Του Κώστα Στούπα: Το κραχ έχει ξεκινήσει…

 

Η Τουρκία και η Αργεντινή ήταν οι πρώτοι από τους αδύναμους κρίκους της διεθνούς οικονομίας και έσπασαν, κοντά είναι και οι υπόλοιποι συνήθεις ύποπτοι όπως η Βραζιλία, η Νότιος Αφρική, η Ινδονησία, η Κίνα (;), η Ρωσία (;) κλπ.

Η Ελλάδα προς το παρόν μοιάζει προστατευμένη στην ομπρέλα του ευρώ και το μαξιλάρι των 25 περίπου δισ. που της εξασφαλίζει για 2-3 χρόνια την κάλυψη τυπικά των υποχρεώσεων του δημοσίου.

Η αχίλλειος πτέρνα της Ελλάδας είναι για άλλη μια φορά ο τραπεζικός τομέας, ο οποίος αν συνεχιστεί η αύξηση του ρίσκου της χώρας στα μάτια των επενδυτών, οι τράπεζες δεν θα καταφέρουν να πιάσουν τους στόχους της εκποίησης των «κόκκινων δανείων».

Είναι φανερό πως τους τελευταίους μήνες η χρηματιστηριακή αγορά αρχίζει να  προεξοφλεί αυτό το σενάριο και γι’ αυτό πιέζονται οι τιμές των τραπεζικών μετοχών.

Η «φούσκα»…

Σήμερα το παγκόσμιο χρέος υπολογίζεται πως ξεπερνά τα 240 τρισ. δολάρια. Από αυτά τα 170 αφορούν τις ανεπτυγμένες οικονομίες και τα 70 περίπου τις αναπτυσσόμενες.

Το 1996 το παγκόσμιο χρέος ήταν στα περίπου 65 τρισ. δολάρια από τα οποία τα 56 αφορούσαν τις ανεπτυγμένες οικονομίες και μόνο τα 7,4 τρισ. τις αναπτυσσόμενες.

Σε αυτό το διάστημα το χρέος των ανεπτυγμένων έχει τριπλασιαστεί περίπου ενώ των αναπτυσσόμενων έχει δεκαπλασιαστεί. Μόνο μεταξύ 2006 και 2016 το χρέος των αναπτυσσόμενων έχει εκτοξευθεί από τα 16 τρισ. δολάρια κοντά στα 70 τρισ. δολάρια.

Καθώς τα τελευταία δυο χρόνια η FED αποσύρει το φρεσκοτυπωμένο χρήμα και ανεβάζει τα επιτόκια, τα νερά της πλημμυρίδας αποσύρονται και αποκαλύπτονται οι πρώτοι από αυτούς που κολυμπούν γυμνοί στον κόλπο με τους καρχαρίες.

Τουρκία και Αργεντινή βρίσκονται ήδη στο καναβάτσο, πιθανόν ακολουθούν σύντομα Βραζιλία, Νότιος Αφρική… και από κάποιο σημείο και μετά το φαινόμενο θα αποκτήσει μαζικό χαρακτήρα.  Σε μεγάλη μαύρη τρύπα έχει εξελιχθεί η Κίνα της οποίας το τραπεζικό σύστημα είναι αδιαφανές και φημολογείται πως κρύβει πολλούς σκελετούς.

Καθώς η κρίση θα εξαπλώνεται η διάθεση για αποφυγή ρίσκου θα αυξάνεται.

Στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα η κρίση χρέους των αναπτυσσόμενων οικονομιών που βρίσκεται σε εξέλιξη λόγω της αύξησης των αμερικάνικων επιτοκίων εύκολα θα μεταδοθεί στις ανεπτυγμένες οικονομίες μέσω των τραπεζών που έχουν δώσει δάνεια στις αναπτυσσόμενες.

Συνήθως αυτές οι κρίσεις εκρήγνυνται όταν κάποιος σημαντικός κρίκος κηρύξει πτώχευση. Αμέσως καταρρέουν και οι δανειστές τους η πτώση των οποίων λειτουργεί σαν ντόμινο.

Προφανώς στο Λευκό Οίκο οσφραίνονται τις εξελίξεις και αυτός ενδεχομένως είναι ο λόγος που ο πρόεδρος Τραμπ πρόσφατα έκανε δημόσια έκκληση στην FED να μη βιαστεί να ανεβάσει τα επιτόκια.

Το τι θα πράξει η FED όμως κατά ένα μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί από τις πληθωριστικές πιέσεις στην αμερικάνικη οικονομία. Αν ο πληθωρισμός συνεχίσει να σκαρφαλώνει ο φόβος του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού θα αποδειχτεί για την παγκόσμια οικονομία καταστροφικότερος από το κραχ που θα προκαλέσει η άνοδος των επιτοκίων.

Η εξάρθρωση της ανεργίας στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη (αυτή των ΗΠΑ) οδηγεί αυτόματα σε αύξηση των μισθών, που με τη σειρά τους οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης και αύξηση των τιμών. Προσθέστε και τους δασμούς που επιβάλει η προεδρία Τραμπ για να φανεί συνεπής προς επιλεγμένες ομάδες ψηφοφόρων και θα έχετε την πλήρη εικόνα για τις πληθωριστικές προσδοκίες που επωάζονται.

Ο συρμός της οικονομικής ενημέρωσης και της βιομηχανίας των διατείνεται πως η αμερικάνικη οικονομία βρίσκεται στη δυναμικότερη και σταθερότερη φάση των τελευταίων πολλών ετών. Αυτό που παραβλέπει ή δεν θυμάται είναι πως πριν από κάθε κρίση ισχύει το ίδιο.

Είναι η βεβαιότητα της συνέχισης της σταθερότητας που προκαλεί την αστάθεια και τον εκτροχιασμό. Το ζητούμενο πλέον είναι η «Στιγμή Μίνσκι» ή ο κόκκος της άμμου που θα προστεθεί στον σορό και θα προκαλέσει την κατολίσθηση και αυτή το ντόμινο…

Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 10 χρόνια από το μεγάλο χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008 η τελική φάση του οποίου ξεκίνησε με την πτώση της Lehman Brothers.

Τα αμερικάνικα χρηματιστήρια από τον Μάρτη του 2009 γράφουν κέρδη πάνω από 300%. Η κεφαλαιοποίηση της Wall Street  σε αυτό το διάστημα έχει αυξηθεί κατά 28 τρισ., περίπου όσο το μισό παγκόσμιο ΑΕΠ.

Οι ισολογισμοί των τριών μεγαλύτερων Κεντρικών Τραπεζών έχουν αυξήσει το παθητικό τους από 4 τρισ. δολ. σε 15 τρισ. δολ. Αυτή η πορεία εκτύπωσης χρήματος ήταν παράλληλη με την άνοδο του S&P 500.

Οι κεφαλαιοποιήσεις των 5 μεγαλύτερων εταιρειών του S&P 500 αθροίζουν πάνω από 4 τρισ. δολ., αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 50% του συνόλου των 500 μεγαλύτερων εταιρειών. Οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες της Wall Street αθροίζουν κεφαλαιοποίηση μεγαλύτερη από το ΑΕΠ της Γερμανίας που είναι περί τα 3,5 τρισ. δολ. και είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία.

Πριν από κάθε κραχ όλα αυτά δείχνουν φυσιολογικά και πάντα υπάρχουν επαρκή επιχειρήματα για αντίλογο. Το ίδιο και προς το τέλος του κραχ για το αντίθετο.

Η «φούσκα» το σκάσιμο της οποίας θα πυροδοτήσει το επόμενο κραχ μάλλον εντοπίζεται στο χρέος των αναδυόμενων οικονομιών και έχει σπάσει ήδη αν παρακολουθήσει κάποιος αυτά που συμβαίνουν σε Τουρκία και Αργεντινή. Όταν θα ‘χει περάσει από τη Wall Street η κεφαλαιοποίηση των 4 τρισ. των 5 μεγαλύτερων εταιρειών θα μας φαίνεται ύβρις…

Η Ελλάδα…

Ενώ ο οικονομικός κύκλος που ξεκίνησε το 2009 οδηγείται με καθυστερήσεις προς το τέλος του η Ελλάδα είναι αυτή τη φορά προετοιμασμένη; Βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα απ’ ότι το 2008;

Καθόλου… Η ανταγωνιστικότητα, η απελευθέρωση της οικονομίας, οι επενδύσεις, το ΑΕΠ, οι καταθέσεις βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με το 2008.

Το «λίπος» των καταθέσεων εξομάλυνε την προηγούμενη χρεοκοπία. Τώρα έχει εξαντληθεί…

ΠΗΓΗ: capital.gr