις οποίες προίκισε τον Πρόεδρο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο Σύνταγμα του 1975, απέτρεψε μια εν δυνάμει σύγκρουση Ανώτατου Άρχοντα και Πρωθυπουργού. Σκεφθείτε ότι ο καραμανλικής εμπνεύσεως Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορούσε να διαλύσει τη Βουλή όταν –λέει- αυτή βρισκόταν «εν προφανή δυσαρμονία με τη λαϊκή ετυμηγορία»!
Ήταν μια ακόμη αυταρχική προσωπική διάταξη που την ήθελε για να τιθασεύσει το… «επαναστατικό» ΠΑΣΟΚ του 1981, αδιαφορώντας αν κληροδοτούσε στο πολίτευμα ένα τέτοιο συνταγματικό τερατούργημα. Βέβαια, τα χρόνια που ακολούθησαν έπαιξαν ένα παιχνίδι, όχι ασυνήθιστο για όσους μελετούν Ιστορία. Ο Καραμανλής, ο οποίος παραιτήθηκε τότε από το υπόλοιπο της θητείας του (25 μέρες) οργισμένος γιατί ο Ανδρέας τον ξεγέλασε, δέχθηκε μετά χαράς να ξαναγίνει Πρόεδρος επί Πρωθυπουργίας Κώστα Μητσοτάκη. Και το 1990- 1995 απολάμβανε τον… «κουρεμένο» θώκο, παρότι λόγω υγείας δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει ούτε ένα ταξίδι στο εξωτερικό για να υποστηρίξει τα εθνικά δίκαια.
Τέλος πάντων. Ας δούμε σήμερα ποιες ακριβώς είναι οι εναπομείνασες αρμοδιότητες του Πρόεδρου. Λέει το Σύνταγμα:
– Καμία πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ισχύει ούτε εκτελείται χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού, ο οποίος με μόνη την υπογραφή του γίνεται υπεύθυνος, και χωρίς τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
– Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκπροσωπεί διεθνώς το Κράτος, κηρύσσει πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας, οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν, αλλά τηρώντας την παραπάνω δέσμευση για την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού.
– Διορίζει τον Πρωθυπουργό που διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής ή, σε περίπτωση που κανένας δεν διαθέτει τέτοια πλειοψηφία, δίνει τη διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος και μετά του τρίτου κόμματος. Αν δεν τελεσφορήσουν καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές.
– Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει και δημοσιεύει τους νόμους που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα σε ένα μήνα από τη ψήφισή τους.
– Ο Πρόεδρος μπορεί να αναπέμψει στη Βουλή νομοσχέδιο που έχει ψηφιστεί από αυτή, εκθέτοντας και τους λόγους της αναπομπής. Πρόταση νόμου ή νομοσχέδιο που έχει αναπεμφθεί από τον Πρόεδρο εισάγεται στην Ολομέλεια της και, αν επιψηφιστεί και πάλι με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το εκδίδει και το δημοσιεύει υποχρεωτικά μέσα σε δέκα ημέρες από την επιψήφισή του.
– Εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους.
– Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ύστερα από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου, να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται για κύρωση μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από τη σύγκληση της Βουλής σε Σύνοδο. Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις εν λόγω προθεσμίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής.
– Σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απευθύνει προς το λαό διαγγέλματα, μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη του Πρωθυπουργού. Τα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
– Είναι αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, των οποίων τη διοίκηση ασκεί η κυβέρνηση. Απονέμει τα παράσημα σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου.
– Έχει το δικαίωμα, ύστερα από πρόταση του υπουργού Δικαιοσύνης και τη γνώμη Συμβουλίου που συγκροτείται κατά πλειοψηφία από δικαστές, να χαρίζει, να μετατρέπει ή να μετριάζει τις ποινές που επιβάλλουν τα δικαστήρια.
– Μόνο με συγκατάθεση της Βουλής έχει το δικαίωμα να απονέμει χάρη σε υπουργό που καταδικάσθηκε από το Ειδικό Δικαστήριο.
Προσοχή:
– Έχει ποινική ευθύνη και δεν είναι ποινικά ανεύθυνος όπως έχει περάσει ως κοινή αντίληψη. Ιδού τι ορίζει το Σύνταγμα στο άρθρο 49:
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ευθύνεται οπωσδήποτε για πράξεις που έχει ενεργήσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παρά μόνο για έσχατη προδοσία ή παραβίαση, με πρόθεση, του Συντάγματος. Για πράξεις που δεν σχετίζονται με την άσκηση των καθηκόντων του η δίωξη αναστέλλεται έως ότου λήξει η προεδρική θητεία.
«Η πρόταση για κατηγορία και παραπομπή του Προέδρου της Δημοκρατίας σε δίκη υποβάλλεται στη Βουλή υπογραμμένη από το ένα τρίτο τουλάχιστον των μελών της και γίνεται αποδεκτή με απόφαση που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών της.
«Αν η πρόταση γίνει αποδεκτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπέμπεται στο δικαστήριο του άρθρου 86 (Ειδικό Δικαστήριο). Οι σχετικές μ’ αυτό διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
«Αφότου παραπεμφθεί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέχει από την άσκηση των καθηκόντων του και αναπληρώνεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 34. Αναλαμβάνει πάλι τα καθήκοντά του, αφότου το δικαστήριο του άρθρου 86 εκδώσει απαλλακτική απόφαση, εφόσον δεν εξαντλήθηκε η θητεία του».
Και το άρθρο 50 ξεκαθαρίζει:
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το Σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι μ’ αυτό».
Όσον αφορά την πολιτεία του κ Κάρολου Παπούλια: Δεν τόλμησε να κάνει χρήση του δικαιώματος για αναπομπή νόμου. Υπέγραφε …αβέρτα –πολλές φορές στον τόπο των διακοπών του τη Λευκάδα- ό,τι μνημονιακό τερατούργημα ψήφιζαν οι πλειοψηφίες των κυβερνήσεων Γιώργου Παπανδρέου, Λουκά Παπαδήμου, Αντώνη Σαμαρά. Μιλάμε για άξιο Πρόεδρο του Μνημονίου. Του Μνημονίου που οι ίδιοι οι συντάκτες του στο ΔΝΤ το θεωρούν λανθασμένο!..
Τα σχόλια είναι κλειστά.