Του Πέτρου Λάζου: Ο Ιταλός ασθενής

Η ιταλική κυβέρνηση προσπαθεί να εδραιωθεί στη συνείδηση των Ιταλών χρησιμοποιώντας τον λαϊκισμό, α λα ΣΥΡΙΖΑ του Α’ εξαμήνου 2015. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, δοκιμάζει να ξεφύγει από το αυστηρό πλαίσιο των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων γενικά και των όρων που έχει συμφωνήσει η χώρα για τη σταδιακή επαναφορά της σε υγιή δημοσιονομικά μεγέθη.

Θα καταφέρει καλύτερο αποτέλεσμα, από την πανωλεθρία του ΣΥΡΙΖΑ; Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες μιας εμμονής σε εκβιασμό των Βρυξελλών, για μία εξέλιξη τύπου «Κούγκι». Τα ερωτήματα που προκύπτουν από αυτήν τη στάση είναι πολλά και άκρως ενδιαφέροντα.

Αρχικά θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η άσχημη οικονομική (δημοσιονομική και όχι μόνο) κατάσταση της Ιταλίας, δεν προέκυψε τώρα. Ούτε καν στη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους του 2012 ή την παγκόσμια των subprime δανείων και του υπερτιμημένου real estate.

Το πρόβλημα έχει ξεκινήσει περί τις 2 δεκαετίες πριν και αποτελείται από μία λιμνάζουσα, πλήρως αποτελματωμένη οικονομία η οποία χάνει  σταθερά και συνεχώς ανταγωνιστικότητα ταυτόχρονα μ’ ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, το οποίο τη δεδομένη εποχή φτάνει το 130% του ΑΕΠ.

Η αυθόρμητη απορία που προκαλείται, φυσικά αφορά τον τρόπο με τον οποίο το ιταλικό δημόσιο καταφέρνει να καλύπτει τις υποχρεώσεις του. Η απάντηση είναι απλή και έχει δύο μέρη:

Α. Το ιταλικό κράτος είναι σχεδιασμένο (από τη δεκαετία του 1950) να μην χρειάζεται την ύπαρξη κεντρικής κυβέρνησης για να λειτουργήσει αποτελεσματικά και

Β. Οι κυβερνήσεις φρόντιζαν επί περισσότερα από 20 χρόνια να διατηρούν μέσον όρο πρωτογενών πλεονασμάτων μεγαλύτερο του 2,5%. Φρόντιζαν δηλαδή, η οικονομία να έχει τη δυνατότητα να αποπληρώνει τους τόκους του χρέους. Ένας στόχος που δεν επιτυγχάνονταν πάντα στον απόλυτο βαθμό αλλά ο ρυθμός αύξησης του χρέους, διατηρούνταν σε λογικά πλαίσια.

Όλα αυτά, μέχρι την άνοιξη του 2018. Όταν και, στις τελευταίες γενικές εκλογές, οι Ιταλοί αποφάσισαν να εκλέξουν ως κυβέρνηση ένα ακραίο και λαϊκιστικό δεξιό συνονθύλευμα, το οποίο δεν διαθέτει ούτε αρχές, ούτε σοβαρή ιδεολογία. Πρόκειται επί της ουσίας για μία συνεργασία που δεν διαθέτει καμία αρχή και κανένα τέλος.

Πριν όμως βιαστεί κανείς να κατακρίνει τους Ιταλούς πολίτες για αυτήν τους την (κάκιστη) επιλογή, θα πρέπει να λάβει υπόψιν του πως είχαν προηγηθεί πολλές δεκαετίες αναποτελεσματικής και βαθιά διεφθαρμένης διακυβέρνησης, «από το παλαιό πολιτικό σύστημα». Ενώ όσοι νέοι πολιτικοί εμφανίστηκαν σαν «ελπίδες» (π.χ. Matteo Renzi), απογοήτευσαν παταγωδώς. Όπως έχουμε δει κατ’ επανάληψη πλέον σε ολόκληρη την Ευρώπη,  ο λαϊκισμός βρήκε εύφορο έδαφος να βλαστήσει, πάνω στην άτολμη, διαστρεβλωμένη και μη διαφανή πληροφόρηση…

Το πρόβλημα βρίσκεται στο γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση δεν διαθέτει κανένα απολύτως σχέδιο. Μοναδική της πυξίδα, η δημιουργία εντυπώσεων επιβεβαίωσης των υπερβολικών προσδοκιών που καλλιέργησαν τα μέλη της προεκλογικά. Με ορίζοντα τις Ευρωεκλογές του Μαΐου…

Οι δε δύο κυριότεροι κυβερνητικοί εταίροι, η ακροδεξιά «Λέγκα του Βορρά» με επικεφαλής τον Matteo Salvini και οι δεξιοί (θου Κύριε…) λαϊκιστές του «Κινήματος των 5 αστέρων», με επικεφαλής τον Luigi di Maio, «κατάφεραν» να συνεννοηθούν και να οριοθετήσουν τα πλαίσια μιας κοινής πορείας, πάνω στη βάση ανάληψης της εξουσίας και μόνο. Το συγκεκριμένο όμως σημείο έχει τεράστια σημασία για τη διερεύνηση και την αποσαφήνιση των πραγματικών προθέσεων της κυβερνητικής συμμαχίας, στο άμεσο μέλλον.

Χρειάζεται επίσης, να δούμε ποιοι είναι ορισμένοι από τους πρωταγωνιστές του έργου που παρακολουθούμε.

Κατ’ αρχήν ας ξεκαθαρίσουμε πως όλοι (μα όλοι) αποτελούν μέρος «του παλιού πολιτικού συστήματος» το οποίο τόσο αναθεματίζουν. Μοναδική εξαίρεση θα μπορούσε να θεωρηθεί ο τριανταδιάχρονος αρχηγός των 5 Αστέρων. Δυστυχώς γι’ αυτόν όμως, αφενός η χρήση της βουλευτικής του ασυλίας (δύο φορές) ως ασπίδα προστασίας απέναντι σε κατηγορίες συκοφαντικής δυσφήμισης εκ μέρους (ελληνικής καταγωγής) μελών του κινήματος και οι βαθιές σχέσεις του πατέρα του με νεοφασιστικά «σταγονίδια», αμαυρώνουν αυτήν την εικόνα.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα ανεπάγγελτο κύριο που δεν έχει εργαστεί σε κανονική εργασία ποτέ και ο οποίος δεν επεδίωξε να ολοκληρώσει ούτε καν τις ανώτατες σπουδές του.

Ο πολιτικός του εταίρος Matteo Salvini, δεν μπορεί καν να εμφανίσει κάποιο σχετικό άλλοθι. Ο σαρανταπεντάχρονος Μιλανέζος, πρώην κομμουνιστής, αιώνιος φοιτητής (16 συναπτά έτη στο Πανεπιστήμιο, χρωστούσε 4 μαθήματα και την πτυχιακή όταν το εγκατέλειψε για την Ευρωβουλή, ο αθεόφοβος) και ανεπάγγελτος (διαθέτει δημοσιογραφική ταυτότητα αλλά έχει εργαστεί μόνο σε κομματικά μέσα ενημέρωσης) διατηρούσε επί χρόνια ως πρώτο βοηθό του στο Ευρωκοινοβούλιο τον Franco Bossi, αδελφό του τότε αρχηγού του κόμματος Umberto!

Όλα τα παραπάνω, αποτελούν στοιχεία που οπωσδήποτε βοηθούν στην ανάλυση και διερεύνηση των τελικών αποφάσεων. Το πραγματικό ζητούμενο όμως, βρίσκεται στην τελική στάση των παραπάνω κυρίων, των υπολοίπων Ευρωπαίων και των Βρυξελλών, κατά την «τελική αναμέτρηση» της έγκρισης ή μη του ιταλικού προϋπολογισμού του 2019 (πιθανότατα στο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου 2018).

Θα υπάρξει σύγκρουση μέχρις εσχάτων, με πιθανή ακόμη και μία αποχώρηση της Ιταλίας από την Ενωμένη Ευρώπη; Ή θα υπάρξει τελικά, κάποιος από τους γνωστούς Ευρωπαϊκούς συμβιβασμούς, που αποτελούν τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ κινείται προς τα εμπρός επί περισσότερα από 60 χρόνια;

Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, το δεύτερο! Απλά δεν θα συμβεί άμεσα, ούτε χωρίς πολλά σκαμπανεβάσματα και παρατράγουδα. Ίσως δούμε να ξεκινά ακόμη και αυτή η διαδικασία επιβολής ποινής λόγω υπερβολικού ελλείμματος (μέχρι 0,5% του ΑΕΠ). Βλέπετε πλησιάζουν Ευρωεκλογές, ο κύριος Σαλβίνι βλέπει τη δημοτικότητά του ν’ έχει εκτοξευτεί και να συνεχίζει ν’ ανεβαίνει, οπότε κάνει όνειρα για μια «προσωπική» πρωθυπουργία. Πράγμα που σημαίνει ότι θα τραβήξει το σκοινί, όσο περισσότερο μπορεί ή του επιτρέψουν οι αγορές.

Διότι, ως συνήθως συμβαίνει σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο πλανήτη, στην κρίση των αγορών θα καταλήξουν όλα. Μόλις αυτές ανεβάσουν μεσοπρόθεσμα τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας σε μη βιώσιμα επίπεδα, η σεμνή τελετή θα λάβει τέλος. Επειδή τότε θα χρειάζονται οι ιταλικές τράπεζες νέα ανακεφαλαιοποίηση. Αλλά αυτήν την φορά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η DGComp δεν θα είναι τόσο «βολικές», όσο το 2017. Θα ζητήσουν την εφαρμογή του υπάρχοντος νομικού πλαισίου για την ανακεφαλαιοποίηση προβληματικών τραπεζών. Το οποίον πλαίσιο, προβλέπει απαραίτητα bail-in. Δηλαδή «κούρεμα» καταθέσεων!

Οπότε Luigi, Matteo και η υπόλοιπη παρέα θ’ αναγκαστούν να μαζέψουν την μπουρδολογία και τους θεατρινισμούς τους και να γίνουν «καλά παιδιά», τηρώντας τους κανόνες και εφαρμόζοντας τα συμφωνηθέντα. Διότι σε διαφορετική περίπτωση θα βρεθούν να τρέχουν προς το κοντινότερο ελικόπτερο.

Ας μην ξεχνάμε ότι οι Ιταλοί είναι θετικοί απέναντι στο ευρώ σε ποσοστά που ξεπερνούν το 60%! Ενώ ταυτόχρονα, το 65% (περίπου) του ιταλικού δημοσίου χρέους, ανήκει σε ιταλικά χέρια. Δηλαδή σε αποταμιεύσεις απλών πολιτών και σε τοποθετήσεις εταιρειών και οργανισμών της ίδιας της χώρας. Επομένως, ένα κούρεμά του, θα έπληττε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη οικονομία, την ιταλική.

Είπαμε είναι ακραίοι λαϊκιστές είναι! Όχι βλάκες…

Βέβαια παραμένει η απορία, γιατί να γίνουν όλα αυτά, εφόσον η κατάληξη είναι αναπόφευκτη. Και αυτό απλούστατο είναι. Οι τύποι, σαν κάποιους άλλους που ξέρετε στα δικά μας τα μέρη, δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για το προσωπικό και κομματικό τους όφελος. Τίποτε άλλο! Απολύτως τίποτε άλλο!

Το οποιοδήποτε πραγματικό κόστος προκύπτει, δεν τους απασχολεί, δεν το σκέφτονται καν. Διότι δεν το πληρώνουν ποτέ αυτοί, αλλά οι πολίτες…

 

ΠΗΓΗ: capital.gr